DOI Artikel:
Zasławska, Danuta Natalia: Martwe natury kwiatowe Andreasa Stecha
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0167
Danuta Natalia Zasławska
Martwe natury kwiatowe Andreasa Stecha*
ad Lectorem Botanicum Benevolum
[...] Studiując za granicą spostrzegłem
o wiele większy szacunek niż u nas
okazywany [naukom], zwłaszcza
studiom botanicznym [...].
Jakub Breyne1
Podejmując tylko z pozoru wyeksploatowany temat2, zdawałam sobie sprawę
z ograniczeń wynikających w głównej mierze z niezachowanego materiału ba-
dawczego oraz nieistniejących bądź szczątkowych w wielu przypadkach ma-
teriałów źródłowych. Monografia malarza nie odpowiada na nasuwające się
pytania o jego miejsce w dziejach malarstwa kwiatów i o sam fenomen artysty
podejmującego na rubieżach siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej tak obcy
polskiej tradycji temat, jak samodzielna martwa natura. Teresa Grzybkowska
ograniczyła się w zasadzie do uwag o roli Andreasa Stecha w dziejach ilustracji
botanicznej, a jego epizodycznie potraktowane bukiety sytuowała w kontekście
ścisłych powiązań z zamówieniami na rysunki dla botanika Jakuba Breynego.
Próba prześledzenia związków formalnych i ikonograficznych znanych nam
obrazów gdańskiego malarza z wielkim nurtem holenderskiej i flamandzkiej
* Prezentowany tekst jest polską wersją artykułu D.N. Zasławskiej, The Floral Still Lifes of
Andreas Stech, „Acta Historiae Artium Balticae”, 1, 2005, s. 101-138.
1 Motto artykułu zaczerpnięte zostało ze wstępu do: J. Breyne, Exoticarum aliarumąue minus
cognitarum plantarum centuria prima, cum figuris aeneis summo studio elaboratis: appendix et
Wilhelm ten Rhyne. Gedani, typis, sump. et in aedibus authoris imprim. Dav. Frid. Rhetius 1678
(cyt. dalej: Centuria), oraz cyt. za: A. Kurkowa, Jakub i Jan Filip Breynowie. Studium z dziejów
kultury książki XVII i XVIII w., Polska Akademia Nauk, Biblioteka Gdańska, Prace habilitacyjne,
Wrocław etc. 1989, s. 48.
2 Zagadnieniu i analizie bukietów kwiatowych poświęcono w monografii malarza trzy stro-
ny, w późniejszym zaś artykule o botanicznych rysunkach Stecha łącznie ponad jedną: T. Grzyb-
kowska, Andrzej Stech malarz gdański, Warszawa 1979, s. 98-100; eadem. Między nauką a sztu-
ką. Rysunki i obrazy kwiatów Andrzeja Stecha, [w:] eadem. Sztuka a natura. Materiały XXXVIII
Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 23-25 listopada 1989 w Katowicach, Katowice
1991, s. 230-233; inna wersja tego artykułu: Rysunkowe florilegium i obrazy kwiatów Andrea-
sa Stecha. Między nauką a sztuką, [w:] eadem. Artyści i patrycjusze Gdańska, Warszawa 1996,
s. 71-72.
161
Martwe natury kwiatowe Andreasa Stecha*
ad Lectorem Botanicum Benevolum
[...] Studiując za granicą spostrzegłem
o wiele większy szacunek niż u nas
okazywany [naukom], zwłaszcza
studiom botanicznym [...].
Jakub Breyne1
Podejmując tylko z pozoru wyeksploatowany temat2, zdawałam sobie sprawę
z ograniczeń wynikających w głównej mierze z niezachowanego materiału ba-
dawczego oraz nieistniejących bądź szczątkowych w wielu przypadkach ma-
teriałów źródłowych. Monografia malarza nie odpowiada na nasuwające się
pytania o jego miejsce w dziejach malarstwa kwiatów i o sam fenomen artysty
podejmującego na rubieżach siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej tak obcy
polskiej tradycji temat, jak samodzielna martwa natura. Teresa Grzybkowska
ograniczyła się w zasadzie do uwag o roli Andreasa Stecha w dziejach ilustracji
botanicznej, a jego epizodycznie potraktowane bukiety sytuowała w kontekście
ścisłych powiązań z zamówieniami na rysunki dla botanika Jakuba Breynego.
Próba prześledzenia związków formalnych i ikonograficznych znanych nam
obrazów gdańskiego malarza z wielkim nurtem holenderskiej i flamandzkiej
* Prezentowany tekst jest polską wersją artykułu D.N. Zasławskiej, The Floral Still Lifes of
Andreas Stech, „Acta Historiae Artium Balticae”, 1, 2005, s. 101-138.
1 Motto artykułu zaczerpnięte zostało ze wstępu do: J. Breyne, Exoticarum aliarumąue minus
cognitarum plantarum centuria prima, cum figuris aeneis summo studio elaboratis: appendix et
Wilhelm ten Rhyne. Gedani, typis, sump. et in aedibus authoris imprim. Dav. Frid. Rhetius 1678
(cyt. dalej: Centuria), oraz cyt. za: A. Kurkowa, Jakub i Jan Filip Breynowie. Studium z dziejów
kultury książki XVII i XVIII w., Polska Akademia Nauk, Biblioteka Gdańska, Prace habilitacyjne,
Wrocław etc. 1989, s. 48.
2 Zagadnieniu i analizie bukietów kwiatowych poświęcono w monografii malarza trzy stro-
ny, w późniejszym zaś artykule o botanicznych rysunkach Stecha łącznie ponad jedną: T. Grzyb-
kowska, Andrzej Stech malarz gdański, Warszawa 1979, s. 98-100; eadem. Między nauką a sztu-
ką. Rysunki i obrazy kwiatów Andrzeja Stecha, [w:] eadem. Sztuka a natura. Materiały XXXVIII
Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 23-25 listopada 1989 w Katowicach, Katowice
1991, s. 230-233; inna wersja tego artykułu: Rysunkowe florilegium i obrazy kwiatów Andrea-
sa Stecha. Między nauką a sztuką, [w:] eadem. Artyści i patrycjusze Gdańska, Warszawa 1996,
s. 71-72.
161