DOI Artikel:
Kriegseisen, Jacek: Kartusze trumienne rodziny von Somnitz w Charbrowie. Przyczynek do nowożytnej kultury funeralnej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0126
Jacek
Kriegseisen
cena. W 1777 r. wystawiono rachunek opiewający na 36 florenów za okucia
i uchwyty wykonane dla ozdobienia trumny lekarza Carla Clessa, w 1779 r.
za okucie na trumnę Marii Concordii Paleske pobrano 49 florenów i 19 gro-
szy, za ozdoby trumny złotnika Friedricha Ephraima Siebera wykonawca
otrzymał 50 florenów, a w 1781 r. rzemieślnik dostał 45 florenów za okucie
trumny Jacoba Ohla67. Koszty nie zawsze jednak były tak wysokie. W 1742
i 1776 r. za okucia wykonawca otrzymał zaledwie, odpowiednio, 7 i 8 flore-
nów, aw 1753 r. - tylko 5 florenów68.
Ponieważ cena kartusza trumiennego była wysoka w stosunku do innych
pozycji ujmowanych w spisach, w których wymieniano wszystko, co niezbęd-
ne do godnego pochówku, pozwala to przypuszczać, że tego rodzaju ozdoba
trumny była artykułem luksusowym. I tak, np. na pogrzeb Anny Elisabeth
Róthmacherin w 1777 r. wydano w sumie 747 florenów i 10 groszy, trumna
i kartusz były w tej samej cenie 50 florenów69, pogrzeb zaś Johanna Georga
Brandta w 1781 r. kosztował 448 florenów i 16 groszy, przy czym za trumnę
zapłacono 72 floreny, a za kartusz „tylko” 45 florenów70.
Katalog
Wszystkie kartusze wykonano z blachy mosiężnej lub ze stopu miedzi; są one
wycinane, trybowane, puncowane, grawerowane, cyzelowane oraz częściowo
lub w całości srebrzone, złocone i polichromowane.
Charbrowo
1. Para kartuszy z trumny Ernesta von Somnitz (zm. 1723 r.); ił. 1
Górny kartusz, mniejszy, pierwotnie „w nogach” trumny. Kartusz roz-
szerzający się ku górze, zamknięty nieregularnie w kształcie zbliżonym
do półkola. W środku owalna, pionowa tarcza zwieńczona koroną o pięciu
kwiatonach. W tarczy lustrzany monogram zmarłego: EVS | . Nad tarczą
maszkaron. Całość okolona gałązkami wawrzynu związanymi u dołu kokar-
dą. Pod nią data: 17. 23. | .
Dolny kartusz, większy, pierwotnie „w głowie” trumny. Kartusz rozszerza-
jący się ku górze, zamknięty podobnie jak okucie mniejsze. W środku dwa
herby z labrami: lewy - herb rodziny von Krockow, prawy - podkomorski
67 AP Gdańsk, Urząd Prezydującego Burmistrza, 300, 1/293, s. 135; 300, 1/302, s. 79; 300,
1/319, s. 103, 138.
68 Ibidem, 300, 1/279, s. 25; 300, 1/334, s. 27.
69 Ibidem, 300, 1/319, s. 190-191.
70 AP Gdańsk, Urząd Wiceprezydującego Burmistrza, 300, 5/193 a, s. 165.
120
Kriegseisen
cena. W 1777 r. wystawiono rachunek opiewający na 36 florenów za okucia
i uchwyty wykonane dla ozdobienia trumny lekarza Carla Clessa, w 1779 r.
za okucie na trumnę Marii Concordii Paleske pobrano 49 florenów i 19 gro-
szy, za ozdoby trumny złotnika Friedricha Ephraima Siebera wykonawca
otrzymał 50 florenów, a w 1781 r. rzemieślnik dostał 45 florenów za okucie
trumny Jacoba Ohla67. Koszty nie zawsze jednak były tak wysokie. W 1742
i 1776 r. za okucia wykonawca otrzymał zaledwie, odpowiednio, 7 i 8 flore-
nów, aw 1753 r. - tylko 5 florenów68.
Ponieważ cena kartusza trumiennego była wysoka w stosunku do innych
pozycji ujmowanych w spisach, w których wymieniano wszystko, co niezbęd-
ne do godnego pochówku, pozwala to przypuszczać, że tego rodzaju ozdoba
trumny była artykułem luksusowym. I tak, np. na pogrzeb Anny Elisabeth
Róthmacherin w 1777 r. wydano w sumie 747 florenów i 10 groszy, trumna
i kartusz były w tej samej cenie 50 florenów69, pogrzeb zaś Johanna Georga
Brandta w 1781 r. kosztował 448 florenów i 16 groszy, przy czym za trumnę
zapłacono 72 floreny, a za kartusz „tylko” 45 florenów70.
Katalog
Wszystkie kartusze wykonano z blachy mosiężnej lub ze stopu miedzi; są one
wycinane, trybowane, puncowane, grawerowane, cyzelowane oraz częściowo
lub w całości srebrzone, złocone i polichromowane.
Charbrowo
1. Para kartuszy z trumny Ernesta von Somnitz (zm. 1723 r.); ił. 1
Górny kartusz, mniejszy, pierwotnie „w nogach” trumny. Kartusz roz-
szerzający się ku górze, zamknięty nieregularnie w kształcie zbliżonym
do półkola. W środku owalna, pionowa tarcza zwieńczona koroną o pięciu
kwiatonach. W tarczy lustrzany monogram zmarłego: EVS | . Nad tarczą
maszkaron. Całość okolona gałązkami wawrzynu związanymi u dołu kokar-
dą. Pod nią data: 17. 23. | .
Dolny kartusz, większy, pierwotnie „w głowie” trumny. Kartusz rozszerza-
jący się ku górze, zamknięty podobnie jak okucie mniejsze. W środku dwa
herby z labrami: lewy - herb rodziny von Krockow, prawy - podkomorski
67 AP Gdańsk, Urząd Prezydującego Burmistrza, 300, 1/293, s. 135; 300, 1/302, s. 79; 300,
1/319, s. 103, 138.
68 Ibidem, 300, 1/279, s. 25; 300, 1/334, s. 27.
69 Ibidem, 300, 1/319, s. 190-191.
70 AP Gdańsk, Urząd Wiceprezydującego Burmistrza, 300, 5/193 a, s. 165.
120