DOI Artikel:
Grzęda, Mateusz: Architektura klasztoru Paulinów w Beszowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19092#0033
MODUS
Prace z historii sztuki
X-XI (2011)
Mateusz Grzęda
Architektura klasztoru Paulinów w Beszowej1
Kościół i klasztor w Beszowej to jeden z najcenniejszych zabytków ar-
chitektury XV w. w Małopolsce. Choć znacznie przekształcony i w dużej
części zrujnowany, jest najlepiej zachowanym średniowiecznym klasztornym
kompleksem paulińskim na ziemiach polskich. Zespół beszowski budził zain-
teresowanie badaczy już na początku XX w., zwłaszcza kościół, który przez
Adolfa Szyszko-Bohusza został zaliczony do grupy tzw. bazylik krakowskich2.
Dotychczasowy stan badań dość ogólnie określa proweniencję artystyczną za-
budowań klasztoru. Monografistka zespołu Małgorzata Gorzelak3 przybliżyła
dzieje budowy, opierając się na tekstach źródłowych i wcześniejszych pracach
1 Niniejszy artykuł jest skróconą i przeredagowaną wersją pracy seminaryjnej napisanej
w 2007 r. w Instytucie Historii Sztuki UJ pod kierunkiem dra hab. Marka Walczaka, któremu
w tym miejscu pragnę podziękować za okazaną pomoc. Osobne podziękowania za cenne uwagi
i gotowość do dyskusji kieruję w stronę dra Marcina Szymy.
2 A. Szyszko-Bohusz, Beszowa, Skalbmierz i system krakowski, „Sprawozdania Komisji
Historii Sztuki" 9, 1915, z. 1-2, s. 45-65; O kościele zob. także w: Z. Bocheński, Dwór obronny
w Dębnie, Kraków 1926, s. 45; T. Węcławowicz, Gotyckie bazyliki Krakowa. ,, Czyli można
konstrukcję kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Pol-
sce?", Kraków 1993; M. Krasnowolska, Z dziejów budowy zespołu augustiańskiego, „Rocznik
Krakowski" 47, 1976, s. 23^44. O historii kościoła i parafii zob. S. Pytko, Kościół w Beszowej.
Parafia świętych Piotra i Pawła, Łódź 2003. O programie genealogicznym zawartym w herbach
na zwornikach sklepień naw bocznych bazyliki zob. B. Czwojdrak, Program genealogiczny
w kościelepopaulińskim w Beszowej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego" 7(18),
2005, s. 117-122.
3 M. Gorzelak, Kościół i klasztorpopauliński w Beszowej, „Studia Claromontana" 10, 1989,
s. 454-478.
29
Prace z historii sztuki
X-XI (2011)
Mateusz Grzęda
Architektura klasztoru Paulinów w Beszowej1
Kościół i klasztor w Beszowej to jeden z najcenniejszych zabytków ar-
chitektury XV w. w Małopolsce. Choć znacznie przekształcony i w dużej
części zrujnowany, jest najlepiej zachowanym średniowiecznym klasztornym
kompleksem paulińskim na ziemiach polskich. Zespół beszowski budził zain-
teresowanie badaczy już na początku XX w., zwłaszcza kościół, który przez
Adolfa Szyszko-Bohusza został zaliczony do grupy tzw. bazylik krakowskich2.
Dotychczasowy stan badań dość ogólnie określa proweniencję artystyczną za-
budowań klasztoru. Monografistka zespołu Małgorzata Gorzelak3 przybliżyła
dzieje budowy, opierając się na tekstach źródłowych i wcześniejszych pracach
1 Niniejszy artykuł jest skróconą i przeredagowaną wersją pracy seminaryjnej napisanej
w 2007 r. w Instytucie Historii Sztuki UJ pod kierunkiem dra hab. Marka Walczaka, któremu
w tym miejscu pragnę podziękować za okazaną pomoc. Osobne podziękowania za cenne uwagi
i gotowość do dyskusji kieruję w stronę dra Marcina Szymy.
2 A. Szyszko-Bohusz, Beszowa, Skalbmierz i system krakowski, „Sprawozdania Komisji
Historii Sztuki" 9, 1915, z. 1-2, s. 45-65; O kościele zob. także w: Z. Bocheński, Dwór obronny
w Dębnie, Kraków 1926, s. 45; T. Węcławowicz, Gotyckie bazyliki Krakowa. ,, Czyli można
konstrukcję kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Pol-
sce?", Kraków 1993; M. Krasnowolska, Z dziejów budowy zespołu augustiańskiego, „Rocznik
Krakowski" 47, 1976, s. 23^44. O historii kościoła i parafii zob. S. Pytko, Kościół w Beszowej.
Parafia świętych Piotra i Pawła, Łódź 2003. O programie genealogicznym zawartym w herbach
na zwornikach sklepień naw bocznych bazyliki zob. B. Czwojdrak, Program genealogiczny
w kościelepopaulińskim w Beszowej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego" 7(18),
2005, s. 117-122.
3 M. Gorzelak, Kościół i klasztorpopauliński w Beszowej, „Studia Claromontana" 10, 1989,
s. 454-478.
29