DOI Heft:
III. Przeglądy i sprawozdania
DOI Artikel:Łoziński, Jerzy: Katalog zabytków sztuki w Polsce: Stan prac, Przegląd dorobku, Perspektywy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13395#0285
KATALOG ZABYTKÓW SZTUKI W POLSCE
277
14. Wola Grzymalina. Kościół filialny, 1584
Wobec odwlekającej się publikacji dalszych zbiorczych tomów wojewódzkich wprowadzono przed
trzema laty indeksy nazwisk do wszystkich zeszytów powiatowych Katalogu. Wreszcie, począwszy od
setnego zeszytu, zdecydowano z inicjatywy redaktorów nowo opracowywanego województwa byd-
goskiego poprzedzać katalog każdego powiatu krótkim wstępem ogólnym. Wstępy te mają informo-
wać — podobnie jak niegdyś w inwentarzach topograficznych, ale w sposób jak najbardziej skrótowy —
o podstawowych elementach geografii historycznej regionu (m. in. o zmianach granic administracji
państwowej i kościelnej, rozwoju osadnictwa itd.) oraz charakteryzować najważniejsze zabytki powiatu
lub ich zespoły. Wydaje się, że tego rodzaju ogólne wprowadzenie do nasyconego dużą ilością infor-
macji szczegółowych tekstu będzie pożyteczne nie tylko dla mniej doświadczonego czytelnika i ułatwi
zrozumienie znaczenia i ocenę wartości bardzo różnorodnego materiału zabytkowego. Podobne względy
zdecydowały, że w katalogu Wawelu, obejmującym wyjątkowo bogaty zespół najwyższej klasy zabyt-
ków, zamieszczono na końcu części tekstowej obszerny szkic mający ułatwić zorientowanie się ,,co do
roli, jaką Wawel odgrywał w zakresie sztuk plastycznych i kultury artystycznej w różnych okresach
naszych dziejów". Jest to zarazem pierwsze tego rodzaju syntetyczne studium o zabytkach wzgórza wa-
welskiego, oparte na najnowszym stanie wiedzy w tym zakresie (ten sam tekst został jednocześnie opu-
blikowany w języku francuskim).
Ilość zdjęć reprodukowanych w Katalogu zwiększyła się znacznie w stosunku do pierwszych zeszytów,
zwiększono też, w wypadkach obiektów najcenniejszych, format reprodukcji. Wybór ilustracji —> bardzo
istotny składnik charakterystyki danego regionu—'jest rezultatem czynności wartościującej, mającej na
celu wyróżnienie wszystkich zasługujących na to z różnych względów obiektów, nie ograniczonych
tylko do przykładów o wysokiej jakości (w ramach tekstu pewne stopniowanie wartości starano się
osiągnąć za pomocą różnicowania długości i szczegółowości opisów, a w katalogach województwa
krakowskiego i Wawelu wyróżniono najważniejsze zabytki gwiazdkami). Kryteria tu stosowane są
wypadkową dążności do utrzymania — o ile to możliwe —jednolitej i bezwzględnej klasyfikacji w skali
277
14. Wola Grzymalina. Kościół filialny, 1584
Wobec odwlekającej się publikacji dalszych zbiorczych tomów wojewódzkich wprowadzono przed
trzema laty indeksy nazwisk do wszystkich zeszytów powiatowych Katalogu. Wreszcie, począwszy od
setnego zeszytu, zdecydowano z inicjatywy redaktorów nowo opracowywanego województwa byd-
goskiego poprzedzać katalog każdego powiatu krótkim wstępem ogólnym. Wstępy te mają informo-
wać — podobnie jak niegdyś w inwentarzach topograficznych, ale w sposób jak najbardziej skrótowy —
o podstawowych elementach geografii historycznej regionu (m. in. o zmianach granic administracji
państwowej i kościelnej, rozwoju osadnictwa itd.) oraz charakteryzować najważniejsze zabytki powiatu
lub ich zespoły. Wydaje się, że tego rodzaju ogólne wprowadzenie do nasyconego dużą ilością infor-
macji szczegółowych tekstu będzie pożyteczne nie tylko dla mniej doświadczonego czytelnika i ułatwi
zrozumienie znaczenia i ocenę wartości bardzo różnorodnego materiału zabytkowego. Podobne względy
zdecydowały, że w katalogu Wawelu, obejmującym wyjątkowo bogaty zespół najwyższej klasy zabyt-
ków, zamieszczono na końcu części tekstowej obszerny szkic mający ułatwić zorientowanie się ,,co do
roli, jaką Wawel odgrywał w zakresie sztuk plastycznych i kultury artystycznej w różnych okresach
naszych dziejów". Jest to zarazem pierwsze tego rodzaju syntetyczne studium o zabytkach wzgórza wa-
welskiego, oparte na najnowszym stanie wiedzy w tym zakresie (ten sam tekst został jednocześnie opu-
blikowany w języku francuskim).
Ilość zdjęć reprodukowanych w Katalogu zwiększyła się znacznie w stosunku do pierwszych zeszytów,
zwiększono też, w wypadkach obiektów najcenniejszych, format reprodukcji. Wybór ilustracji —> bardzo
istotny składnik charakterystyki danego regionu—'jest rezultatem czynności wartościującej, mającej na
celu wyróżnienie wszystkich zasługujących na to z różnych względów obiektów, nie ograniczonych
tylko do przykładów o wysokiej jakości (w ramach tekstu pewne stopniowanie wartości starano się
osiągnąć za pomocą różnicowania długości i szczegółowości opisów, a w katalogach województwa
krakowskiego i Wawelu wyróżniono najważniejsze zabytki gwiazdkami). Kryteria tu stosowane są
wypadkową dążności do utrzymania — o ile to możliwe —jednolitej i bezwzględnej klasyfikacji w skali