DOI Artikel:
Staręga, Magdalena: Architekt gdański Ernst Schade
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0241
Jeśli chodzi o możliwość inspiracji budowlami spoza Gdańska, nie można
zbagatelizować wpływów berlińskich, które są prawdopodobne również ze wzglę-
du na to, że Schade tam właśnie odbył studia architektoniczne. Małgorzata
Omilanowska zwróciła uwagę na podobieństwo jego projektu teatru do berliń-
skiego Theather des Westens Bernharda Scheringa84. Do gmachu teatru Scha-
dego doklejone zostały jednak motywy zaczerpnięte z gdańskiej architektury,
co w przypadku tej inwestycji jest rzeczą zrozumiałą.
Postać Ernsta Schadego, mimo iż obecnie słabo znana, odegrała ważną
rolę w architekturze Gdańska przełomu wieków. Szereg budowli jego projek-
tu powstałych w czasie intensywnego rozwoju urbanistycznego i budowlane-
go Gdańska na wiele lat ukształtowało wygląd miasta. Urodzony w Prusach
Wschodnich a wykształcony w Berlinie, osiadłszy w Gdańsku, stworzył budow-
le ściśle odpowiadające panującym w owym czasie w Niemczech tendencjom,
niepozbawione jednak pewnego indywidualnego rysu. Wśród jego realizacji
można odnaleźć bardzo zróżnicowane projekty, których zleceniodawcami były
zarówno osoby prywatne, jak i firmy, spółki a także władze miejskie.
Ernst Schade związał się z Gdańskiem nie tylko zawodowo. Miasto stało się
dla niego zarówno polem dla realizacji architektonicznych koncepcji, jak rów-
nież ośrodkiem, w którego funkcjonowanie zaangażował się osobiście, poprzez
rozliczne działania na polu pozazawodowym. Głównym jego zamiarem było
dbanie o dobro Gdańska i jego mieszkańców. Swoją pracę traktował jako
misję, mając na celu pogodzenie życzeń zleceniodawców z oczekiwaniami
ogółu. Jak sam napisał, sensem i istotą jego pracy było dla niego czynne
kształtowanie kultury. Bycie architektem wiązało się dla Schadego z obo-
wiązkiem wobec współobywateli, aby tworzone przez niego budowle były
odpowiednie dla czasu i miejsca, w którym powstają85. Miasto z którym
się związał, o bogatej kulturze i tradycji architektonicznej, postawiło przed
nim dodatkowe wyzwania. Aby tworzyć projekty harmonizujące z tą lokal-
ną specyfiką, należało opanować spektrum środków formalnych pozwa-
lających na odpowiednie dopasowanie się do miejscowej zabudowy. Może-
my tylko przypuszczać, że wypełniwszy powyższe warunki, Schade odchodził
na emeryturę z poczuciem dobrze wypełnionego zadania.
84 Omilanowska, Problematyka identyfikacji narodowej..., s. 177.
85 Ernst Schade, (Bauten von)..., s. 1.
Architekt
gdański
Ernst
Schade
zbagatelizować wpływów berlińskich, które są prawdopodobne również ze wzglę-
du na to, że Schade tam właśnie odbył studia architektoniczne. Małgorzata
Omilanowska zwróciła uwagę na podobieństwo jego projektu teatru do berliń-
skiego Theather des Westens Bernharda Scheringa84. Do gmachu teatru Scha-
dego doklejone zostały jednak motywy zaczerpnięte z gdańskiej architektury,
co w przypadku tej inwestycji jest rzeczą zrozumiałą.
Postać Ernsta Schadego, mimo iż obecnie słabo znana, odegrała ważną
rolę w architekturze Gdańska przełomu wieków. Szereg budowli jego projek-
tu powstałych w czasie intensywnego rozwoju urbanistycznego i budowlane-
go Gdańska na wiele lat ukształtowało wygląd miasta. Urodzony w Prusach
Wschodnich a wykształcony w Berlinie, osiadłszy w Gdańsku, stworzył budow-
le ściśle odpowiadające panującym w owym czasie w Niemczech tendencjom,
niepozbawione jednak pewnego indywidualnego rysu. Wśród jego realizacji
można odnaleźć bardzo zróżnicowane projekty, których zleceniodawcami były
zarówno osoby prywatne, jak i firmy, spółki a także władze miejskie.
Ernst Schade związał się z Gdańskiem nie tylko zawodowo. Miasto stało się
dla niego zarówno polem dla realizacji architektonicznych koncepcji, jak rów-
nież ośrodkiem, w którego funkcjonowanie zaangażował się osobiście, poprzez
rozliczne działania na polu pozazawodowym. Głównym jego zamiarem było
dbanie o dobro Gdańska i jego mieszkańców. Swoją pracę traktował jako
misję, mając na celu pogodzenie życzeń zleceniodawców z oczekiwaniami
ogółu. Jak sam napisał, sensem i istotą jego pracy było dla niego czynne
kształtowanie kultury. Bycie architektem wiązało się dla Schadego z obo-
wiązkiem wobec współobywateli, aby tworzone przez niego budowle były
odpowiednie dla czasu i miejsca, w którym powstają85. Miasto z którym
się związał, o bogatej kulturze i tradycji architektonicznej, postawiło przed
nim dodatkowe wyzwania. Aby tworzyć projekty harmonizujące z tą lokal-
ną specyfiką, należało opanować spektrum środków formalnych pozwa-
lających na odpowiednie dopasowanie się do miejscowej zabudowy. Może-
my tylko przypuszczać, że wypełniwszy powyższe warunki, Schade odchodził
na emeryturę z poczuciem dobrze wypełnionego zadania.
84 Omilanowska, Problematyka identyfikacji narodowej..., s. 177.
85 Ernst Schade, (Bauten von)..., s. 1.
Architekt
gdański
Ernst
Schade