DOI article:
Chodyński, Antoni Romuald: Gdańskie kolekcje numizmatów i medali od XVII do końca XIX wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27009#0025
Antoni Romuald Chodyński
Gdańskie kolekcje numizmatów i medali
od XVII do końca XIX wieku
1. Zainteresowanie numizmatyką w Gdańsku
w XVI-XVIII wieku
Szymon Grunau w swojej Kronice pisząc o numizmatycznej pasji Stefa-
na z Heidelbergu, biskupa chełmińskiego w latach 1480-1495, stwierdzał
z pewną nutą zazdrości, że biskup spędzał całe dnie nad obcymi i rzadkimi
monetami w swoim lubawskim zamku: "Czynił to raczej z głupoty niż
z innego powodu, bo był to człowiek bardzo stary" - pisał kronikarz z sar-
kazmem'. Marian Gumowski, niekwestionowany autorytet w sprawach
nu-mizmatycznych, uważał, iże biskup chełmiński należy do pierwszych
świa-domych kolekcjonerów monet i medali na ziemiach polskich1 2.
W XV stuleciu numizmatyka gdańska zajmowała w Polsce czołowe
miejsce. Nie trzeba o tym nikogo przekonywać, wiedząc o wybitnej roli eko-
nomicznej, kulturalnej i artystycznej w dobie humanizmu. Z jednej strony
silny pieniądz, z drugiej zaangażowanie członków Rady Miejskiej w podno-
szeniu artystycznej jakości bitych donatyw i medali, tworzyły odpowiedni
klimat do pracy medalierów tworzących arcydzieła tej sztuki, wręczane przy
specjalnych okazjach i poszukiwane przez europejskich zbieraczy. Rozkwit
tej sztuki przypada na ostatnią ćwierć XVI i na XVII w.3
Zainteresowanie gdańszczan numizmatyką musiało być wczesne i zna-
czne, skoro natrafiamy w źródłach XVI-wiecznych na kilkakrotnie przepi-
sywane katalogi monet, z odrysowanymi w tuszu awersami i rewersami,
egzemplarzy pochodzących nie tylko z mennic krajowych, ale niemieckich.
1 T. Panfil Początki kolekcjonerstwa numizmatycznego w Polsce, "Kolekcjoner Polski" 1988, nr 8 (184), s. 13.
M. Gumowski Handbuch der polnischen Numizmatik, Graz 1960, s. 4.
Zob. m.in. A. R. Chodyński Artystyczna spuścizna po medalierze gdańskim Samuelu Ammonie (Ammanie)
1591-1622, "Biuletyn Historii Sztuki" XLI: 1979, nr 2, s. 187-193.
21
Gdańskie kolekcje numizmatów i medali
od XVII do końca XIX wieku
1. Zainteresowanie numizmatyką w Gdańsku
w XVI-XVIII wieku
Szymon Grunau w swojej Kronice pisząc o numizmatycznej pasji Stefa-
na z Heidelbergu, biskupa chełmińskiego w latach 1480-1495, stwierdzał
z pewną nutą zazdrości, że biskup spędzał całe dnie nad obcymi i rzadkimi
monetami w swoim lubawskim zamku: "Czynił to raczej z głupoty niż
z innego powodu, bo był to człowiek bardzo stary" - pisał kronikarz z sar-
kazmem'. Marian Gumowski, niekwestionowany autorytet w sprawach
nu-mizmatycznych, uważał, iże biskup chełmiński należy do pierwszych
świa-domych kolekcjonerów monet i medali na ziemiach polskich1 2.
W XV stuleciu numizmatyka gdańska zajmowała w Polsce czołowe
miejsce. Nie trzeba o tym nikogo przekonywać, wiedząc o wybitnej roli eko-
nomicznej, kulturalnej i artystycznej w dobie humanizmu. Z jednej strony
silny pieniądz, z drugiej zaangażowanie członków Rady Miejskiej w podno-
szeniu artystycznej jakości bitych donatyw i medali, tworzyły odpowiedni
klimat do pracy medalierów tworzących arcydzieła tej sztuki, wręczane przy
specjalnych okazjach i poszukiwane przez europejskich zbieraczy. Rozkwit
tej sztuki przypada na ostatnią ćwierć XVI i na XVII w.3
Zainteresowanie gdańszczan numizmatyką musiało być wczesne i zna-
czne, skoro natrafiamy w źródłach XVI-wiecznych na kilkakrotnie przepi-
sywane katalogi monet, z odrysowanymi w tuszu awersami i rewersami,
egzemplarzy pochodzących nie tylko z mennic krajowych, ale niemieckich.
1 T. Panfil Początki kolekcjonerstwa numizmatycznego w Polsce, "Kolekcjoner Polski" 1988, nr 8 (184), s. 13.
M. Gumowski Handbuch der polnischen Numizmatik, Graz 1960, s. 4.
Zob. m.in. A. R. Chodyński Artystyczna spuścizna po medalierze gdańskim Samuelu Ammonie (Ammanie)
1591-1622, "Biuletyn Historii Sztuki" XLI: 1979, nr 2, s. 187-193.
21