Towarzystwo Naukowe <Lublin> / Wydział Historyczno-Filologiczny [Hrsg.]: Roczniki Humanistyczne (6.1956/57(1958))

IRENA MARIA LASKOWSKA

RZEŹBA FIGURALNA OŁTARZY ROKOKOWYCH
W KOŚCIELE OO. DOMINIKANÓW W LUBLINIE

Wśród licznych zabytków Lublina, jedno z czołowych miejsc
zajmuje kościół OO. Dominikanów, na Starym Mieście a jedną
z najciekawszych pozycji, wchodzących w skład wystroju wymie-
nionej świątyni, są bezsprzecznie rzeźby figuralne, zdobiące roko-
kowe ołtarze i ambony. — Jednolite stylistycznie, tworzą bogaty
zespół, o różnorodnym jednak poziomie artystycznym. Są wśród
nich pozycje, które wysoką klasą wykonania górują nad plastyką
całej Lubelszczyzny. Mimo dużej wartości, rzeźba ta nie została
dotychczas opracowana. Obok drobnych wzmianek w popular-
nych opracowaniach zabytków Lubelszcyzny, jedynie Jan Wa-
dowski w swoich Kościołach lubelskich poświęca im nieco więcej
uwagi. Obecna praca jest pierwszą próbą monograficznego opra-
cowania całego rzeźbiarskiego zespołu rokokowego w kościele Do-
minikanów, obejmującego dziesięć ołtarzy i dwie ambony.

Historia interesujących nas ołtarzy i ambon jest mało znana.
Wiadomo jedynie, że powstały w połowie XVIII w. 1. Dokładne
dane, oparte na materiałach źródłowych, mamy jedynie do trzech
ołtazy: dwu różańcowych — N. M. P. i Imienia Jezus, oraz
N. M. P. Ruszlewskiej.

Pierwsze dwa zostały wykonane w r. 1761 w Puławach, jak na
to wskazuje kontrakt sprzedaży starych ołtarzy kościołowi w Bi-
skupicach 2. Wadowski tą samą datą określa czas powstania
ambon, powołując się przy tym na wyżej wspomniany kontrakt.
Ponieważ nie cytował jego tekstu i w dodatku dowolnie go za-

1 Ks. Wadowski Jan, Kościoły Lubelskie, Kraków 1907, s. 252.

2 Kontrakt ma ołtarze do Biskupic. Akta i dokumenty klasztorów do-
minikańskich w Polsce, Klasztor lubelski,, akta z lat 1517—1861. Kraków
P. A. N. 2388/1 fasę. 4.