DOI Artikel:
Łazicka, Małgorzata: Tańce chłopskie w twórczości graficznej Sebalda Behama w kontekście historycznym, społecznym i kulturowym
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.29589#0210
204
MAŁGORZATA ŁAZICKA
II. 6. Albrecht Dtirer, Tańcząca para chłopska, 1514, miedzioryt, 116 x 74 mm,
Londyn, British Museum, Prints & Drawings Department
utworzeniu „x” z układu rąk i nóg odwróconych do siebie plecami postaci, co stwarzało wrażenie spiral-
nego ruchu. Takie rozwiązanie po raz pierwszy zastosował Dtirer w Tańczącej parze chłopskiej (ił. 6)72.
W porównaniu z wcześniejszymi przedstawieniami chłopskich świąt zastosowana w tym cyklu odmienna
narracja zwraca uwagę na zmianę treści. Przedmiotem krytyki nie jest już chłopski charakter ujawniający
się w tańcu, ale wady tej warstwy społecznej: zdrada, pożądliwość, zazdrość, pijaństwo i obżarstwo73.
Kolejny cykl, Pochód weselny, składa się z ośmiu nienumerowanych miedziorytów, opatrzonych mono-
gramem HSB w lewym lub prawym górnym rogu. Serię otwiera przedstawienie dwóch muzykantów i chłopa,
prawdopodobnie organizatora przyjęcia, prowadzącego świąteczną procesję (il. 3.1). Kolejne ryciny ukazują
podskakujące lub spokojnie kroczące pary , z których część ubrana jest w odświętne stroje (il. 3.2- 3.7).
Wśród nich wyróżnia się trzech śpiewających lub pokrzykujących mężczyzn i kobieta z różańcem -
wyznawczyni „dawnej wiary” (il. 3.6)74. Rycina zamykająca cykl wyjaśnia, w jakiej uroczystości biorą
udział tańczące pary. Przedstawia ona świeżo poślubioną młodą parę z girlandami ślubnymi na głowach
w towarzystwie starszego mężczyzny, przypuszczalnie ojca panny młodej (il. 3.8)75.
Nowatorstwo tych serii przejawiało się w miniaturowym formacie, pozwalającym na zakomponowanie
niewielkiego pola obrazowego. Wyraźny podział na pary czy grupy postaci pozwolił na zróżnicowanie
zachowań uczestników zabawy. Różnorodność scen została również podkreślona poprzez indywidualne,
inne na każdej rycinie, rozwiązanie strefy w dolnej partii kompozycji, utrzymuje się ona na podobnym
poziomie w obrębie całego cyklu, jednak nie tworzy kontynuacyjnego związku między poszczególnymi
kompozycjami76. Tancerze zdają się kroczyć w otwartej przestrzeni, co podkreśla wiejski charakter uroczy-
stości i sprawia, że uwaga widza koncentruje się na samych postaciach, wyabstrahowanych z otoczenia.
Brak tła również stanowi o innowacyjności cykli, ponieważ stoi w sprzeczności z tradycją samodzielnego
miedziorytu.
72 B. 90, Stewart, Before Bruegel..., s. 285, Raupp, op. cit., s. 188.
73 Według Rauppa trzy końcowe sceny nie mają jednak na celu moralnej przestrogi, lecz rozbawienie odbiorcy; Raupp, op. cit.,
s. 188.
74 W ten sposób zinterpretował postać Zschelletzschky, op. cit., s. 343.
75 Stewart, Before Bruegel..., s. 281.
76 Raupp, op. cit., s. 188.
MAŁGORZATA ŁAZICKA
II. 6. Albrecht Dtirer, Tańcząca para chłopska, 1514, miedzioryt, 116 x 74 mm,
Londyn, British Museum, Prints & Drawings Department
utworzeniu „x” z układu rąk i nóg odwróconych do siebie plecami postaci, co stwarzało wrażenie spiral-
nego ruchu. Takie rozwiązanie po raz pierwszy zastosował Dtirer w Tańczącej parze chłopskiej (ił. 6)72.
W porównaniu z wcześniejszymi przedstawieniami chłopskich świąt zastosowana w tym cyklu odmienna
narracja zwraca uwagę na zmianę treści. Przedmiotem krytyki nie jest już chłopski charakter ujawniający
się w tańcu, ale wady tej warstwy społecznej: zdrada, pożądliwość, zazdrość, pijaństwo i obżarstwo73.
Kolejny cykl, Pochód weselny, składa się z ośmiu nienumerowanych miedziorytów, opatrzonych mono-
gramem HSB w lewym lub prawym górnym rogu. Serię otwiera przedstawienie dwóch muzykantów i chłopa,
prawdopodobnie organizatora przyjęcia, prowadzącego świąteczną procesję (il. 3.1). Kolejne ryciny ukazują
podskakujące lub spokojnie kroczące pary , z których część ubrana jest w odświętne stroje (il. 3.2- 3.7).
Wśród nich wyróżnia się trzech śpiewających lub pokrzykujących mężczyzn i kobieta z różańcem -
wyznawczyni „dawnej wiary” (il. 3.6)74. Rycina zamykająca cykl wyjaśnia, w jakiej uroczystości biorą
udział tańczące pary. Przedstawia ona świeżo poślubioną młodą parę z girlandami ślubnymi na głowach
w towarzystwie starszego mężczyzny, przypuszczalnie ojca panny młodej (il. 3.8)75.
Nowatorstwo tych serii przejawiało się w miniaturowym formacie, pozwalającym na zakomponowanie
niewielkiego pola obrazowego. Wyraźny podział na pary czy grupy postaci pozwolił na zróżnicowanie
zachowań uczestników zabawy. Różnorodność scen została również podkreślona poprzez indywidualne,
inne na każdej rycinie, rozwiązanie strefy w dolnej partii kompozycji, utrzymuje się ona na podobnym
poziomie w obrębie całego cyklu, jednak nie tworzy kontynuacyjnego związku między poszczególnymi
kompozycjami76. Tancerze zdają się kroczyć w otwartej przestrzeni, co podkreśla wiejski charakter uroczy-
stości i sprawia, że uwaga widza koncentruje się na samych postaciach, wyabstrahowanych z otoczenia.
Brak tła również stanowi o innowacyjności cykli, ponieważ stoi w sprzeczności z tradycją samodzielnego
miedziorytu.
72 B. 90, Stewart, Before Bruegel..., s. 285, Raupp, op. cit., s. 188.
73 Według Rauppa trzy końcowe sceny nie mają jednak na celu moralnej przestrogi, lecz rozbawienie odbiorcy; Raupp, op. cit.,
s. 188.
74 W ten sposób zinterpretował postać Zschelletzschky, op. cit., s. 343.
75 Stewart, Before Bruegel..., s. 281.
76 Raupp, op. cit., s. 188.