DOI Artikel:
Rojek, Karina: Tradycja versus nowoczesność: Polemika na temat przyszłej architektury Gdańska (1927 - 1928)$nElektronische Ressource
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0388
Karina Rojek
Tradycja versus nowoczesność. Polemika na temat
przyszłej architektury Gdańska (1927-1928)
Niektóre tematy nigdy nie tracą na aktualności. W Gdańsku problem nowoczes-
nej architektury zawsze budził emocje i zapewne będzie budził nadal, a to za spra-
wą zachowanej, jeśli nie materialnie, to w dużej mierze archiwalnie, spuścizny
kulturalnej tego historycznego miasta. Przyjrzyjmy się jednemu z konfliktów,
który miał miejsce w 1927 r., a dotyczył architektury modernistycznej.
Adwersarzami byli wybitni architekci związani z Gdańskiem w tym czasie.
Po stronie nowoczesności opowiadał się ówczesny gdański nadradca budowla-
ny Martin Kiessling. Architekt, absolwent berlińskiej Wyższej Szkoły Technicz-
nej Charlottenburg, został do Gdańska powołany w 1927 r.1, aby objąć wakat
po prof. Friedrichu Fischerze2. Doświadczenie architektoniczne zdobyte pod-
czas projektowania zabudowań Frankfurtu nad Odrą, także m.in. osiedla Grem-
berghoven pod Kolonią, sprawiało, że Martin Kiessling mógł czuć się pewnie
na nowym stanowisku w nowym mieście i środowisku. Był na tyle świadomy
swoich umiejętności i na tyle mocno przekonany do swoich racji, że nie wa-
hał się proponować miastu odważnych rozwiązań. Kiesslinga w sporze wspie-
rał Gustaw Lampmann, redaktor naczelnego czasopisma „Denkmalpflege und
Heimatschutz”3. Przeciwnikami byli architekci związani z gdańską Politechni-
ką oraz członkowie Związku dla Zachowania Zabytków Architektury i Sztuki
na czele z przewodniczącym prof. Ottonem Kloepplem. Pierwszy kontakt Kloep-
pela z Gdańskiem miał miejsce w latach 1902-1905, kiedy zatrudniono go przy
budowie gmachu policji przy ul. Okopowej. Na stałe związał się z Gdańskiem
w r. 1912, obejmując Katedrę Konstrukcji, Urbanistyki i Osadnictwa na Poli-
technice Gdańskiej. Był zasłużonym badaczem dawnej architektury gdańskiej
i autorem kilku zachowawczych projektów zrealizowanych w Wolnym Mieście
Gdańsku, m.in. wspomnianej fasady gmachu policji przy ul. Okopowej oraz
współautorem gmachu Ffotelu Kasino (obecnie Grand Hotel) w Sopocie.
Dyskusja toczyła się wokół modernistycznej architektury w Gdańsku, jej
roli oraz miejsca w mieście naznaczonym ważną historią i długą tradycją,
1 b. a., Zum Stadtbaurat in Danzig istjetzt der Reichbahnbaurat Kiessling, Koln a Rh., gewahlt
worden, „Ostdeutsche Bau-Zeitung”, 1927, 25, 13, s. 76.
2 b. a., [informacja o powołaniu Martina Kiesslinga na stanowisku gdańskiego nadradcy
budowlanego], „Deutsche Bauzeitung”, 1927, 61, 11, s. 112.
3 B. Pusback, Stadt ais Heimat. Die Danziger Denkmalpflege zwischen 1933 und 1939, Koln,
2006, s. 204.
382
Tradycja versus nowoczesność. Polemika na temat
przyszłej architektury Gdańska (1927-1928)
Niektóre tematy nigdy nie tracą na aktualności. W Gdańsku problem nowoczes-
nej architektury zawsze budził emocje i zapewne będzie budził nadal, a to za spra-
wą zachowanej, jeśli nie materialnie, to w dużej mierze archiwalnie, spuścizny
kulturalnej tego historycznego miasta. Przyjrzyjmy się jednemu z konfliktów,
który miał miejsce w 1927 r., a dotyczył architektury modernistycznej.
Adwersarzami byli wybitni architekci związani z Gdańskiem w tym czasie.
Po stronie nowoczesności opowiadał się ówczesny gdański nadradca budowla-
ny Martin Kiessling. Architekt, absolwent berlińskiej Wyższej Szkoły Technicz-
nej Charlottenburg, został do Gdańska powołany w 1927 r.1, aby objąć wakat
po prof. Friedrichu Fischerze2. Doświadczenie architektoniczne zdobyte pod-
czas projektowania zabudowań Frankfurtu nad Odrą, także m.in. osiedla Grem-
berghoven pod Kolonią, sprawiało, że Martin Kiessling mógł czuć się pewnie
na nowym stanowisku w nowym mieście i środowisku. Był na tyle świadomy
swoich umiejętności i na tyle mocno przekonany do swoich racji, że nie wa-
hał się proponować miastu odważnych rozwiązań. Kiesslinga w sporze wspie-
rał Gustaw Lampmann, redaktor naczelnego czasopisma „Denkmalpflege und
Heimatschutz”3. Przeciwnikami byli architekci związani z gdańską Politechni-
ką oraz członkowie Związku dla Zachowania Zabytków Architektury i Sztuki
na czele z przewodniczącym prof. Ottonem Kloepplem. Pierwszy kontakt Kloep-
pela z Gdańskiem miał miejsce w latach 1902-1905, kiedy zatrudniono go przy
budowie gmachu policji przy ul. Okopowej. Na stałe związał się z Gdańskiem
w r. 1912, obejmując Katedrę Konstrukcji, Urbanistyki i Osadnictwa na Poli-
technice Gdańskiej. Był zasłużonym badaczem dawnej architektury gdańskiej
i autorem kilku zachowawczych projektów zrealizowanych w Wolnym Mieście
Gdańsku, m.in. wspomnianej fasady gmachu policji przy ul. Okopowej oraz
współautorem gmachu Ffotelu Kasino (obecnie Grand Hotel) w Sopocie.
Dyskusja toczyła się wokół modernistycznej architektury w Gdańsku, jej
roli oraz miejsca w mieście naznaczonym ważną historią i długą tradycją,
1 b. a., Zum Stadtbaurat in Danzig istjetzt der Reichbahnbaurat Kiessling, Koln a Rh., gewahlt
worden, „Ostdeutsche Bau-Zeitung”, 1927, 25, 13, s. 76.
2 b. a., [informacja o powołaniu Martina Kiesslinga na stanowisku gdańskiego nadradcy
budowlanego], „Deutsche Bauzeitung”, 1927, 61, 11, s. 112.
3 B. Pusback, Stadt ais Heimat. Die Danziger Denkmalpflege zwischen 1933 und 1939, Koln,
2006, s. 204.
382