DOI Heft:
II. Z dziejów malarstwa
DOI Artikel:Mroczko, Teresa: Geneza ikonografii Apokalipsy wrocławskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13395#0060
GENEZA IKONOGRAFII APOKALIPSY WROCŁAWSKIEJ 53
Ii
;<X"at
fftwlrauxtr
ôithictittô
«rrancfra*
Irsîmnp'ctw
jroî'îpirani
ftoL'qintfinc
frttrmnte twmtt ywjsrtcm t4i«n?,<w eraftm bti3 <ттЛшг&тг
ъ
8. Dusze pomordowanych przed ołtarzem (Ар. VI, 9-11)
a. B/i/c Moralisée, rkps z Londynu (fragment fol. 123)
b. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia (fragment fol. 28 v°)
ryckich Apokalips iluminowanych11. Konkluzję tę podejmuje znowu Neuss, wyrażając przypuszczenie,
iż nasz komentarz jest pośrednikiem między romańskimi a gotyckimi Apokalipsami włoskiego typu,
z którego —jak to było wspomniane wyżej — wywodzi także Apokalipsy anglo-francuskie12.
Tak więc starsi badacze szukali na ogól źródeł naszego cyklu —■ bezpośrednio lub pośrednio —
w Apokalipsach anglo-francuskich. R. Freyhan, szczegółowo badając przyczyny i okoliczności powstania
pierwowzoru Apokalips anglo-francuskich, ustalił jego datę na lata „po roku 1255, a przed 1260", przy
okazji zaś stwierdził, że cykl Aleksandra pojawił się w Niemczech około dziesięciu lat wcześniej13. Uwaga
ta jest całkowicie słuszna, choć datę powstania cyklu Apokalipsy w komentarzu Aleksandra można okre-
ślić dokładniej, mianowicie na lata między 1242 a 124414. W związku z tym nasuwa się jednak pytanie,
czym się tłumaczą i w jakim stopniu zależności pozostają podobieństwa między naszym komentarzem
a Apokalipsami anglo-francuskimi, dostrzegane przez starszych badaczy. Aby to wyjaśnić, należało także
i w tych rozważaniach uwzględnić cykl obrazowy Apokalips anglo-francuskich, a przynajmniej jego
najstarsze wersje.
11 M. Huggler, Der Bilderkreis in den Handschriften der Alexander-Apokalypse, [w:] Antonianum, t. 9, Roma 1934,
s. 276 i n.
12 W. Neuss, Apokalypse, art. [w:] Reallexicott zur deutschen Kunstgeschichte, t. 1, Stuttgart 1937, s. 762—763.
13 Freyhan, op. cit., s. 220.
14 T. Mroczko, Ilustracje Apokalipsy we wrocławskim komentarzu Aleksandra O.F.M., [w:] Rocznik Historii Sztuki, t. 6,
Wrocław 1966, s. 11.
Ii
;<X"at
fftwlrauxtr
ôithictittô
«rrancfra*
Irsîmnp'ctw
jroî'îpirani
ftoL'qintfinc
frttrmnte twmtt ywjsrtcm t4i«n?,<w eraftm bti3 <ттЛшг&тг
ъ
8. Dusze pomordowanych przed ołtarzem (Ар. VI, 9-11)
a. B/i/c Moralisée, rkps z Londynu (fragment fol. 123)
b. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia (fragment fol. 28 v°)
ryckich Apokalips iluminowanych11. Konkluzję tę podejmuje znowu Neuss, wyrażając przypuszczenie,
iż nasz komentarz jest pośrednikiem między romańskimi a gotyckimi Apokalipsami włoskiego typu,
z którego —jak to było wspomniane wyżej — wywodzi także Apokalipsy anglo-francuskie12.
Tak więc starsi badacze szukali na ogól źródeł naszego cyklu —■ bezpośrednio lub pośrednio —
w Apokalipsach anglo-francuskich. R. Freyhan, szczegółowo badając przyczyny i okoliczności powstania
pierwowzoru Apokalips anglo-francuskich, ustalił jego datę na lata „po roku 1255, a przed 1260", przy
okazji zaś stwierdził, że cykl Aleksandra pojawił się w Niemczech około dziesięciu lat wcześniej13. Uwaga
ta jest całkowicie słuszna, choć datę powstania cyklu Apokalipsy w komentarzu Aleksandra można okre-
ślić dokładniej, mianowicie na lata między 1242 a 124414. W związku z tym nasuwa się jednak pytanie,
czym się tłumaczą i w jakim stopniu zależności pozostają podobieństwa między naszym komentarzem
a Apokalipsami anglo-francuskimi, dostrzegane przez starszych badaczy. Aby to wyjaśnić, należało także
i w tych rozważaniach uwzględnić cykl obrazowy Apokalips anglo-francuskich, a przynajmniej jego
najstarsze wersje.
11 M. Huggler, Der Bilderkreis in den Handschriften der Alexander-Apokalypse, [w:] Antonianum, t. 9, Roma 1934,
s. 276 i n.
12 W. Neuss, Apokalypse, art. [w:] Reallexicott zur deutschen Kunstgeschichte, t. 1, Stuttgart 1937, s. 762—763.
13 Freyhan, op. cit., s. 220.
14 T. Mroczko, Ilustracje Apokalipsy we wrocławskim komentarzu Aleksandra O.F.M., [w:] Rocznik Historii Sztuki, t. 6,
Wrocław 1966, s. 11.