DOI Heft:
II. Z dziejów malarstwa
DOI Artikel:Kępiński, Zdzisław: Madonna kanclerza Rolin
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13395#0126
119
18. Roger van der Weyden, Sąd Ostateczny, tryptyk, fragment skrzydła:
głowa kanclerza Nicolas Rolin; Beaune, Hôpital
Raj przyszły, raj mający wedle apokaliptycznych i proroczych obietnic zstąpić ponownie na ziemie
pod postacią, grodu Niebieskiego Jeruzalem wznoszącego się w międzyczasie w niebiesiech, w obrazie
Jana van Eyck panuje, jak już wspomnieliśmy, nad okolicą jakby z wyniosłego wzgórza.
Według Larsa Ivara Ringboma zarówno w chrześcijańskich, jak i pozachrześcijańskich wyobra-
żeniach o raju jego najświętsze centrum pojmowano jako wzgórze, i to jako wzgórze z bijącym z niego
źródłem rozchodzących się dalej rzekami wód bądź też mieszczące sadzawkę.
Stąd i przyszłą Niebieską Jerozolimę jako nowy raj widziano zstępującą z niebios nie na płaskie miejsce
na ziemi, lecz na wzgórze, na górę Golgoty czy też na wzgórze Eden w dawnym raju utraconym, oba
górujące nad wszystkimi innymi sensem mistycznym39.
Tak wyniesioną ogląda ją właśnie Ezechiel w swej wizji40 stanowiącej, jak już próbowaliśmy to
wykazać, podstawę van Eyckowskiej koncepcji świętego grodu na pierwszym planie obrazu. Prorok
mówi przede wszystkim o wyniesieniu grodu ponad okolicę, o jego miejscu na górze bardzo wysokiej :
,,W widzeniach boskich przywiódł mię do ziemie izraelskiej i zostawił mię na górze bardzo wysokiej,
na której było budowanie miasta"41.
39 Ringbom, op. cit., zwłaszcza rozdziały II oraz IV. Zob. także s. 436 (English Summary ad cap. II): In the apocalyptk
literaturę there regulary occurs the vision oj the Heavenly City oj God descending on the last day to earth or, to be more exact, to
a mountain on earth. We have good reason to ask nWhat mountain?» It seams that the early Christian eschatology envisaged différent
alternatives; on the last day the Heavenly Paradise, the »New Jérusalem», is to descend ta earth either on the Mountain ojParadise
in Eden or on Golgotha i. e. Sion, in the old erthly Jérusalem.
40 Ezech., 40—48.
41 Ezech., 40,1. Brzmienie łacińskie patrz przypis 25.
18. Roger van der Weyden, Sąd Ostateczny, tryptyk, fragment skrzydła:
głowa kanclerza Nicolas Rolin; Beaune, Hôpital
Raj przyszły, raj mający wedle apokaliptycznych i proroczych obietnic zstąpić ponownie na ziemie
pod postacią, grodu Niebieskiego Jeruzalem wznoszącego się w międzyczasie w niebiesiech, w obrazie
Jana van Eyck panuje, jak już wspomnieliśmy, nad okolicą jakby z wyniosłego wzgórza.
Według Larsa Ivara Ringboma zarówno w chrześcijańskich, jak i pozachrześcijańskich wyobra-
żeniach o raju jego najświętsze centrum pojmowano jako wzgórze, i to jako wzgórze z bijącym z niego
źródłem rozchodzących się dalej rzekami wód bądź też mieszczące sadzawkę.
Stąd i przyszłą Niebieską Jerozolimę jako nowy raj widziano zstępującą z niebios nie na płaskie miejsce
na ziemi, lecz na wzgórze, na górę Golgoty czy też na wzgórze Eden w dawnym raju utraconym, oba
górujące nad wszystkimi innymi sensem mistycznym39.
Tak wyniesioną ogląda ją właśnie Ezechiel w swej wizji40 stanowiącej, jak już próbowaliśmy to
wykazać, podstawę van Eyckowskiej koncepcji świętego grodu na pierwszym planie obrazu. Prorok
mówi przede wszystkim o wyniesieniu grodu ponad okolicę, o jego miejscu na górze bardzo wysokiej :
,,W widzeniach boskich przywiódł mię do ziemie izraelskiej i zostawił mię na górze bardzo wysokiej,
na której było budowanie miasta"41.
39 Ringbom, op. cit., zwłaszcza rozdziały II oraz IV. Zob. także s. 436 (English Summary ad cap. II): In the apocalyptk
literaturę there regulary occurs the vision oj the Heavenly City oj God descending on the last day to earth or, to be more exact, to
a mountain on earth. We have good reason to ask nWhat mountain?» It seams that the early Christian eschatology envisaged différent
alternatives; on the last day the Heavenly Paradise, the »New Jérusalem», is to descend ta earth either on the Mountain ojParadise
in Eden or on Golgotha i. e. Sion, in the old erthly Jérusalem.
40 Ezech., 40—48.
41 Ezech., 40,1. Brzmienie łacińskie patrz przypis 25.