DOI Artikel:
Grzęda, Mateusz: Architektura klasztoru Paulinów w Beszowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19092#0054
10m
8. Wrocław, dwór książąt opol-
skich przy ul. Nankera 1, plan
(wg Architektura gotycka w Pol-
sce, pod red. T. Mroczko i M. Ar-
szyńskiego, t. 2, Warszawa, Insty-
tut Sztuki PAN, 1995, il. 479)
był on budynkiem trój skrzydłowym, dwuprzęsłowym z trzema sklepionymi
piwnicami79. Taki trójdzielny układ wnętrz miał w świeckiej architekturze
Śląska długą tradycję. Identycznie do wrocławskiej kurii książąt opolskich
było rozwiązane przyziemie pałacu biskupiego na Ostrowie Tumskim. Miał
on być „dwukondygnacyjny, (...) na prostokątnym trójdzielnym planie i opięty
prostymi skarpami. Dolna kondygnacja (...) mieściła dwie skrajne kwadrato-
we w planie izby z centralnym, granitowym filarem, przedzielone o połowę
węższą sienią i nakryte ceglanym sklepieniem krzyżowym"80. Relikty pałacu
biskupiego we Wrocławiu datuje się na pierwszą połowę XIII w.sl Za „następ-
stwo chronologiczne i przestrzenne" rezydencji biskupiej na Ostrowie Tum-
skim jest uznawany dwór książęcy w Jelczu, którego pozostałości są datowane
na trzecią ćwierć XIII w.82 Małgorzata Chorowska dowodzi, iż obydwie wyżej
wymienione rezydencje stały się wzorem dla rozplanowania wielu czternasto-
wiecznych miejskich siedzib kleru wrocławskiego, przede wszystkim domów
kanoników skupionych wzdłuż ul. Katedralnej na Ostrowie Tumskim oraz
miejskich pałaców opackich. W tym kontekście kuria książąt opolskich jawi
79 J. Harasimowicz, Dawna kuria książąt opolskich, obecnie siedziba Wydziału Farmacji
Akademii Medycznej, pl. Biskupa Nankera 1, w: Atlas architektury Wrocławia, t. 2: Budowle
mieszkalne. Budowle inżynieryjne i przemysłowe. Parki, cmentarze, pomniki, red. J. Harasimo-
wicz, Wrocław 1998, s. 7.
80 M. Chorowska, Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne,
Wrocław 2003, s. 66.
81 Pałac biskupi jest wzmiankowany od r. 1213, tamże, s. 66-67, ryc. 17 A; o pałacu zob.
T. Kozaczewski, Murowany dwór biskupi na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu z pierwszej
połowy XIII w., „Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej" 16, Architektura II, Wrocław
1957, s. 67-68.
82 Chorowska (przyp. 80), s. 67, ryc. 17 B; o dworze zob. C. Lasota, J. Rozpędowski, Wczesno-
gotycki dwór książęcy w Jelczu koło Oławy, „Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury,
Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej" 15, Studia i Materiały nr 8, 1981.
44
8. Wrocław, dwór książąt opol-
skich przy ul. Nankera 1, plan
(wg Architektura gotycka w Pol-
sce, pod red. T. Mroczko i M. Ar-
szyńskiego, t. 2, Warszawa, Insty-
tut Sztuki PAN, 1995, il. 479)
był on budynkiem trój skrzydłowym, dwuprzęsłowym z trzema sklepionymi
piwnicami79. Taki trójdzielny układ wnętrz miał w świeckiej architekturze
Śląska długą tradycję. Identycznie do wrocławskiej kurii książąt opolskich
było rozwiązane przyziemie pałacu biskupiego na Ostrowie Tumskim. Miał
on być „dwukondygnacyjny, (...) na prostokątnym trójdzielnym planie i opięty
prostymi skarpami. Dolna kondygnacja (...) mieściła dwie skrajne kwadrato-
we w planie izby z centralnym, granitowym filarem, przedzielone o połowę
węższą sienią i nakryte ceglanym sklepieniem krzyżowym"80. Relikty pałacu
biskupiego we Wrocławiu datuje się na pierwszą połowę XIII w.sl Za „następ-
stwo chronologiczne i przestrzenne" rezydencji biskupiej na Ostrowie Tum-
skim jest uznawany dwór książęcy w Jelczu, którego pozostałości są datowane
na trzecią ćwierć XIII w.82 Małgorzata Chorowska dowodzi, iż obydwie wyżej
wymienione rezydencje stały się wzorem dla rozplanowania wielu czternasto-
wiecznych miejskich siedzib kleru wrocławskiego, przede wszystkim domów
kanoników skupionych wzdłuż ul. Katedralnej na Ostrowie Tumskim oraz
miejskich pałaców opackich. W tym kontekście kuria książąt opolskich jawi
79 J. Harasimowicz, Dawna kuria książąt opolskich, obecnie siedziba Wydziału Farmacji
Akademii Medycznej, pl. Biskupa Nankera 1, w: Atlas architektury Wrocławia, t. 2: Budowle
mieszkalne. Budowle inżynieryjne i przemysłowe. Parki, cmentarze, pomniki, red. J. Harasimo-
wicz, Wrocław 1998, s. 7.
80 M. Chorowska, Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne,
Wrocław 2003, s. 66.
81 Pałac biskupi jest wzmiankowany od r. 1213, tamże, s. 66-67, ryc. 17 A; o pałacu zob.
T. Kozaczewski, Murowany dwór biskupi na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu z pierwszej
połowy XIII w., „Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej" 16, Architektura II, Wrocław
1957, s. 67-68.
82 Chorowska (przyp. 80), s. 67, ryc. 17 B; o dworze zob. C. Lasota, J. Rozpędowski, Wczesno-
gotycki dwór książęcy w Jelczu koło Oławy, „Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury,
Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej" 15, Studia i Materiały nr 8, 1981.
44