DOI article:
Szczerbak, Hanna: Pałac w Kakowie-Prokocimiu - nieznane założenie z rotundą w narożu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0113
(m.in. schodów i kominków)40 oraz niektórych elementów wyposażenia ogrodu,
takich jak „labirent”, wazony czy ławeczki parkowe41.
Eliasz Wodzicki dokonał remontów również w innych należących do nie-
go majątkach. W latach 1788-1790 przy udziale architekta królewskiego Józefa
Le Bruna przebudował wnętrza pałacu w Kościelnikach (remont został zapo-
czątkowany przez matkę Eliasza, Konstancję z Dembińskich)42. Będący od lat
siedemdziesiątych XVIII stulecia w posiadaniu tej rodziny tzw. dworek na Pia-
sku (przy klasztorze Kapucynów), wzniesiony około 1700 r., został przez niego
przebudowany głównie w partii dekoracji wewnętrznej i wystroju (ostatecznie
zburzony w 1893 r.)43. Pałac na rogu Rynku i ulicy Brackiej, zakupiony w 1772 r.,
także otrzymał nową elewację, drugie piętro oraz klasycystyczne wyposażenie,
a wykonanie tych prac w latach 1777-1780 przypisuje się Janowi Ferdynandowi
Naxowi44. Nowy wystrój pojawił się również w drewnianym dworze w Rogowie,
zakupionym jeszcze przez Michała Wodzickiego45.
Dobra Prokocim wraz z przyległościami zostały 22 października 1796 r. prze-
kazane zapisem testamentowym Ludwice z Wielopolskich Wodzickiej przez jej
męża Eliasza z możliwością wyłącznego dysponowania46. Kolejne dokumenty
z 8 czerwca 1799 r.47 oraz z 15 grudnia 1800 r.48 stanowiły powtórzenie zasadni-
czych postanowień testamentowych i przekazywały jej wszelkie kompetencje
w zakresie dysponowania całym majątkiem, zaciągania zobowiązań finansowych
oraz zawierania kontraktów na zasadzie wyłączności. Od 12 października 1797 r.
Prokocim stanowił zabezpieczenie pożyczki w wysokości 100 czerwonych złotych
w złocie, zaciągniętej przez Ludwikę u zięcia Józefa Mieroszewskiego. Podpisany
przez nią dokument z 25 czerwca 1805 r. wskazuje, że do tego czasu dług nie został
jeszcze uregulowany49. Na podstawie testamentu Ludwiki Wodzickiej z 16 lute-
go 1808 r.50 można ustalić, iż dzięki kontraktowi kupna-sprzedaży z 18 marca
1805 r. Prokocim przypadł w udziale jej synowi, Józefowi Wodzickiemu51. Ponadto
dokument zawiera wyłącznie dyspozycje dotyczące majątku prokocimskiego,
a mianowicie wysokości sum pieniężnych, które miały być przekazane służbie52 * * *.
W testamencie nie występują wzmianki dotyczące innych dworów, będących
w posiadaniu Wodzickich, stąd należy wnioskować, iż Ludwika była najmocniej
40 Tamże, s. 49-51.
41 Tamże, s. 73-74.
42 Szerzej na ten temat zob. J. Bednarska, Pałac w Kościelnikach pod Krakowem, „Biuletyn Historii
Sztuki” 27,1965, s. 209-212.
43 M. Bernasikowa, Dwór Wodzickich w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 37,1965, s. 129-143.
44 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska, Architektura neoklasyczna w Krakowie, „Rocznik Krakowski”
24,1933, s. 168-172; W. Tatarkiewicz, Opole i Nałęczów - Merlini i Nax, „Biuletyn Historii Sztuki”
18,1956, s. 240.
45 T. Szydłowski, Dwór w Rogowie, „Prace Komisji Historii Sztuki” 1,1919, s. 184-235.
46 Archiwum Narodowe w Krakowie (dawniej Archiwum Państwowe w Krakowie; dalej: ANK),
Oddział na Wawelu, Terrestria Cracoviensia (dalej: Terr.Crac.) Nova 81, p. 48, nr 30.
47 Ossolineum, AWzK, sygn. 11718/III, s. 85-86.
48 Ossolineum, AWzK, sygn. 11677/III, s. 105-106; sygn. 11703 III, s. 25, 29-30.
49 Ossolineum, AWzK, sygn. 11703 III, s. 199.
50 Tamże, s. 88-89.
51 Zob. też ANK, Oddział na Wawelu, Terr.Crac. Nova 85, p. 1161, nr 976.
52 Ekonomowi prokocimskiemu Pawlikowskiemu (300 złotych polskich, pod warunkiem służby
do czasu śmierci Wodzickiej), służącym i czeladzi przy dworze i folwarku (w wysokości rocz-
nych pensji) oraz gromadzie (w wysokości półrocznego dodatku ordynaryjnego wiejskiego),
zob. tamże.
