DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.24114#0156
SERBSKIE MALARSTWO KSIĄŻKOWE
137
skiego i północnoafrykańskiego. Ale tak, jak na samym Bliskim Wschodzie u podstaw kultury
i sztuki związanej z islamem tkwiły m. in. także silne pierwiastki tradycji antycznych i poantycz-
nych, tak samo islam turecki niejedno przejął również z Bizancjum, zwłaszcza w dziedzinie archi-
tektury. Na Bałkanach rezultat w każdym razie był ten, że elementy sztuki islamskiej, aczkol-
wiek w zasadzie obcej, w końcu zespoliły się z miejscowymi elementami rodzimymi, stwarzając
nową całość stylową, będącą monumentalnym odzwierciedleniem nowej rzeczywistości społecznej
i kulturalnej, wśród której ludność bałkańska żyła i musiała żyć. Zapewne, fala islamu odpłynęła,
ale niezupełnie. Do dziś nie można sobie wyobrazić ani krajobrazu (miejskiego i wiejskiego) Bośni
i Hercegowiny, ani Macedonii wraz z Metohiją i Kosovym bez meczetów i minaretów, bez medres
i łaźni tureckich, bez malowniczych strojów ludowych z licznymi pierwiastkami wschodnimi. A co
jeszcze ważniejsze: kilkaset lat współżycia z Orientem islamskim zostawiło niezatarte cechy w ca-
łej kulturze duchowej i artystycznej znacznej części Słowian południowych. Bez ich uwzględnienia
byłby niezrozumiały proces rozwoju dziejowego, a zwłaszcza kulturalnego i artystycznego czasów
nowożytnych, kiedy na pozostałych ziemiach Słowiańszczyzny południowej rozkwitał renesans i ba-
rok, a jeszcze później szybki rozwój dziewiętnastowieczny, a na terenie Serbii i Bułgarii oraz Bo-
śni lud musiał walczyć nie o nową sztukę, lecz w ogóle o prawo do życia.
Kwestie sztuki i kultury artystycznej Słowian bałkańskich w okresie tureckim czy też ich zna-
czenie jak najściślej łączą się z problematyką ich sztuki nowożytnej i powinny być w związku z nią
omawiane.
137
skiego i północnoafrykańskiego. Ale tak, jak na samym Bliskim Wschodzie u podstaw kultury
i sztuki związanej z islamem tkwiły m. in. także silne pierwiastki tradycji antycznych i poantycz-
nych, tak samo islam turecki niejedno przejął również z Bizancjum, zwłaszcza w dziedzinie archi-
tektury. Na Bałkanach rezultat w każdym razie był ten, że elementy sztuki islamskiej, aczkol-
wiek w zasadzie obcej, w końcu zespoliły się z miejscowymi elementami rodzimymi, stwarzając
nową całość stylową, będącą monumentalnym odzwierciedleniem nowej rzeczywistości społecznej
i kulturalnej, wśród której ludność bałkańska żyła i musiała żyć. Zapewne, fala islamu odpłynęła,
ale niezupełnie. Do dziś nie można sobie wyobrazić ani krajobrazu (miejskiego i wiejskiego) Bośni
i Hercegowiny, ani Macedonii wraz z Metohiją i Kosovym bez meczetów i minaretów, bez medres
i łaźni tureckich, bez malowniczych strojów ludowych z licznymi pierwiastkami wschodnimi. A co
jeszcze ważniejsze: kilkaset lat współżycia z Orientem islamskim zostawiło niezatarte cechy w ca-
łej kulturze duchowej i artystycznej znacznej części Słowian południowych. Bez ich uwzględnienia
byłby niezrozumiały proces rozwoju dziejowego, a zwłaszcza kulturalnego i artystycznego czasów
nowożytnych, kiedy na pozostałych ziemiach Słowiańszczyzny południowej rozkwitał renesans i ba-
rok, a jeszcze później szybki rozwój dziewiętnastowieczny, a na terenie Serbii i Bułgarii oraz Bo-
śni lud musiał walczyć nie o nową sztukę, lecz w ogóle o prawo do życia.
Kwestie sztuki i kultury artystycznej Słowian bałkańskich w okresie tureckim czy też ich zna-
czenie jak najściślej łączą się z problematyką ich sztuki nowożytnej i powinny być w związku z nią
omawiane.