Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (7-8.2009)

Danuta
Natalia
Zasławska

13. Tulipany w Bukiecie kwiatów w szklanym wazonie - powiększenie z il. 11
vulgo Princesse Rojael” (Prodromus, s. 103). Być może jest to jedyna pierza-
sta odmiana sportretowana (jako druga od dołu, z prawej) w Wielkim bukiecie
z dawnych zbiorów gdańskiego Muzeum Miejskiego77.
Obraz Stecha skonstruowany jest zgodnie z teoretycznymi zaleceniami
budowy podobnych „centralnych” bukietów - różowo-białe i czerwone róże
oraz białe kiście bzu umieszczono w dolnej partii kompozycji - bliżej środ-
ka ciężkości; pośrodku, nieco wyżej, swoje miejsce znalazły kwiaty śred-
niej wielkości (niebieskie powoje, dwie różne odmiany lewkonii, czerwone
pełne kwiaty granatowca i błękitne orliki), szczyt zaś wypełniły tulipany
(il. 12). Bukiety takie zawsze zalecano wieńczyć efektownymi, przyciągają-
cymi uwagę kwiatami, nie zważając na powstałe w ten sposób dysproporcje
form. Przykładem zastosowania tej konwencji jest analizowany wyżej zagi-
niony obraz ze zbiorów Kabruna z ogromną łodygą amarylisa i wyekspo-
nowanym, rzadkim irysem w swej górnej partii. Bukiet augsburski wieńczą
w dość nietypowy sposób cztery tulipany, wysunięte w górę na długich łody-
gach, dominując i wyraźnie „rozrzedzając” zwartą w środkowej i dolnej par-
tii kompozycję. Równie symetryczny układ z czterema tulipanami pojawia
się bardzo rzadko, jako przykład można podać parę o nietypowym, bardzo
wertykalnym formacie Szklanych wazonów z kwiatami Daniela Seghersa,
flankujących niezachowaną już scenę biblijną z belgijskiego opactwa Ton-
gerloo (il. 14).


77 Bardzo podobny kwiat tego gatunku, pierzasty żółto-czerwony, znajduje się w samym
centrum Martwej natury z kwiatami, owocami i muszlami Balthasara van der Ast (c. 1640/50,
Anhaltnische Gemaldegalerie Dessau).

192