DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Ruszczyc, Janina; Krasiński; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]; Krasiński [Ill.]: Portrety Krasińskich w Muzeum Norodowym w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19551#0209
Janina Ruszczycówna
PORTRETY KRASIŃSKICH W MUZEUM NARODOWYM W WAR-
SZAWIE
T T śród portretów polskich w Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się kilka zespołów
ściślej ze sobą związanych pochodzeniem i treścią. Dotyczą one zazwyczaj jednego rodu, urzędu
lub organizacji. Do pierwszej, najliczniejszej grupy należą pozostałości dawnych galerii rodzin
magnackich Krasińskich, Tyszkiewiczów, Radziwiłłów, Tarłów, Potockich i innych, o ile wymie-
nimy tylko zespoły największe. Do następnych zaliczamy serie portretów panujących, kolato-
rów kościołów lub członków jednego zakonu. Oczywiście poziom artystyczny tych obrazów
jest bardzo różny, a niejednokrotnie najciekawsze obiekty nie dotarły do naszych zbiorów.
Czasem także pierwotne oryginalne malowidło kryje się pod grubą warstwą przemalówek
i trzeba je dopiero przez staranną konserwację wydobyć na światło dzienne.
Opracowanie tych portretów może przynieść korzyści różnorodne. Przede wszystkim wzbo-
gaci naszą wiedzę o ludziach, którzy w różnych okresach, a niejednokrotnie także w różny
sposób, przeszli do naszej historii. Ponadto pozwoli czasem odnaleźć dzieła cenne pod względem
artystycznym lub ujawnić ich zapomnianych autorów. Można się też spodziewać, że zbadanie
tych zespołów umożliwi nam wyciągnięcie pewnych bardziej ogólnych wniosków dotyczących
rozwoju malarstwa portretowego. Konieczność szczegółowego opracowania tych obrazów na-
suwa się także i z tego względu, że ciągle jeszcze znajomość portretu polskiego jest niedostatecz-
na i brak jest pełnej krytycznie opracowanej ewidencji zachowanego materiału.
Tematem niniejszego artykułu są portrety Krasińskich w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Ze względu na ciasne ramy tej pracy przyjęto, że obejmie ona portrety osób działających do 1800 r.
Natomiast wizerunki przedstawicieli tego rodu żyjących w XIX wieku, a zwłaszcza najbliższej
rodziny poety Zygmunta Krasińskiego, będą opracowane oddzielnie. Szczegółowe zbadanie galerii
Krasińskich wydaje się uzasadnione także i dlatego, że rodzina ich pochodząca z północnego
Mazowsza związała się w szczególny sposób z tą dzielnicą Polski i z Warszawą. Przez wiele wie-
ków Krasińscy podkreślali swe pochodzenie z Krasnego w ziemi Ciechanowskiej i chyba zupełnie
wyjątkowym w polskich warunkach jest fakt, że to gniazdo rodzinne utrzymało się w ich ręku
od średniowiecza aż do XX wieku. Można też zaryzykować twierdzenie, że Krasińscy zachowali
205
PORTRETY KRASIŃSKICH W MUZEUM NARODOWYM W WAR-
SZAWIE
T T śród portretów polskich w Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się kilka zespołów
ściślej ze sobą związanych pochodzeniem i treścią. Dotyczą one zazwyczaj jednego rodu, urzędu
lub organizacji. Do pierwszej, najliczniejszej grupy należą pozostałości dawnych galerii rodzin
magnackich Krasińskich, Tyszkiewiczów, Radziwiłłów, Tarłów, Potockich i innych, o ile wymie-
nimy tylko zespoły największe. Do następnych zaliczamy serie portretów panujących, kolato-
rów kościołów lub członków jednego zakonu. Oczywiście poziom artystyczny tych obrazów
jest bardzo różny, a niejednokrotnie najciekawsze obiekty nie dotarły do naszych zbiorów.
Czasem także pierwotne oryginalne malowidło kryje się pod grubą warstwą przemalówek
i trzeba je dopiero przez staranną konserwację wydobyć na światło dzienne.
Opracowanie tych portretów może przynieść korzyści różnorodne. Przede wszystkim wzbo-
gaci naszą wiedzę o ludziach, którzy w różnych okresach, a niejednokrotnie także w różny
sposób, przeszli do naszej historii. Ponadto pozwoli czasem odnaleźć dzieła cenne pod względem
artystycznym lub ujawnić ich zapomnianych autorów. Można się też spodziewać, że zbadanie
tych zespołów umożliwi nam wyciągnięcie pewnych bardziej ogólnych wniosków dotyczących
rozwoju malarstwa portretowego. Konieczność szczegółowego opracowania tych obrazów na-
suwa się także i z tego względu, że ciągle jeszcze znajomość portretu polskiego jest niedostatecz-
na i brak jest pełnej krytycznie opracowanej ewidencji zachowanego materiału.
Tematem niniejszego artykułu są portrety Krasińskich w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Ze względu na ciasne ramy tej pracy przyjęto, że obejmie ona portrety osób działających do 1800 r.
Natomiast wizerunki przedstawicieli tego rodu żyjących w XIX wieku, a zwłaszcza najbliższej
rodziny poety Zygmunta Krasińskiego, będą opracowane oddzielnie. Szczegółowe zbadanie galerii
Krasińskich wydaje się uzasadnione także i dlatego, że rodzina ich pochodząca z północnego
Mazowsza związała się w szczególny sposób z tą dzielnicą Polski i z Warszawą. Przez wiele wie-
ków Krasińscy podkreślali swe pochodzenie z Krasnego w ziemi Ciechanowskiej i chyba zupełnie
wyjątkowym w polskich warunkach jest fakt, że to gniazdo rodzinne utrzymało się w ich ręku
od średniowiecza aż do XX wieku. Można też zaryzykować twierdzenie, że Krasińscy zachowali
205