DOI Artikel:
Kilarska, Elżbieta; Kilarski, Maciej: Gdańskie piece kaflowe w XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27009#0099
Podstawy ceramiczne pieców, których występowanie dało się usta-
lić w Malborku, Elblągu i Toruniu, znane dotąd z Gdańska jedynie z XVI w.,
jak można sądzić na podstawie poznanych w 1994 r. reliktów, stosowane
tam były nadal w XVII w. Kaflowe ściany stojącego zasadniczo na pod-
murowaniu korpusu pieca, oparte były na arkadach złożonych z kaflowych
segmentów z filarkiem pośrodku. Ten sam, powtarzający się w tych mias-
tach schemat konstrukcyjny, nie znany dotąd w typologii polskich kafli,
został po raz pierwszy zaprezentowany na wystawie w Muzeum Zam-
kowym w Malborku przykładem z Elbląga’". Z tak samo ukształtowanych
segmentów kaflowych złożone są podstawy pieców zbudowanych w latach
1665-1670 w komnatach zamku w Skokloster w Szwecji" (il. 5, 6).
W1 poi. XVII w., podobnie jak i w 2 połowie, budowano w Gdańsku piece
z niewielkiego formatu kafli licowych, większymi elementami były segmen-
ty podstaw oraz zwieńczenia. Dekorację kafli tworzył płaski relief, w 1
ćwierci wieku bardziej plastycznie występował on na kaflach gzymsowych
i fryzowych oraz w zwieńczeniach. W ciągu całego wieku stosowano
równolegle pokrywające cały relief szkliwo zielone oraz szkliwo biało-
-niebieskie, początkowo biały relief na niebieskim tle, a już ok. poi. wieku,
na białym tle lica kafla - relief niebieski. W materiale zabytkowym
111 „Keramos", 1991, il. 16.
" J. Knutsson Aotryck i kran, Orientaliskt och europeiskt i reliefpressat 1600-talskakel, [w:] Porslin, fajens och
annan keramik pa Skokloster, „Skokloster Studier utgivna av Skokloster Sollt" nr 24, Stokholm 1990, il. 74; - piec w
Sali Królewskiej postawiony w 1670 r. z kafli, które wykonał prawdopodobnie Hindrich Thim w Sztokholmie,
z niebiesko- i zielonoszkliwionym reliefem na białym tle; il. 76: piec w sypialni hrabiego, postawiony 1670 (?),
z kafli o biało- i zielonoszkliwionym reliefie na niebieskim tle, które wykonał H. Thim (?).
95
lić w Malborku, Elblągu i Toruniu, znane dotąd z Gdańska jedynie z XVI w.,
jak można sądzić na podstawie poznanych w 1994 r. reliktów, stosowane
tam były nadal w XVII w. Kaflowe ściany stojącego zasadniczo na pod-
murowaniu korpusu pieca, oparte były na arkadach złożonych z kaflowych
segmentów z filarkiem pośrodku. Ten sam, powtarzający się w tych mias-
tach schemat konstrukcyjny, nie znany dotąd w typologii polskich kafli,
został po raz pierwszy zaprezentowany na wystawie w Muzeum Zam-
kowym w Malborku przykładem z Elbląga’". Z tak samo ukształtowanych
segmentów kaflowych złożone są podstawy pieców zbudowanych w latach
1665-1670 w komnatach zamku w Skokloster w Szwecji" (il. 5, 6).
W1 poi. XVII w., podobnie jak i w 2 połowie, budowano w Gdańsku piece
z niewielkiego formatu kafli licowych, większymi elementami były segmen-
ty podstaw oraz zwieńczenia. Dekorację kafli tworzył płaski relief, w 1
ćwierci wieku bardziej plastycznie występował on na kaflach gzymsowych
i fryzowych oraz w zwieńczeniach. W ciągu całego wieku stosowano
równolegle pokrywające cały relief szkliwo zielone oraz szkliwo biało-
-niebieskie, początkowo biały relief na niebieskim tle, a już ok. poi. wieku,
na białym tle lica kafla - relief niebieski. W materiale zabytkowym
111 „Keramos", 1991, il. 16.
" J. Knutsson Aotryck i kran, Orientaliskt och europeiskt i reliefpressat 1600-talskakel, [w:] Porslin, fajens och
annan keramik pa Skokloster, „Skokloster Studier utgivna av Skokloster Sollt" nr 24, Stokholm 1990, il. 74; - piec w
Sali Królewskiej postawiony w 1670 r. z kafli, które wykonał prawdopodobnie Hindrich Thim w Sztokholmie,
z niebiesko- i zielonoszkliwionym reliefem na białym tle; il. 76: piec w sypialni hrabiego, postawiony 1670 (?),
z kafli o biało- i zielonoszkliwionym reliefie na niebieskim tle, które wykonał H. Thim (?).
95