DOI Heft:
Recenzje i omówienia
DOI Artikel:Krasny, Piotr: E. M. Кишкинова, "Визaнтийcкoe вoзрoждeниe" в aрxитeктype Poccии. Cepeдинa XIX - нaчaлo XX вeкa, Caнкт-Пeтepбypг 2007; Ю. Р. Савельев, Петербургская школа "византийского стиля" в Российской империи, w: Санкт-Петербург и архитектура России, red. И.А. Бондаренко
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19073#0356
10. S.U. Sołowiew, cerkiew garnizonowa
w Kielcach, 1901-1904. Fot. w zbiorach
Instytutu Historii Sztuki UJ
wertykalnych proporcjach bryły i malow-
niczym, „miękkim" zarysie dachów apsyd
i dzwonnicy (s. 460—461). Owe konsta-
tacje sugerują więc, że twórcy planów
cerkwi dla peryferyjnego „Przywiślańskie-
go Kraju" nie wysilali czasem przy ich
sporządzaniu swojej inwencji, uciekając
się wręcz do plagiatowania budowli lub
projektów wypracowanych w głównym
ośrodku artystycznym państwa rosyjskie-
go. Takie działanie było - jak sądzę - ak-
ceptowane chętnie przez carskie władze,
ponieważ podkreślało znakomicie ścisły
związek Królestwa Polskiego z imperium.
Innym przykładem niemal niewolni-
czego powielania petersburskich wzorów
w świątyniach na terenie Kongresówki
(nieznanym Kiszkinowej i Sawieliewowi)
jest cerkiew garnizonowa w Kielcach,
zbudowana na podstawie planów S.U.
Sołowiewa w latach 1901-1904 (il. 10)30.
Budowla ta „powtarza" bowiem formy
grimmowskiego Soboru Armii Kaukaskiej
w Tbilisi (il. II)31.
30 Cynalewska-Kuczma (przyp. 11), s. 138.
il. VII.
31 Fotografie soboru w Tbilisi Kiszkinowa
reprodukuje na s. 88, a Sawieliew na s. 452.
11. Dawid I. Grimm, sobór Armii Kauka-
skiej w Tbilisi, 1866-1897. Repr. wg Sa-
wieliewa
Ciekawym uzupełnieniem do pracy
Sawieliewa mogą być również wiado-
mości o neobizantyńskich formach styli-
stycznych, zastosowanych konsekwentnie
przez członka Akademii Sztuk Pięknych
w Petersburgu Wiktora I. Syczugowa
w planach cerkwi w Ostrowiu Lubel-
skim (1888-1890, il. 12) i w Łomazach
(1890-1891), które zawdzięczamy Broni-
sławowi Seniukowi32. Wnikliwsza analiza
owych projektów, a także planów kilku
innych świątyń prawosławnych (m.in.
w Dratowie, Radczu, Sosnowicy. Szóstce
i we Włodawie), sporządzonych przez
Syczugowa dla Kongresówki w formach
neobizantyńskich mieszanych swobodnie
ze „staroruskimi", staje się zaś możliwa
32 B. Seniuk, Prawosławne cerkwie gu-
berni lubelskiej i siedleckiej zrealizowane
według projektów arch. Wiktora Iwanowi-
cza Syczugowa, członka Cesarskiej Akademii
Sztuk Pięknych w Petersburgu, w: Do piękna
nadprzyrodzonego. Sesja naukowa na temat
rozwoju sztuki sakralnej od X do XX wieku
na terenie dawnych diecezji chełmskich Ko-
ścioła rzymskokatolickiego, prawosławnego,
greckokatolickiego, t. 1, Chełm 2003, s. 274-
293.
332
w Kielcach, 1901-1904. Fot. w zbiorach
Instytutu Historii Sztuki UJ
wertykalnych proporcjach bryły i malow-
niczym, „miękkim" zarysie dachów apsyd
i dzwonnicy (s. 460—461). Owe konsta-
tacje sugerują więc, że twórcy planów
cerkwi dla peryferyjnego „Przywiślańskie-
go Kraju" nie wysilali czasem przy ich
sporządzaniu swojej inwencji, uciekając
się wręcz do plagiatowania budowli lub
projektów wypracowanych w głównym
ośrodku artystycznym państwa rosyjskie-
go. Takie działanie było - jak sądzę - ak-
ceptowane chętnie przez carskie władze,
ponieważ podkreślało znakomicie ścisły
związek Królestwa Polskiego z imperium.
Innym przykładem niemal niewolni-
czego powielania petersburskich wzorów
w świątyniach na terenie Kongresówki
(nieznanym Kiszkinowej i Sawieliewowi)
jest cerkiew garnizonowa w Kielcach,
zbudowana na podstawie planów S.U.
Sołowiewa w latach 1901-1904 (il. 10)30.
Budowla ta „powtarza" bowiem formy
grimmowskiego Soboru Armii Kaukaskiej
w Tbilisi (il. II)31.
30 Cynalewska-Kuczma (przyp. 11), s. 138.
il. VII.
31 Fotografie soboru w Tbilisi Kiszkinowa
reprodukuje na s. 88, a Sawieliew na s. 452.
11. Dawid I. Grimm, sobór Armii Kauka-
skiej w Tbilisi, 1866-1897. Repr. wg Sa-
wieliewa
Ciekawym uzupełnieniem do pracy
Sawieliewa mogą być również wiado-
mości o neobizantyńskich formach styli-
stycznych, zastosowanych konsekwentnie
przez członka Akademii Sztuk Pięknych
w Petersburgu Wiktora I. Syczugowa
w planach cerkwi w Ostrowiu Lubel-
skim (1888-1890, il. 12) i w Łomazach
(1890-1891), które zawdzięczamy Broni-
sławowi Seniukowi32. Wnikliwsza analiza
owych projektów, a także planów kilku
innych świątyń prawosławnych (m.in.
w Dratowie, Radczu, Sosnowicy. Szóstce
i we Włodawie), sporządzonych przez
Syczugowa dla Kongresówki w formach
neobizantyńskich mieszanych swobodnie
ze „staroruskimi", staje się zaś możliwa
32 B. Seniuk, Prawosławne cerkwie gu-
berni lubelskiej i siedleckiej zrealizowane
według projektów arch. Wiktora Iwanowi-
cza Syczugowa, członka Cesarskiej Akademii
Sztuk Pięknych w Petersburgu, w: Do piękna
nadprzyrodzonego. Sesja naukowa na temat
rozwoju sztuki sakralnej od X do XX wieku
na terenie dawnych diecezji chełmskich Ko-
ścioła rzymskokatolickiego, prawosławnego,
greckokatolickiego, t. 1, Chełm 2003, s. 274-
293.
332