DOI Artikel:
Szpindowska, Monika: Ozdoby celtyckie na ziemiach polskich
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27406#0096
94
MONIKA SZPINDOWSKA
Stare Hradisko40. Jednym z punktów tego szlaku był ośrodek na terenie
Wrocławia-Partynic, gdzie odkryto ogromną ilość bursztynu (około 1750 kg)
zgromadzonego przez Celtów41. Oprócz tego, że wykorzystywali oni bursz-
tyn do własnych potrzeb związanych z produkcją ozdób, zorganizowali też
handel dalekosiężny, co było możliwe m.in. dzięki enklawom osadniczym na
Śląsku, w Małopolsce i na Kujawach42. Za ich pośrednictwem surowiec ten
docierał daleko na południe, do prowincji rzymskich.
Obróbką bursztynu Celtowie zajmowali się zapewne już w okresie hal-
sztackim. Tak długi okres wykorzystywania tego surowca doprowadził do wy-
kształcenia umiejętności jego obróbki. Miękkość surowca powodowała, że
można go było obrabiać prostymi narzędziami, takimi jak żelazne noże, dłuta,
piłki i wiertła do wywiercania otworów w paciorkach. Ostatnią czynność
można też było wykonywać przez wypalanie otworów rozżarzonym dru-
tem43.
Celtowie z ziem polskich wykonywali z bursztynu głównie kolie, które
powstawały przez nawlekanie większej liczby paciorków na nitkę. Były to
paciorki drobne, okrągłe. Mogły być także noszone pojedynczo, jako wisiorki.
We fragmentach zachowała się również ozdoba, która może być interpreto-
wana jako obrączka lub wisiorek. Jest to kółko o przekroju owalnym, którego
cała powierzchnia jest gładka.
Sapropelit to surowiec mineralny: rodzaj grafitu czy węgla krystalicznego
o barwie brunatnej. W naturze występuje na powierzchni. Jest dość miękki,
przez co nadaje się do prostej obróbki. Celtowie wykonywali z niego bran-
solety, które były bardzo popularne w drugiej połowie II w. przed Chr.
W I w. przed Chr. ich produkcja zanikła, jednak pojedyncze wyroby były
jeszcze wytwarzane do przełomu er.
Sapropelit był importowany na obszary, na których nie występował bądź
pod postacią naturalnego surowca, bądź jako gotowy produkt. Na tereny Pol-
40 W o ź n i a k, Osadnictwo celtyckie, s. 228.
41 Tamże; T. Malinowski, Problem pozyskiwania bursztynu w pradziejach i we
wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, w: Surowce mineralne w pradziejach i we
wczesnym średniowieczu Europy Środkowej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988,
s. 196.
42 J. W i e 1 o w i e j s k i, Główny szlak bursztynowy w czasach Cesarstwa Rzymskiego,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 195-196.
43 Tenże, Bursztyniarstwo, w; J. Wielowiejski (red.), Prahistoria Ziem
Polskich, t. V: Późny okres lateński i okres rzymski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
1981, s. 374.
MONIKA SZPINDOWSKA
Stare Hradisko40. Jednym z punktów tego szlaku był ośrodek na terenie
Wrocławia-Partynic, gdzie odkryto ogromną ilość bursztynu (około 1750 kg)
zgromadzonego przez Celtów41. Oprócz tego, że wykorzystywali oni bursz-
tyn do własnych potrzeb związanych z produkcją ozdób, zorganizowali też
handel dalekosiężny, co było możliwe m.in. dzięki enklawom osadniczym na
Śląsku, w Małopolsce i na Kujawach42. Za ich pośrednictwem surowiec ten
docierał daleko na południe, do prowincji rzymskich.
Obróbką bursztynu Celtowie zajmowali się zapewne już w okresie hal-
sztackim. Tak długi okres wykorzystywania tego surowca doprowadził do wy-
kształcenia umiejętności jego obróbki. Miękkość surowca powodowała, że
można go było obrabiać prostymi narzędziami, takimi jak żelazne noże, dłuta,
piłki i wiertła do wywiercania otworów w paciorkach. Ostatnią czynność
można też było wykonywać przez wypalanie otworów rozżarzonym dru-
tem43.
Celtowie z ziem polskich wykonywali z bursztynu głównie kolie, które
powstawały przez nawlekanie większej liczby paciorków na nitkę. Były to
paciorki drobne, okrągłe. Mogły być także noszone pojedynczo, jako wisiorki.
We fragmentach zachowała się również ozdoba, która może być interpreto-
wana jako obrączka lub wisiorek. Jest to kółko o przekroju owalnym, którego
cała powierzchnia jest gładka.
Sapropelit to surowiec mineralny: rodzaj grafitu czy węgla krystalicznego
o barwie brunatnej. W naturze występuje na powierzchni. Jest dość miękki,
przez co nadaje się do prostej obróbki. Celtowie wykonywali z niego bran-
solety, które były bardzo popularne w drugiej połowie II w. przed Chr.
W I w. przed Chr. ich produkcja zanikła, jednak pojedyncze wyroby były
jeszcze wytwarzane do przełomu er.
Sapropelit był importowany na obszary, na których nie występował bądź
pod postacią naturalnego surowca, bądź jako gotowy produkt. Na tereny Pol-
40 W o ź n i a k, Osadnictwo celtyckie, s. 228.
41 Tamże; T. Malinowski, Problem pozyskiwania bursztynu w pradziejach i we
wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, w: Surowce mineralne w pradziejach i we
wczesnym średniowieczu Europy Środkowej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988,
s. 196.
42 J. W i e 1 o w i e j s k i, Główny szlak bursztynowy w czasach Cesarstwa Rzymskiego,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 195-196.
43 Tenże, Bursztyniarstwo, w; J. Wielowiejski (red.), Prahistoria Ziem
Polskich, t. V: Późny okres lateński i okres rzymski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
1981, s. 374.