DOI Artikel:
Kossowska, Irena: Goya czy Grottger: dwa cykle o wojnie$nElektronische Ressource
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27558#0071
GOYA CZY GROTTGER. DWA CYKLE O WOJNIE
69
[...] pochłania całokształt wyrazu” w Desastres! Niewątpliwie tak, gdyż takie
właśnie wrażenie wywołuje typowy dla graficznych cyklów Goi brak zwartej,
koherentnej, całościowej struktury; sposób uporządkowania rycin wydaje się
w nich przypadkowy, pozbawiony oczywistej logiki i konsekwencji.
W Los Desastres de la Guerra (1810-ok. 1820), podobnie jak we wcześ-
niejszym cyklu Caprichos, Goya przekształcił zaczerpnięty z tradycji „capric-
cio” typ serii graficznej w oryginalną formułę cyklicznego obrazowania12.
Odszedł w niej całkowicie od fabularnej sekwencji na rzecz nieregularnych
ciągów obrazowych zbudowanych na podstawie wariantowych rozwiązań
powtarzających się motywów, na zestawieniach motywów podobnych i zde-
rzeń motywów przeciwstawnych. Repetycja tematów już podejmowanych,
ujmowanych za każdym razem pod innym kątem, oddaje natarczywość
wstrząsających obrazów, powracających w pamięci uczestnika wojennej ge-
henny. Wariantowe ujęcia scen potęgują grozę wydarzeń, wzmacniają oskar-
życielki ton dzieła. Gwałtowne przeskoki z tematu na temat, podobnie jak
obsesyjne drążenie paru motywów, służą tworzeniu fragmentarycznej, epizo-
dycznej wizji wojny, odzwierciedlają chaos i przypadkowość wypadków,
12 Tytuł Los Desastres de la Guerra nadano dziełu przy jego pierwszej edycji w 1863 r.,
dokonanej przez Real Academia de Nobles Artes de San Fernando w Madrycie. Cykl w orygi-
nalnym kształcie, wraz z pierwotnym autorskim tytułem, numeracją i odręcznymi legendami,
zachował się w zbiorze próbnych odbitek, który Goya ofiarował Cean Bermudezowi prawdopo-
dobnie po to, by dokonał stylistycznej korekty podpisów pod rycinami. Pełny tytuł brzmiał
Fatales consequencias de la sangrienta guerra en Espańa eon Bonaparte y otros caprichos
enfaticos en 85 estampas. Por. E. Lafuente Ferrari, Goya. Complete Etchings,
Aquatints and Lithographs, London 1963; T. H a r r i s, Goya: Engravings and Lithographs,
London 1964; P. G a s s i e r, J. W i 1 s o n, Goya. His Life and Work, with Catalogue
Raisonne of his Paintings, Drawings and Engravings, Fribourg-London 1971.
Związki graficznych cyklów Goi z tradycją „capriccio” omawiają: P. I 1 i e, Concepts of
the Grotesque before Goya, [w:] Studies in Eighteenth Century Culture, red. R. C. Rosbottom,
t. V, Madison 1976, s. 185-202; tenże, Capricho/Caprichoso: A Glossary of Eighteenth
Century Usages, „Hispanic Review”, 1976, nr 44, s. 239-255; J. D o w 1 i n g, Capricho as
Style in Life, Literature and Art from Zamora to Goya, „Eighteenth Century Studies”,
10(1977), s. 413-433; I. Kossowska, „Caprichos” Francisco Goi. Nowa forma cyklu
w grafice, „Rocznik Historii Sztuki”, 22 (1996), s. 1-40.
Sposób uporządkowania rycin w Desastres omawia G. A. W i 1 1 i a m s, Goya and the
Impossible Revolution, London 1976, s. 141-163.
69
[...] pochłania całokształt wyrazu” w Desastres! Niewątpliwie tak, gdyż takie
właśnie wrażenie wywołuje typowy dla graficznych cyklów Goi brak zwartej,
koherentnej, całościowej struktury; sposób uporządkowania rycin wydaje się
w nich przypadkowy, pozbawiony oczywistej logiki i konsekwencji.
W Los Desastres de la Guerra (1810-ok. 1820), podobnie jak we wcześ-
niejszym cyklu Caprichos, Goya przekształcił zaczerpnięty z tradycji „capric-
cio” typ serii graficznej w oryginalną formułę cyklicznego obrazowania12.
Odszedł w niej całkowicie od fabularnej sekwencji na rzecz nieregularnych
ciągów obrazowych zbudowanych na podstawie wariantowych rozwiązań
powtarzających się motywów, na zestawieniach motywów podobnych i zde-
rzeń motywów przeciwstawnych. Repetycja tematów już podejmowanych,
ujmowanych za każdym razem pod innym kątem, oddaje natarczywość
wstrząsających obrazów, powracających w pamięci uczestnika wojennej ge-
henny. Wariantowe ujęcia scen potęgują grozę wydarzeń, wzmacniają oskar-
życielki ton dzieła. Gwałtowne przeskoki z tematu na temat, podobnie jak
obsesyjne drążenie paru motywów, służą tworzeniu fragmentarycznej, epizo-
dycznej wizji wojny, odzwierciedlają chaos i przypadkowość wypadków,
12 Tytuł Los Desastres de la Guerra nadano dziełu przy jego pierwszej edycji w 1863 r.,
dokonanej przez Real Academia de Nobles Artes de San Fernando w Madrycie. Cykl w orygi-
nalnym kształcie, wraz z pierwotnym autorskim tytułem, numeracją i odręcznymi legendami,
zachował się w zbiorze próbnych odbitek, który Goya ofiarował Cean Bermudezowi prawdopo-
dobnie po to, by dokonał stylistycznej korekty podpisów pod rycinami. Pełny tytuł brzmiał
Fatales consequencias de la sangrienta guerra en Espańa eon Bonaparte y otros caprichos
enfaticos en 85 estampas. Por. E. Lafuente Ferrari, Goya. Complete Etchings,
Aquatints and Lithographs, London 1963; T. H a r r i s, Goya: Engravings and Lithographs,
London 1964; P. G a s s i e r, J. W i 1 s o n, Goya. His Life and Work, with Catalogue
Raisonne of his Paintings, Drawings and Engravings, Fribourg-London 1971.
Związki graficznych cyklów Goi z tradycją „capriccio” omawiają: P. I 1 i e, Concepts of
the Grotesque before Goya, [w:] Studies in Eighteenth Century Culture, red. R. C. Rosbottom,
t. V, Madison 1976, s. 185-202; tenże, Capricho/Caprichoso: A Glossary of Eighteenth
Century Usages, „Hispanic Review”, 1976, nr 44, s. 239-255; J. D o w 1 i n g, Capricho as
Style in Life, Literature and Art from Zamora to Goya, „Eighteenth Century Studies”,
10(1977), s. 413-433; I. Kossowska, „Caprichos” Francisco Goi. Nowa forma cyklu
w grafice, „Rocznik Historii Sztuki”, 22 (1996), s. 1-40.
Sposób uporządkowania rycin w Desastres omawia G. A. W i 1 1 i a m s, Goya and the
Impossible Revolution, London 1976, s. 141-163.