DOI Artikel:
Kilarska, Elżbieta; Kilarski, Maciej: Gdańskie piece kaflowe w XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27009#0119
Gdańskie
24. Kafle z asymetryczną gałązką kwiatową. Zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku
piece
kaflowe
w XVII
wieku
już nie sensu stricto reliefu, lecz takiej dekoracji lica kafla, jaka sprawia jedynie
podobne wrażenie, a uzyskano je przez okonturowanie przedstawionej na
nim sylwety bukietu w wazie wąskim rowkiem. Pokryta intensywnie nie-
bieskim szkliwem sylweta tego motywu efektownie prezentuje się na licu
kafla. Podczas szkliwienia należało uważać, by niebieska glazura, kła-
dziona na pokrywające całe lico kafla białe szkliwo, nie zalewała obrze-
żających sylwetę bukietu rowków. W odróżnieniu od tego ciekawego przy-
kładu motyw ten pokazany został w wypukłym reliefie, w takiej samej wersji
kolorystycznej, w Malborku. W Skokloster został on wzbogacony o kolor
zielony (il. 23).
Z porównania zachowanych przykładów wynika, że motyw bukietu
w wazie przemienił się stopniowo w rzut kwiatowy, który w 2 poł. XVII w.
stał się dominującym elementem dekoracji pieców. Ewolucja dekoracji
kwiatowej na piecach stanowi odzwierciedlenie tendencji znanej ze zdob-
nictwa tkanin. Wyzwolone ze schematu sieci rzuty kwiatowe pozostały
nadal w tym samym układzie, w którym na przemian powtarzały się duże
wiązanki i drobne rzuty kwiatowe tworzące jakby drugi plan37. Duże
wiązanki umieszczone były pośrodku lica kafla, drobne w jego narożach
tworzyły całość z dekoracją sąsiednich kafli. Kwiaty, z których skompono-
wane są te wiązanki zostały przejęte z tkanin orientalnych (perskich i turec-
kich) lub tkanin włoskich. Rozpowszechnianiem tkanin orientalnych
zajmowali się głównie kupcy ormiańscy, natomiast tkaniny włoskie roz-
prowadzane były przez domy handlowe prowadzone przez Włochów,
37 M. Taszycka Włoskie jedxvabne tkaniny odzieżowe w Polsce w pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław... 1971,
s. 61; - A. Nahlik Zarys historii jed'wabnej tkaniny dekoracyjnej do końca XVII w., Toruń 1971, s. 45.
115
24. Kafle z asymetryczną gałązką kwiatową. Zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku
piece
kaflowe
w XVII
wieku
już nie sensu stricto reliefu, lecz takiej dekoracji lica kafla, jaka sprawia jedynie
podobne wrażenie, a uzyskano je przez okonturowanie przedstawionej na
nim sylwety bukietu w wazie wąskim rowkiem. Pokryta intensywnie nie-
bieskim szkliwem sylweta tego motywu efektownie prezentuje się na licu
kafla. Podczas szkliwienia należało uważać, by niebieska glazura, kła-
dziona na pokrywające całe lico kafla białe szkliwo, nie zalewała obrze-
żających sylwetę bukietu rowków. W odróżnieniu od tego ciekawego przy-
kładu motyw ten pokazany został w wypukłym reliefie, w takiej samej wersji
kolorystycznej, w Malborku. W Skokloster został on wzbogacony o kolor
zielony (il. 23).
Z porównania zachowanych przykładów wynika, że motyw bukietu
w wazie przemienił się stopniowo w rzut kwiatowy, który w 2 poł. XVII w.
stał się dominującym elementem dekoracji pieców. Ewolucja dekoracji
kwiatowej na piecach stanowi odzwierciedlenie tendencji znanej ze zdob-
nictwa tkanin. Wyzwolone ze schematu sieci rzuty kwiatowe pozostały
nadal w tym samym układzie, w którym na przemian powtarzały się duże
wiązanki i drobne rzuty kwiatowe tworzące jakby drugi plan37. Duże
wiązanki umieszczone były pośrodku lica kafla, drobne w jego narożach
tworzyły całość z dekoracją sąsiednich kafli. Kwiaty, z których skompono-
wane są te wiązanki zostały przejęte z tkanin orientalnych (perskich i turec-
kich) lub tkanin włoskich. Rozpowszechnianiem tkanin orientalnych
zajmowali się głównie kupcy ormiańscy, natomiast tkaniny włoskie roz-
prowadzane były przez domy handlowe prowadzone przez Włochów,
37 M. Taszycka Włoskie jedxvabne tkaniny odzieżowe w Polsce w pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław... 1971,
s. 61; - A. Nahlik Zarys historii jed'wabnej tkaniny dekoracyjnej do końca XVII w., Toruń 1971, s. 45.
115