DOI Artikel:
Gumowska–Zabuska, Kalina: Kolekcja kupca Jakuba Kabruna w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27009#0079
Kalina Zabuska
Kolekcja kupca Jakuba Kabruna
W zbiorach Muzeum Narodowego
w Gdańsku*
Urodzony 9 I 1759 r. w Gdańsku Jakub Kabrun, syn Jakuba i Luizy
Konkordii Spali, z racji przyjścia na świat w kupieckiej rodzinie przezna-
czony był do kontynuowania rodzinnej tradycji - rzec można skazany był
na handel suknem. Od wyroku nie było odwołania, sam „skazaniec" zresztą
przyjął swe przeznaczenie jako sprawę naturalną. W ów wyrok, choć
w pewnej perspektywie, wpisany był sukces handlowy, do którego w kon-
sekwencji racjonalnych działań ekonomicznych dojść musiało.
Gdańsk był miastem szczególnym. Na podobieństwo warownej bramy
zamykał się w razie potrzeby, stając fortecą, strzegącą bezpieczeństwa
swych interesów, bądź otwierał, gdy sytuacja owym interesom sprzyjała.
Było to miasto życzliwe przybyszom, poszukującym gwarantującego pe-
wny byt schronienia. Miejsce przychylne Holendrom, Szkotom, Niemcom,
Francuzom i Polakom na równi, zobowiązujące zarazem do przejawiającej
się rzetelną pracą lojalności.
Szkoccy przodkowie Jakuba Kabruna przybyli do Gdańska w XVII w.
i początkowo posługiwali się nazwiskiem Cockburń. Forma ta z czasem
uległa zmianie, polegającej pierwotnie zapewne na uproszczeniu wymowy,
a następnie pisowni. Trudno obecnie stwierdzić, jakie było pochodzenie
społeczne interesującej nas gałęzi rodziny Cockburń. Ponieważ Gdańsk
stawiał przed przybyszami wymóg dostosowania się do lokalnych obycza-
jów, można przypuszczać, że podobnie jak wywodzący się z wielkopolskiej
Osoba i dzieło życia Jakuba Kabruna - kolekcja rysunków, grafik i obrazów stanowi temat prowadzo-
nych aktualnie w pracowniach gdańskiego Muzeum Narodowego prac, których uwieńczeniem będzie wystawa
z towarzyszącym jej katalogiem, przygotowywana jako jedna z imprez uświetniających obchody Milenium
Gdańska. Niniejszy tekst stanowi zatem jedynie próbę zarysowania zagadnienia. Zachowana część kolekcji
książek jest przedmiotem badań w Bibliotece PAN w Gdańsku, gdzie jest przechowywana. W ślad za
większością polskich opracowań historycznych przyjęto pisownię imion w brzmieniu polskim, tak więc Jacob
Kaburn występuje tu jako Jakub, itp.
1 Nazwisko Cockburń pojawia się parokrotnie w historii Szkocji, por. Stefan Zabieglik Zarys historii
Szkocji, Gdańsk 1993, passim.
75
Kolekcja kupca Jakuba Kabruna
W zbiorach Muzeum Narodowego
w Gdańsku*
Urodzony 9 I 1759 r. w Gdańsku Jakub Kabrun, syn Jakuba i Luizy
Konkordii Spali, z racji przyjścia na świat w kupieckiej rodzinie przezna-
czony był do kontynuowania rodzinnej tradycji - rzec można skazany był
na handel suknem. Od wyroku nie było odwołania, sam „skazaniec" zresztą
przyjął swe przeznaczenie jako sprawę naturalną. W ów wyrok, choć
w pewnej perspektywie, wpisany był sukces handlowy, do którego w kon-
sekwencji racjonalnych działań ekonomicznych dojść musiało.
Gdańsk był miastem szczególnym. Na podobieństwo warownej bramy
zamykał się w razie potrzeby, stając fortecą, strzegącą bezpieczeństwa
swych interesów, bądź otwierał, gdy sytuacja owym interesom sprzyjała.
Było to miasto życzliwe przybyszom, poszukującym gwarantującego pe-
wny byt schronienia. Miejsce przychylne Holendrom, Szkotom, Niemcom,
Francuzom i Polakom na równi, zobowiązujące zarazem do przejawiającej
się rzetelną pracą lojalności.
Szkoccy przodkowie Jakuba Kabruna przybyli do Gdańska w XVII w.
i początkowo posługiwali się nazwiskiem Cockburń. Forma ta z czasem
uległa zmianie, polegającej pierwotnie zapewne na uproszczeniu wymowy,
a następnie pisowni. Trudno obecnie stwierdzić, jakie było pochodzenie
społeczne interesującej nas gałęzi rodziny Cockburń. Ponieważ Gdańsk
stawiał przed przybyszami wymóg dostosowania się do lokalnych obycza-
jów, można przypuszczać, że podobnie jak wywodzący się z wielkopolskiej
Osoba i dzieło życia Jakuba Kabruna - kolekcja rysunków, grafik i obrazów stanowi temat prowadzo-
nych aktualnie w pracowniach gdańskiego Muzeum Narodowego prac, których uwieńczeniem będzie wystawa
z towarzyszącym jej katalogiem, przygotowywana jako jedna z imprez uświetniających obchody Milenium
Gdańska. Niniejszy tekst stanowi zatem jedynie próbę zarysowania zagadnienia. Zachowana część kolekcji
książek jest przedmiotem badań w Bibliotece PAN w Gdańsku, gdzie jest przechowywana. W ślad za
większością polskich opracowań historycznych przyjęto pisownię imion w brzmieniu polskim, tak więc Jacob
Kaburn występuje tu jako Jakub, itp.
1 Nazwisko Cockburń pojawia się parokrotnie w historii Szkocji, por. Stefan Zabieglik Zarys historii
Szkocji, Gdańsk 1993, passim.
75