DOI issue:
II. Z dziejów malarstwa
DOI article:Kępiński, Zdzisław: Madonna kanclerza Rolin
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13395#0121
114
ZDZISŁAW KĘPIŃSKI
5t
11. Głowa księcia Jean sans Peur, fragment ryc. 1
Pan Bóg wszechmogący jest kościołem jego i Ba-
ranek"22. Apokalipsa nie- wspomina też nic o pa-
łacu wewnątrz grodu.
Stąd też respektujące odnośny fragment tekstu
Apokalipsy Jana apokryficzne obrazy van Eyckow-
skie, znane pod nazwą Fons vitae, jeden w Prado, dru-
gi zaś w Oberlin23, ukazują wewnątrz murów obwo-
dowych świętego miasta tylko otwarty tron boży
i ołtarz barokowy przed nim, nie zaś zamknięty
budynek. Skądinąd także i te dwa obrazy nawiązują
w pewnych elementach bezpośrednio do wizji Eze-
chiela. "Wieżyce ze śpiewającymi chórami, flankują-
ce mury grodu niebieskiego, odpowiadają tekstowi
proroka z rozdziału 40, 44: ,,A przed bramą wnę-
trzną komory śpiewaków", źródło zaś wody życia—■
fons aquae vitae—■ bijące bezpośrednio z muru, wywo-
dzi się z Ezechiela (47, 1) : „I obrócił mię ku drzwiom
21 E. Panofsky, Early Netherlandish Painting, 1, Cam-
bridge (Mass.) 1953, s. 139, przypis 2.
22 Joan., Apoc, 21,22: Et templum non vidiin ea [dvitate].
Dominas enim Deus omnipotens templum illius est, et Agnus.
23 Omawiajeszczegółowo J.Bruyn, Van Eyck próbie men,
De Levensbron het werk een leerling van Van Eyck, Utrecht 1957,
oraz tenże, Л Puzzling Picture at Oberlin : » The Fountain ojLifec,
[w:] Allen Mémorial Art Muséum Bulletin, 16, 1958, s. 4—17.
płaszcza Marii: Exaltata sum in Lihano, które jako
część wersetu Ecchsiastes (24,17) : Quasi cedrus exaltata
sum in Lihano, mają znamienny poprzednik w werse-
cie 24,15: Et sic in Sion formata sum, et in civitate
sanctificata similiter requievi et in Jérusalem potestas mea,
co jeszcze wyraźniej wskazuje na Jerozolimę Niebie-
ską jako miejsce, w którym Maria przyjmuje
adoranta21.
Musimy jednak z miejsca zastrzec się, że gro-
dem niebieskim i jego sanktuarium jest tylko pier-
wszy plan obrazu, ale niekoniecznie miasto albo
kraj widoczne w głębi, tworzące drugi plan, realny
i ziemski, dający przedstawieniu perspektywę geo-
graficzną, historyczną, a nawet wręcz polityczną.
Co do zamku Niebieskiej Jerozolimy, to do-
strzegamy w nim nie tyle odbicie wizji Jana z Apoka-
lipsy, jak chce Ch. de Tolnay, ile obraz oparty
na opisie zawartym w proroctwie Ezechiela (szcze-
gólnie Ezech. 40, 5—25).
Różnica jest bardzo istotna. Autor Apokalipsy,
aczkolwiek sam też opiera się generalnie na wizji
Ezechiela, wyklucza możliwość wyobrażenia sobie
kościoła wewnątrz grodu świętej Niebieskiej Jeruza-
lem: ,,A kościoła nie widziałem w nim; albowiem
12. Fons vitae, fragment: Jean sans Peur (wg tezy artykułu);
Madrid, Museo dcl Prado
ZDZISŁAW KĘPIŃSKI
5t
11. Głowa księcia Jean sans Peur, fragment ryc. 1
Pan Bóg wszechmogący jest kościołem jego i Ba-
ranek"22. Apokalipsa nie- wspomina też nic o pa-
łacu wewnątrz grodu.
Stąd też respektujące odnośny fragment tekstu
Apokalipsy Jana apokryficzne obrazy van Eyckow-
skie, znane pod nazwą Fons vitae, jeden w Prado, dru-
gi zaś w Oberlin23, ukazują wewnątrz murów obwo-
dowych świętego miasta tylko otwarty tron boży
i ołtarz barokowy przed nim, nie zaś zamknięty
budynek. Skądinąd także i te dwa obrazy nawiązują
w pewnych elementach bezpośrednio do wizji Eze-
chiela. "Wieżyce ze śpiewającymi chórami, flankują-
ce mury grodu niebieskiego, odpowiadają tekstowi
proroka z rozdziału 40, 44: ,,A przed bramą wnę-
trzną komory śpiewaków", źródło zaś wody życia—■
fons aquae vitae—■ bijące bezpośrednio z muru, wywo-
dzi się z Ezechiela (47, 1) : „I obrócił mię ku drzwiom
21 E. Panofsky, Early Netherlandish Painting, 1, Cam-
bridge (Mass.) 1953, s. 139, przypis 2.
22 Joan., Apoc, 21,22: Et templum non vidiin ea [dvitate].
Dominas enim Deus omnipotens templum illius est, et Agnus.
23 Omawiajeszczegółowo J.Bruyn, Van Eyck próbie men,
De Levensbron het werk een leerling van Van Eyck, Utrecht 1957,
oraz tenże, Л Puzzling Picture at Oberlin : » The Fountain ojLifec,
[w:] Allen Mémorial Art Muséum Bulletin, 16, 1958, s. 4—17.
płaszcza Marii: Exaltata sum in Lihano, które jako
część wersetu Ecchsiastes (24,17) : Quasi cedrus exaltata
sum in Lihano, mają znamienny poprzednik w werse-
cie 24,15: Et sic in Sion formata sum, et in civitate
sanctificata similiter requievi et in Jérusalem potestas mea,
co jeszcze wyraźniej wskazuje na Jerozolimę Niebie-
ską jako miejsce, w którym Maria przyjmuje
adoranta21.
Musimy jednak z miejsca zastrzec się, że gro-
dem niebieskim i jego sanktuarium jest tylko pier-
wszy plan obrazu, ale niekoniecznie miasto albo
kraj widoczne w głębi, tworzące drugi plan, realny
i ziemski, dający przedstawieniu perspektywę geo-
graficzną, historyczną, a nawet wręcz polityczną.
Co do zamku Niebieskiej Jerozolimy, to do-
strzegamy w nim nie tyle odbicie wizji Jana z Apoka-
lipsy, jak chce Ch. de Tolnay, ile obraz oparty
na opisie zawartym w proroctwie Ezechiela (szcze-
gólnie Ezech. 40, 5—25).
Różnica jest bardzo istotna. Autor Apokalipsy,
aczkolwiek sam też opiera się generalnie na wizji
Ezechiela, wyklucza możliwość wyobrażenia sobie
kościoła wewnątrz grodu świętej Niebieskiej Jeruza-
lem: ,,A kościoła nie widziałem w nim; albowiem
12. Fons vitae, fragment: Jean sans Peur (wg tezy artykułu);
Madrid, Museo dcl Prado