Rocznik Historii Sztuki (7.1969)

KATALOG ZABYTKÓW SZTUKI W POLSCE

291

32. Cudzynowice. Krucyfiks, pierwsza połowa XV w.

Nie był też dotąd właściwie znany centralny, barokowy kościół w Starych Chęcinach (w kręgu od-
działywania twórczości Tylmana, ze świetnymi stiukami, wykonanymi być może przez warsztat war-
szawski —' ryc. 6). Tylmanowi przypisano ostatecznie nie tylko projekt kościoła reformatów w Wę-
growie, ale i tamtejszy ołtarz główny43. W ramach architektury kościelnej XVIII wieku ujawnił się szereg
powiązań i zależności (np. śląskiego pochodzenia architektura kościoła norbertanów w Witowie czy pi-
jarów w Wieluniu; bliskie pokrewieństwa kościołów w Iwnie i Siedlcu czy Chodzieży oraz Margoninie
w Wielkopolsce, Głuchowie i Regnowie w powiecie rawskim i innych; powiązanie dalszych obiektów
z nazwiskami J.I. Tôppera i M. Clementa na Śląsku; barokowe, a później i klasycystyczne założenia
z fasadami flankowanymi przez dzwonnice w narożach cmentarza, rozpowszechnione zwłaszcza na Pod-
lasiu, m. in. w Węgrowie, Wyszkowie, Kłoczewie). Badacze architektury późnego baroku uwzględniać
będą musieli takie rozwiązania, jak fasady kościołów w podkrakowskiej Minodze (ryc. 8), sieradzkim
Brzeźnie, wielkopolskim Lubaszu, podlaskich Mordach (ryc. 7) czy Horodle pod Hrubieszowem. Sak-
ralna architektura klasycystyczna interesująco zarysowuje się w kręgu działalności budowniczych war-
szawskich (np. w powiecie siedleckim kościoły w Niwiskach, Skórcu i Pruszynie, ten ostatni przypisany
J. Kubickiemu; w sąsiednich Mokobodach znaleziono w trakcie inwentaryzacji drewniany model koś-
cioła, wykonany według projektu tegoż architekta), a do opartej na wzornikach Aignera i Szpilowskiego

43 Atrybucja M. Karpowicza. Być może dałoby sig również związać z Tylmanem projekt świetnego epitafium porta-
lowego Jana Dobrogosta Krasińskiego w tymże kościele (ryc. 40).