DOI article:
Purc-Stępniak, Beata: Obrazy wnętrz kościelnych w galerii malarstwa niderlandzkiego Muzeum Narodowego w Gdańsku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0216
Beata Purc-Stępniak
Obrazy wnętrz kościelnych w galerii malarstwa
niderlandzkiego Muzeum Narodowego w Gdańsku
Samodzielny gatunek malarski zwany kerkinterieurs, ukazujący wnętrza kościo-
łów, świetnie rozwijający się w architektonicznym malarstwie niderlandzkim
doby nowożytnej1, jest reprezentowany w galerii malarstwa niderlandzkiego
Muzeum Narodowego w Gdańsku przez trzy obrazy Prace te dotychczas funk-
cjonowały jako: Wnętrze gotyckiego kościoła, I połowa XVII w., przypisywane
Pieterowi Neefsowi Starszemu I (il. 1), Wnętrze kościoła autorstwa Anthonie
de Lorme’a, XVII w. (il. 10), i praca Cornelisa de Mana, Wnętrze nowego koś-
cioła w Delft, po 1654 r. (il. 14). Obrazy te trafiły do Muzeum różną drogą.
Praca przypisywana Neefsowi znalazła się w zbiorach 19 maja 1951 r. za po-
średnictwem Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sopocie. Jej pochodze-
nie jest nieznane. Drugi z wymienionych obrazów został przekazany 10 lipca
1951 r. przez Ministerstwo Kultury i Sztuki ówczesnemu Muzeum Pomorskie-
mu2. Na temat pracy Cornelisa de Mana wiadomo tyle, że została ona umiesz-
czona pod nr. 122. w wykonanym przez Willi Drosta w 1945 r. spisie obiektów
zabezpieczonych w Zbrojowni gdańskiej, które zostały potem oddane Muze-
um Pomorskiemu. Dzięki notatce można odczytać numer, który nosił obraz
dawniej: Stm 4833. Świadczyłoby to, że należał do zbiorów Statmuseum Danzig
i trafił do Muzeum już podczas wojny4.
1 H. Jantzen, Das Niederlandische Architekturbild, Braunschweig 1979, wyd. II oraz I. Manke,
Emanuel de Witte 1617-1692, Amsterdam 1963, s. 26-28.
2 W sporządzonym prawdopodobnie po 1957 r. spisie depozytów figuruje zapis: „van de
Lorm”. Wnętrze kościoła. Widok nawy głównej i chóru organowego, ożywiony kilkoma posta-
ciami kobiecymi i męskimi, olej na desce (w ramie). Na odwrociu naklejka, no 70/ de Lorme/
Kirche zu podane są również wymiary: 74 x 84, stan zachowania: deska dwukrotnie klejona,
depozyt M.K.S. 2051 oznaczony w spisie został kolejnym nr 241, a pod nim: m.190 uzyskują
nr w Muzeum Pomorskim M/150/MPG, patrz: Depozyty, Malarstwo, Rzeźba, b.d. s. 122-123
(Muzeum Narodowe w Gdańsku, Dział Inwentarzy).
3 Eingange von Kunstgegenstanden... (Wykaz zabezpieczonych zabytków z piwnic Zbrojow-
ni w Gdańsku sporządzony w czerwcu 1945 r. przez Willi Drosta), MNG/A/VII/7: Ld. nr 122,
Stm 483, Gemalde, De Man, Holland, 17 Jhr. Kircheninteriour, ól auf Leinwand 135 xl35 cm,
Aus Zeughauskeller zuruckgebracht
4 Secker wymienia w dawnych zbiorach muzeum obraz (dziś zaginiony) Emanuela de Wittea
przedstawiający wnętrze kościoła z postaciami we wnętrzu i mężczyzną w czerwonym płaszczu
namalowane światłocieniowo: H. Secker, Die Stadtische Gemaldegalerie im Franziskanerkloster
(Stadtmuseum), Danzig 1913, s. 36.
210
Obrazy wnętrz kościelnych w galerii malarstwa
niderlandzkiego Muzeum Narodowego w Gdańsku
Samodzielny gatunek malarski zwany kerkinterieurs, ukazujący wnętrza kościo-
łów, świetnie rozwijający się w architektonicznym malarstwie niderlandzkim
doby nowożytnej1, jest reprezentowany w galerii malarstwa niderlandzkiego
Muzeum Narodowego w Gdańsku przez trzy obrazy Prace te dotychczas funk-
cjonowały jako: Wnętrze gotyckiego kościoła, I połowa XVII w., przypisywane
Pieterowi Neefsowi Starszemu I (il. 1), Wnętrze kościoła autorstwa Anthonie
de Lorme’a, XVII w. (il. 10), i praca Cornelisa de Mana, Wnętrze nowego koś-
cioła w Delft, po 1654 r. (il. 14). Obrazy te trafiły do Muzeum różną drogą.
Praca przypisywana Neefsowi znalazła się w zbiorach 19 maja 1951 r. za po-
średnictwem Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sopocie. Jej pochodze-
nie jest nieznane. Drugi z wymienionych obrazów został przekazany 10 lipca
1951 r. przez Ministerstwo Kultury i Sztuki ówczesnemu Muzeum Pomorskie-
mu2. Na temat pracy Cornelisa de Mana wiadomo tyle, że została ona umiesz-
czona pod nr. 122. w wykonanym przez Willi Drosta w 1945 r. spisie obiektów
zabezpieczonych w Zbrojowni gdańskiej, które zostały potem oddane Muze-
um Pomorskiemu. Dzięki notatce można odczytać numer, który nosił obraz
dawniej: Stm 4833. Świadczyłoby to, że należał do zbiorów Statmuseum Danzig
i trafił do Muzeum już podczas wojny4.
1 H. Jantzen, Das Niederlandische Architekturbild, Braunschweig 1979, wyd. II oraz I. Manke,
Emanuel de Witte 1617-1692, Amsterdam 1963, s. 26-28.
2 W sporządzonym prawdopodobnie po 1957 r. spisie depozytów figuruje zapis: „van de
Lorm”. Wnętrze kościoła. Widok nawy głównej i chóru organowego, ożywiony kilkoma posta-
ciami kobiecymi i męskimi, olej na desce (w ramie). Na odwrociu naklejka, no 70/ de Lorme/
Kirche zu podane są również wymiary: 74 x 84, stan zachowania: deska dwukrotnie klejona,
depozyt M.K.S. 2051 oznaczony w spisie został kolejnym nr 241, a pod nim: m.190 uzyskują
nr w Muzeum Pomorskim M/150/MPG, patrz: Depozyty, Malarstwo, Rzeźba, b.d. s. 122-123
(Muzeum Narodowe w Gdańsku, Dział Inwentarzy).
3 Eingange von Kunstgegenstanden... (Wykaz zabezpieczonych zabytków z piwnic Zbrojow-
ni w Gdańsku sporządzony w czerwcu 1945 r. przez Willi Drosta), MNG/A/VII/7: Ld. nr 122,
Stm 483, Gemalde, De Man, Holland, 17 Jhr. Kircheninteriour, ól auf Leinwand 135 xl35 cm,
Aus Zeughauskeller zuruckgebracht
4 Secker wymienia w dawnych zbiorach muzeum obraz (dziś zaginiony) Emanuela de Wittea
przedstawiający wnętrze kościoła z postaciami we wnętrzu i mężczyzną w czerwonym płaszczu
namalowane światłocieniowo: H. Secker, Die Stadtische Gemaldegalerie im Franziskanerkloster
(Stadtmuseum), Danzig 1913, s. 36.
210