DOI Heft:
II. Z dziejów malarstwa
DOI Artikel:Mroczko, Teresa: Geneza ikonografii Apokalipsy wrocławskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13395#0086
GENEZA IKONOGRAFII APOKALIPSY WROCŁAWSKIEJ 79
; ' * 1111тгг1й (îiiî .rcsflfe w nrrotni «£ qui сгцплпгч mfreA.iwces.
— —,---~ą
P>J.l {»П1П Г- Г 1 Г " J,
rmmUDF -
35. Upadek Babilonu. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia
(fragment fol. 92)
36. Żałość nad Babilonem. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia
(fragment fol. 94)
dualności artystycznej, nadającej wyraźne piętno każdej właściwie scenie, a pomimo tego podporząd-
kowanie się artysty tradycyjnym schematom ciążącym nad jego wyobraźnią jest jeszcze wyraźnie
uchwytne.
W cyklu Apokalipsy z Bible moralisée pojawiają się też następujące motywy po raz pierwszy użyte
w komentarzu Haimona: postacie biskupów przy Posłaniach do siedmiu kościołów Azji; Lew z poko-
lenia Judy przy Adoracji Baranka (ryc. 6a); ta sama zgodna z tekstem kolejność symboli czterech ewan-
gelistów (Ар. IV, 7) przy Czterech jeźdźcach Apokalipsy ■—-lew, wół, anioł i orzeł75; centralne usytuo-
wanie postaci Mocnego Anioła; Bestia zabijająca dwóch świadków; trzy osobne sceny dla przedstawienia
Anioła z wieczną Ewangelią, Anioła zapowiadającego upadek Babilonu i Anioła grożącego ogniem pie-
kielnym za kłanianie się bestii; Chrystus z sierpem w scenie Żniwa winogron; ptaki rozszarpujące ciała
poległych przy scenie Anioła zwołującego ptaki oraz postać Chrystusa z epilogu.
Poza nielicznymi epizodami (ryc. 26, 28b) brak bezpośrednich analogii w kompozycji scen i sto-
sunkowo niewielka ilość zapożyczeń wskazują, że twórca Apokalipsy w Bible moralisée nie korzystał,
jak się zdaje, bezpośiednio z komentarza Haimona, lecz za pośrednictwem nie znanego dziś ogniwa,
powtarzającego niektóre niezmiernie charakterystyczne dla tego rękopisu motywy.
Cykl Apokalipsy w Bible moralisée wykorzystuje jednak także pewne elementy pochodzące z cyklu
hiszpańskiego. Świadczą o tym następujące motywy: Anioł od ołtarza i kadź z winnymi gronami oraz
73 Ta kolejność jest o tyle godna uwagi, że w Beatusach jak również w Apokalipsach anglo-francuskich symbole czterech
ewangelistów przy czterech, jeźdźcach występują л\- kolejności opartej na Ezechielu: pierwszy anioł, następnie lew, wół
i orzeł.
; ' * 1111тгг1й (îiiî .rcsflfe w nrrotni «£ qui сгцплпгч mfreA.iwces.
— —,---~ą
P>J.l {»П1П Г- Г 1 Г " J,
rmmUDF -
35. Upadek Babilonu. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia
(fragment fol. 92)
36. Żałość nad Babilonem. Komentarz Aleksandra, rkps z Wrocławia
(fragment fol. 94)
dualności artystycznej, nadającej wyraźne piętno każdej właściwie scenie, a pomimo tego podporząd-
kowanie się artysty tradycyjnym schematom ciążącym nad jego wyobraźnią jest jeszcze wyraźnie
uchwytne.
W cyklu Apokalipsy z Bible moralisée pojawiają się też następujące motywy po raz pierwszy użyte
w komentarzu Haimona: postacie biskupów przy Posłaniach do siedmiu kościołów Azji; Lew z poko-
lenia Judy przy Adoracji Baranka (ryc. 6a); ta sama zgodna z tekstem kolejność symboli czterech ewan-
gelistów (Ар. IV, 7) przy Czterech jeźdźcach Apokalipsy ■—-lew, wół, anioł i orzeł75; centralne usytuo-
wanie postaci Mocnego Anioła; Bestia zabijająca dwóch świadków; trzy osobne sceny dla przedstawienia
Anioła z wieczną Ewangelią, Anioła zapowiadającego upadek Babilonu i Anioła grożącego ogniem pie-
kielnym za kłanianie się bestii; Chrystus z sierpem w scenie Żniwa winogron; ptaki rozszarpujące ciała
poległych przy scenie Anioła zwołującego ptaki oraz postać Chrystusa z epilogu.
Poza nielicznymi epizodami (ryc. 26, 28b) brak bezpośrednich analogii w kompozycji scen i sto-
sunkowo niewielka ilość zapożyczeń wskazują, że twórca Apokalipsy w Bible moralisée nie korzystał,
jak się zdaje, bezpośiednio z komentarza Haimona, lecz za pośrednictwem nie znanego dziś ogniwa,
powtarzającego niektóre niezmiernie charakterystyczne dla tego rękopisu motywy.
Cykl Apokalipsy w Bible moralisée wykorzystuje jednak także pewne elementy pochodzące z cyklu
hiszpańskiego. Świadczą o tym następujące motywy: Anioł od ołtarza i kadź z winnymi gronami oraz
73 Ta kolejność jest o tyle godna uwagi, że w Beatusach jak również w Apokalipsach anglo-francuskich symbole czterech
ewangelistów przy czterech, jeźdźcach występują л\- kolejności opartej na Ezechielu: pierwszy anioł, następnie lew, wół
i orzeł.