Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (1(37).2012/2013)

Jiri Fajt, Susanne Jaeger

Międzynarodowa wystawa „Europa Jagellonica” -
spotkanie Starej i Nowej Europy
(10 listopada 2012 - 27 stycznia 2013)
Od 19 maja 2012 roku w Galerie Stfedoćeskeho kraje w Kutnej Horze oglądać można było cze-
sko-polsko-niemiecką wystawę „Europa Jagellonica 1386-1572. Sztuka i kultura w Europie
Środkowej za panowania Jagiellonów”. Do końca września eksponowano arcydzieła malar-
stwa tablicowego, rzeźby, złotnictwa, tkanin, rzemiosła artystycznego, iluminowanych rę-
kopisów, wczesnej grafiki, płatnerstwa oraz dokumentów historycznych z najważniejszych
zbiorów europejskich. Ponad 300 bezcennych obiektów prezentowało ten do niedawna za-
pomniany okres rozkwitu sztuki i kultury.
Przygotowania do wystawy trwały dwa lata i były prowadzone przez Galerie Stfedoćeskeho
kraje w Kutnej Horze, Muzeum Narodowe w Warszawie, Zamek Królewski w Warszawie oraz
Haus der Brandenburgisch-Preußischen Geschichte (HBPG) w Poczdamie, pod kierunkiem
Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas (GWZO) w Lipsku.
Wystawa jest zatem wynikiem międzynarodowych i interdyscyplinarnych badań prowadzonych
w dziedzinach takich jak historia, muzykologia, historia sztuki, architektury, ekonomii, Kościoła
czy techniki - zaprezentowanych w sposób zrozumiały dla publiczności międzynarodowej.
Realizacja projektu łączyła się z przekraczaniem granic naukowych zakreślonych granicami
państw, co odzwierciedla dążenie do ukazania europejskich dziejów i kultury w kontekście
historycznej, międzynarodowej sieci kontaktów i wpływów. Ponadnarodowym celem projektu
było przybliżenie współczesnym Europejczykom tradycji kulturalnego i artystycznego dialogu
w Europie Środkowej u progu nowożytności. Wystawa będzie prezentowana w trzech odsło-
nach: w Kutnej Horze, Warszawie i Poczdamie, każda będzie miała inny temat przewodni wy-
nikający z lokalnej specyfiki, jednak ukazany na historycznym europejskim tle. Zrealizowanie
takiej inicjatywy nie obyłoby się bez ogromnego wsparcia licznych instytucji z Europy i Stanów
Zjednoczonych - muzeów, publicznych i prywatnych kolekcji, bibliotek, archiwów i kościołów,
które zdecydowały się wypożyczyć swoje bezcenne przedmioty. „Europa Jagellonica” odbywa
się pod patronatem ministrów spraw zagranicznych Republiki Czeskiej, Polski i Niemiec oraz
dzięki wsparciu uzyskanemu między innymi w ramach Programu Kultura Unii Europejskiej.
U progu epoki nowożytnej Europa Środkowo-Wschodnia stanowiła trzon ziem rządzonych
przez dynastię Jagiellonów. W owym czasie była to najpotężniejsza rodzina panująca w tej czę-
ści kontynentu - władała Litwą, Polską, Czechami, Morawami, Śląskiem, Górnymi i Dolnymi
Łużycami, Węgrami i Chorwacją - rozległymi terenami między Bałtykiem a Adriatykiem
i Morzem Czarnym. Jej panowanie charakteryzowało się tolerancją wobec kulturowej różno-
rodności. Na przestrzeni dwóch wieków Jagiellonowie byli świadkami jej narodzin i rozwoju
umacnianego dynastycznymi więzami z innymi dworami europejskimi. Ta część Europy stała
się sceną przenikania się kultur, grup etnicznych, języków i religii, które rozkwitły obok sie-
bie i współistniały we względnej tolerancji, ustanawiając bogatą sieć wzajemnych wpływów