Pałac w Krakowie-Prokocimiu - nieznane założenie z rotundą w narożu
111
takich jak „labirent”, wazony czy ławeczki parkowe41.
Eliasz Wodzicki dokonał remontów również w innych należących do nie-
go majątkach. W latach 1788-1790 przy udziale architekta królewskiego Józefa
Le Bruna przebudował wnętrza pałacu w Kościelnikach (remont został zapo-
czątkowany przez matkę Eliasza, Konstancję z Dembińskich)42. Będący od lat
siedemdziesiątych XVIII stulecia w posiadaniu tej rodziny tzw. dworek na Pia-
sku (przy klasztorze Kapucynów), wzniesiony około 1700 r., został przez niego
przebudowany głównie w partii dekoracji wewnętrznej i wystroju (ostatecznie
zburzony w 1893 r.)43. Pałac na rogu Rynku i ulicy Brackiej, zakupiony w 1772 r.,
także otrzymał nową elewację, drugie piętro oraz klasycystyczne wyposażenie,
a wykonanie tych prac w latach 1777-1780 przypisuje się Janowi Ferdynandowi
Naxowi44. Nowy wystrój pojawił się również w drewnianym dworze w Rogowie,
zakupionym jeszcze przez Michała Wodzickiego45.
Dobra Prokocim wraz z przyległościami zostały 22 października 1796 r. prze-
kazane zapisem testamentowym Ludwice z Wielopolskich Wodzickiej przez jej
męża Eliasza z możliwością wyłącznego dysponowania46. Kolejne dokumenty
z 8 czerwca 1799 r.47 oraz z 15 grudnia 1800 r.48 stanowiły powtórzenie zasadni-
czych postanowień testamentowych i przekazywały jej wszelkie kompetencje
w zakresie dysponowania całym majątkiem, zaciągania zobowiązań finansowych
oraz zawierania kontraktów na zasadzie wyłączności. Od 12 października 1797 r.
Prokocim stanowił zabezpieczenie pożyczki w wysokości 100 czerwonych złotych
w złocie, zaciągniętej przez Ludwikę u zięcia Józefa Mieroszewskiego. Podpisany
przez nią dokument z 25 czerwca 1805 r. wskazuje, że do tego czasu dług nie został
jeszcze uregulowany49. Na podstawie testamentu Ludwiki Wodzickiej z 16 lute-
go 1808 r.50 można ustalić, iż dzięki kontraktowi kupna-sprzedaży z 18 marca
1805 r. Prokocim przypadł w udziale jej synowi, Józefowi Wodzickiemu51. Ponadto
dokument zawiera wyłącznie dyspozycje dotyczące majątku prokocimskiego,
a mianowicie wysokości sum pieniężnych, które miały być przekazane służbie52 * * *.
W testamencie nie występują wzmianki dotyczące innych dworów, będących
w posiadaniu Wodzickich, stąd należy wnioskować, iż Ludwika była najmocniej
40 Tamże, s. 49-51.
41 Tamże, s. 73-74.
42 Szerzej na ten temat zob. J. Bednarska, Pałac w Kościelnikach pod Krakowem, „Biuletyn Historii
Sztuki” 27,1965, s. 209-212.
43 M. Bernasikowa, Dwór Wodzickich w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 37,1965, s. 129-143.
44 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska, Architektura neoklasyczna w Krakowie, „Rocznik Krakowski”
24,1933, s. 168-172; W. Tatarkiewicz, Opole i Nałęczów - Merlini i Nax, „Biuletyn Historii Sztuki”
18,1956, s. 240.
45 T. Szydłowski, Dwór w Rogowie, „Prace Komisji Historii Sztuki” 1,1919, s. 184-235.
46 Archiwum Narodowe w Krakowie (dawniej Archiwum Państwowe w Krakowie; dalej: ANK),
Oddział na Wawelu, Terrestria Cracoviensia (dalej: Terr.Crac.) Nova 81, p. 48, nr 30.
47 Ossolineum, AWzK, sygn. 11718/III, s. 85-86.
48 Ossolineum, AWzK, sygn. 11677/III, s. 105-106; sygn. 11703 III, s. 25, 29-30.
49 Ossolineum, AWzK, sygn. 11703 III, s. 199.
50 Tamże, s. 88-89.
51 Zob. też ANK, Oddział na Wawelu, Terr.Crac. Nova 85, p. 1161, nr 976.
52 Ekonomowi prokocimskiemu Pawlikowskiemu (300 złotych polskich, pod warunkiem służby
do czasu śmierci Wodzickiej), służącym i czeladzi przy dworze i folwarku (w wysokości rocz-
nych pensji) oraz gromadzie (w wysokości półrocznego dodatku ordynaryjnego wiejskiego),
zob. tamże.
Pałac w Krakowie-Prokocimiu - nieznane założenie z rotundą w narożu
111