DOI issue:
II: Z zagadnień historii sztuki
DOI article:Mossakowski, Stanisław: Symbolika pieczęci Mikołaja Kopernika
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14269#0233
SYMBOLIKA PIECZĘCI KOPERNIKA
227
3. Apollo i Muzy, drzeworyt Hansa Suessa von Kulmbach z dzieła
Tritoniusa Melopoiae, Augsburg 1507
constituiis commentańolus napisanym między latami 1508—151426, a ostateczne sformułowanie teorii było
gotowe ok. 1523 r. kiedy powstawał autograf pierwszej księgi dzieła De revolutionibus21. Do poszukiwania
nowej teorii budowy świata skłoniło Kopernika, jak wiadomo, nie tylko zauważenie sprzeczności w sy-
stemie Ptolemeusza, lecz także głębokie przekonanie o doskonałości kosmosu, którego żaden z wariantów
układu geocentrycznego nie był w stanie zrealizować28. „Do powzięcia myśli o innej zasadzie obliczania
ruchów sfer świata — czytamy w liście dedykacyjnym do dzieła Dc revolutionibus — nie skłoniło mnie nic
innego, jak tylko spostrzeżenie, że matematycy w swych badaniach nad nimi są sami ze sobą w sprzeczności",
oraz nieco dalej: „nie zdołali też [oni] odkryć [...] rzeczy najważniejszej, mianowicie układu wszechświata
i ustalonego porządku jego części, lecz przytrafiło się im to samo, co komuś, kto by to stąd to zowąd wziął
ręce, głowę i inne części ciała i namalował je, co prawda, bardzo dobrze, ale tak, że w proporcji do jednego
i tego samego ciała nie odpowiadałyby sobie nawzajem i powstałby z nich raczej jakiś dziwoląg niż obraz
człowieka"29. Nieco inaczej, choć równie obrazowo, sformułował tę myśl Kopernika jego uczeń Jerzy
Joachim Retyk w swoim dziele pt. : De libris revolutionum [...] Nicolai Copemici [...] narratioprima wydanym
26 A. Birkenmajer, Le premier système héliocentrique imaginé par Nicolas Copernic, [w:] La Pologne au VIIe Congrès Interna-
tional des Sciences Historiques, t. 1, Varsovie 1933, s. 91—97.
27 A. Birkenmajer, Objaśnienia, [w:] Kopernik, 1953, s. 109.
28 A. Birkenmajer, op. cit., s. 89.
29 Kopernik, 1953, s. 16—17, 46—47. Por. także Objaśnienia A. Birkenmajera, s. 102, 115—116.
227
3. Apollo i Muzy, drzeworyt Hansa Suessa von Kulmbach z dzieła
Tritoniusa Melopoiae, Augsburg 1507
constituiis commentańolus napisanym między latami 1508—151426, a ostateczne sformułowanie teorii było
gotowe ok. 1523 r. kiedy powstawał autograf pierwszej księgi dzieła De revolutionibus21. Do poszukiwania
nowej teorii budowy świata skłoniło Kopernika, jak wiadomo, nie tylko zauważenie sprzeczności w sy-
stemie Ptolemeusza, lecz także głębokie przekonanie o doskonałości kosmosu, którego żaden z wariantów
układu geocentrycznego nie był w stanie zrealizować28. „Do powzięcia myśli o innej zasadzie obliczania
ruchów sfer świata — czytamy w liście dedykacyjnym do dzieła Dc revolutionibus — nie skłoniło mnie nic
innego, jak tylko spostrzeżenie, że matematycy w swych badaniach nad nimi są sami ze sobą w sprzeczności",
oraz nieco dalej: „nie zdołali też [oni] odkryć [...] rzeczy najważniejszej, mianowicie układu wszechświata
i ustalonego porządku jego części, lecz przytrafiło się im to samo, co komuś, kto by to stąd to zowąd wziął
ręce, głowę i inne części ciała i namalował je, co prawda, bardzo dobrze, ale tak, że w proporcji do jednego
i tego samego ciała nie odpowiadałyby sobie nawzajem i powstałby z nich raczej jakiś dziwoląg niż obraz
człowieka"29. Nieco inaczej, choć równie obrazowo, sformułował tę myśl Kopernika jego uczeń Jerzy
Joachim Retyk w swoim dziele pt. : De libris revolutionum [...] Nicolai Copemici [...] narratioprima wydanym
26 A. Birkenmajer, Le premier système héliocentrique imaginé par Nicolas Copernic, [w:] La Pologne au VIIe Congrès Interna-
tional des Sciences Historiques, t. 1, Varsovie 1933, s. 91—97.
27 A. Birkenmajer, Objaśnienia, [w:] Kopernik, 1953, s. 109.
28 A. Birkenmajer, op. cit., s. 89.
29 Kopernik, 1953, s. 16—17, 46—47. Por. także Objaśnienia A. Birkenmajera, s. 102, 115—116.