DOI Artikel:
Konstantynów, Dariusz: Polsko-łotewskie kontakty artystyczne w latach 30. XX w. Wystawy sztuki polskiej w rydze (1934) i łotewskiej w Warszawie (1936)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0271
Dariusz Konstantynów
Polsko-łotewskie kontakty artystyczne w latach
30. XX w. Wystawy sztuki polskiej w Rydze (1934)
i łotewskiej w Warszawie (1936)
Kontakty artystyczne między Polskę a Łotwę w międzywojennym dwudziesto-
leciu to przede wszystkim wystawy. O urzędzeniu ekspozycji sztuki polskiej
w Rydze Biuro Propagandy Zagranicznej przy Prezydium Rady Ministrów
myślało już w lutym 1921 r. Zapytane o możliwość realizacji takiego przed-
sięwzięcia Ministerstwo Sztuki i Kultury dało jednak odpowiedź negatywnę,
tłumaczęc, że urzędzenie oficjalnej wystawy w stolicy Łotwy jest niemożli-
we, ponieważ „najcenniejszy materiał artystyczny” został już przeznaczony
na otwieranę w kwietniu tegoż roku ekspozycję sztuki polskiej w paryskim
Grand Palais, a w jej urzędzanie zaangażowano wszystkie odpowiednie „siły
organizacyjne”. Minister Jan Heurich informował jednocześnie, że wystawa
w Rydze mogłaby być przygotowana tylko przez „tę lub innę grupę artystów,
jednakże bez udziału Państwa”. Od razu też wyrażał obawy o właściwy poziom
artystyczny takiego pokazu i zastrzegał, że „Państwo w żadnym razie nie może
brać udziału w kosztach imprezy”1.
Pierwszym pokazem sztuki polskiej w Rydze stała się objazdowa wystawa
grafiki, którę otwarto w Miejskim Muzeum Sztuki 16 lutego 1924 r. w obecno-
ści prezydenta Republiki Łotwy, Janisa Ćakste, premiera Voldemarsa Zamuelsa
oraz ministrów spraw zagranicznych Ludvigsa Seji i oświaty Karlisa Strau-
bergsa2. Chociaż na ekspozycji znalazły się prace najwybitniejszych twórców
polskiej grafiki artystycznej, m.in. Józefa Mehoffera, Leona Wyczółkowskiego,
Władysława Skoczylasa i Zofii Stryjeńskiej, nie wzbudziła ona większego zain-
teresowania ryskiej publiczności3.
1 Pismo Jana Heuricha do Biura Propagandy Zagranicznej przy Prezydium Rady Ministrów
z 19II1921, Warszawa, Archiwum Akt Nowych (dalej AAN), Ministerstwo Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego, akta 7059, 95. Za wskazanie dokumentów dotyczących polsko-łotew-
skich kontaktów artystycznych, znajdujących się w AAN, serdecznie dziękuję dr Iwonie Lubię.
2 Katalogs polu grafiskas makslas izstadei Rigas pilsetas makslas muzeja no 16. lidz 30. mar-
łam. 1924. g., Riga 1924; Polska wystawa graficzna w Rydze, „Kurier Warszawski” 1924, nr 77
(z 17 III), s. 4.
3 Zob. Dace Lamberga, Współpraca wystaw artystycznych w latach 1920-1930 XX wieku
(s/c!), [w:] Łotwa - Polska. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej nt. „Polsko-łotew-
skich związków politycznych, ekonomicznych i kulturalnych od XVI w. do 1940 roku” (organizo-
wanej w 200-lecie Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 r. w Kurlandii), red. Jarosław Sozański, Ryga
1995, s. 134.
265
Polsko-łotewskie kontakty artystyczne w latach
30. XX w. Wystawy sztuki polskiej w Rydze (1934)
i łotewskiej w Warszawie (1936)
Kontakty artystyczne między Polskę a Łotwę w międzywojennym dwudziesto-
leciu to przede wszystkim wystawy. O urzędzeniu ekspozycji sztuki polskiej
w Rydze Biuro Propagandy Zagranicznej przy Prezydium Rady Ministrów
myślało już w lutym 1921 r. Zapytane o możliwość realizacji takiego przed-
sięwzięcia Ministerstwo Sztuki i Kultury dało jednak odpowiedź negatywnę,
tłumaczęc, że urzędzenie oficjalnej wystawy w stolicy Łotwy jest niemożli-
we, ponieważ „najcenniejszy materiał artystyczny” został już przeznaczony
na otwieranę w kwietniu tegoż roku ekspozycję sztuki polskiej w paryskim
Grand Palais, a w jej urzędzanie zaangażowano wszystkie odpowiednie „siły
organizacyjne”. Minister Jan Heurich informował jednocześnie, że wystawa
w Rydze mogłaby być przygotowana tylko przez „tę lub innę grupę artystów,
jednakże bez udziału Państwa”. Od razu też wyrażał obawy o właściwy poziom
artystyczny takiego pokazu i zastrzegał, że „Państwo w żadnym razie nie może
brać udziału w kosztach imprezy”1.
Pierwszym pokazem sztuki polskiej w Rydze stała się objazdowa wystawa
grafiki, którę otwarto w Miejskim Muzeum Sztuki 16 lutego 1924 r. w obecno-
ści prezydenta Republiki Łotwy, Janisa Ćakste, premiera Voldemarsa Zamuelsa
oraz ministrów spraw zagranicznych Ludvigsa Seji i oświaty Karlisa Strau-
bergsa2. Chociaż na ekspozycji znalazły się prace najwybitniejszych twórców
polskiej grafiki artystycznej, m.in. Józefa Mehoffera, Leona Wyczółkowskiego,
Władysława Skoczylasa i Zofii Stryjeńskiej, nie wzbudziła ona większego zain-
teresowania ryskiej publiczności3.
1 Pismo Jana Heuricha do Biura Propagandy Zagranicznej przy Prezydium Rady Ministrów
z 19II1921, Warszawa, Archiwum Akt Nowych (dalej AAN), Ministerstwo Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego, akta 7059, 95. Za wskazanie dokumentów dotyczących polsko-łotew-
skich kontaktów artystycznych, znajdujących się w AAN, serdecznie dziękuję dr Iwonie Lubię.
2 Katalogs polu grafiskas makslas izstadei Rigas pilsetas makslas muzeja no 16. lidz 30. mar-
łam. 1924. g., Riga 1924; Polska wystawa graficzna w Rydze, „Kurier Warszawski” 1924, nr 77
(z 17 III), s. 4.
3 Zob. Dace Lamberga, Współpraca wystaw artystycznych w latach 1920-1930 XX wieku
(s/c!), [w:] Łotwa - Polska. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej nt. „Polsko-łotew-
skich związków politycznych, ekonomicznych i kulturalnych od XVI w. do 1940 roku” (organizo-
wanej w 200-lecie Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 r. w Kurlandii), red. Jarosław Sozański, Ryga
1995, s. 134.
265