zabójcę swego pana159. Niewątpliwą rolę w pozytywnym odczytywaniu wize-
runku psów myśliwskich odegrać musiały nauki Ojców Kościoła, dla których
zwierzę to symbolizowało wiernego dozorcę trzody i odczytywane było jako
symbol kaznodziei.
Zaprezentowane tu trzy obrazy malarstwa architektonicznego mają wysoką
wartość artystyczną. Ich nowy aspekt stanowi przyczynek do zagadnień nider-
landzkiego malarstwa wnętrz kościelnych, tematu ciekawego, rzadko jednak
podejmowanego przez polskich badaczy. Praca Paula Vredemana de Vriesa re-
prezentuje okres ścisłej współpracy artysty z ojcem, a jednocześnie jest próbą
samodzielnej twórczości po wyjeździe z Gdańska, podczas pobytu na dworze
praskim (1596-1598). Jej warstwowa struktura przestrzenna stanowi wzorzec
dla następnych dzieł artysty, ale już o bardziej wyrafinowanej formie. Obraz
przypisywany Antoniemu de Lorme’owi należy poddać dokładnym bada-
niom. Obecne związanie go z nazwiskiem Beerstraten wydaje się najbardziej
sensowne. Malowidło to byłoby dość wczesnym przykładem rzeczywistego
wnętrza kościelnego w jego oeuvre. Natomiast praca Cornelisa de Mana jest
jedną z wczesnych kreacji tego artysty przypadającą na lata 60. XVII w. Jej
monumentalny charakter, wysoki punkt widzenia, prześwity za oknami, sub-
telnie położone cienie sprawiają, że widz postrzega ją jako naturalnie i przy-
padkowo zaobserwowaną scenę. Obok obrazu z Columbus i widoku wnętrza
Laurenskerk w Rotterdamie (Koninklijk Kabinet van Schilderijen, Haga, Mau-
ritshuis), jest najlepszym kontemplacyjnym wnętrzem kościelnym de Mana.

Beata Purc-Stępniak
Kircheninterieurdarstellungen in der Galerie der niederlandischen
Malerei des Nationalmuseums zu Danzig
Die selbstandige Malereigattung, die Kirchinterieurs genant wird und Kircheninnen-
raume darstellt, ist in der Galerie der niederlandischen Malerei des Nationalmuseums
zu Danzig durch drei Gemalde vertreten. Es sind dies: Ein gotisches kircheninnere von
Paul Vredeman de Vries, aus der 1. Halfte des 17. Jahrhunderts (Abb.l), Das Innere
der Laurenskirche, A. Beerstraten, einem Maler aus dem 17. Jahrhundertzugeschrie-
ben (Abb. 10), und Cornelis de Mans Werk, Das Innere der Delfter Alten Kirche, vom
sudlichen Schiff aus ostwarts gesehen, welches zwischen 1660 und 1665 entstanden ist
(Abb. 14). Das erstgenannte Gemalde ist bisher fur ein Werk des Pieter Neefs und das
zweigenannte fur eines von Anthonie de Lorme gehalten worden.

139 Pliniusz, Historia Naturalna, wyb., przekł. i komentarz I.T. Zawadzkich, Wrocław-Kra-
ków 1961, VIII, s. 142-147.

Obrazy
wnętrz
kościelnych.

263