Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (7-8.2009)

3. Ossip Zadkine, Zniszczone miasto, Rotterdam 1953

repertuarem, jest mało zaskakujący. Z drugiej zaś strony nie jest przypad-
kiem, że taki pomnik jak Zniszczone miasto (1953), ekspresjonistyczne dzie-
ło Ossipa Zadkine a stojące w sercu portowego Rotterdamu (ił. 3) znisz-
czonego przez niemieckie bomby, było owocem nie inicjatywy publicznej,
lecz prywatnej7.
Dominacja w kulturze kommemoratywnej plastyki hołdującej konwen-
cjonalnej idealizacji rozciągała się w całej Europie, od Wschodu po Zachód.
Uderzającym pod tym względem przykładem jest pomnik Nathana Rappa-
porta upamiętniający powstanie w getcie warszawskim. Wzniesiony został
w 1948 r. z kamieni, które - o, ironio historii - zostały wycięte początkowo
na użytek Arno Brekera, ulubionego rzeźbiarza Hitlera, i posłużyć miały
7 Monument ten został wystawiony w Paryżu w 1947 r. pod tytułem Pomnik ku czci znisz-
czonego miasta Rotterdamu, a w kilka lat później ofiarowany miastu Rotterdam przez przed-
siębiorstwo, którego 700 żydowskich robotników zginęło podczas wojny. Początkowo po-
mnik wzbudził liczne głosy krytyki, zarówno z uwagi na styl, jak i na „negatywną” tematykę
oraz „demoniczne promieniowanie”. Zob.: Zadkine, ed. J. Beranova & J. Postma, Rotterdam
1985, s. 45.

437