Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (1(37).2012/2013)

Zofia Małgorzata Płomińska
(23 stycznia 1937 - 9 czerwca 2011)

Małgorzata Płomińska - imienia Zofia nie używała - przez wiele lat była filarem Muzeum
Narodowego w Warszawie, poświęcając tej instytucji swoje wyjątkowe i liczne talenty. Z domu
Idzikowska, córka warszawskiego architekta, znakomicie wykształcona, biegle władająca fran-
cuskim i angielskim, elegancka i pełna osobistego uroku, a przy tym znakomicie zorganizowa-
na, gwarantowała powodzenie każdego powierzonego jej projektu, dlatego wszyscy - szefowie
i współpracownicy, a potem również podlegli jej koledzy - lubili z nią pracować.
Studiowała romanistykę i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, na którym to
kierunku uzyskała w 195 8 roku dyplom magistra. Po rocznej praktyce w Łazienkach - wówczas
oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie - w 1961 roku Małgorzata Płomińska została
zatrudniona w sekretariacie dyrektora muzeum, profesora Stanisława Lorentza. Działalność
Profesora wykraczała dalece poza zwykłe zajęcia dyrektora placówki muzealnej: był on jed-
nocześnie czynnym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, politykiem, posłem na Sejm,
członkiem PAN-u oraz rozmaitych rad i komisji, przedstawicielem Polski w organizacjach
międzynarodowych, wreszcie niezmordowanym rzecznikiem odbudowy Zamku Królewskiego
w Warszawie, zatem i sekretariat Profesora był miejscem niezwykłym. Kłębili się w nim stu-
denci i interesanci, przyjeżdżali dyrektorzy muzeów z innych miast, telefonowali ambasa-
dorowie, z całego świata napływały zapytania, prowadzono wiele skomplikowanych spraw.
Małgorzata Płomińska była rzecznikiem i liderem projektów, sekretarką i asystentką naukową,
maszynistką, redaktorką i reasercherem Profesora, a jej takt, sprawność i ogromne poczucie
humoru czyniły z niej współpracownicę wymarzoną1. Ten okres pracy w sekretariacie muzeum
i swego niezwykłego dyrektora opisała w Księdze Pamiątkowej ku czci Profesora Stanisława
Lorentza w setną rocznicę urodzin2. Pracę w muzeum przerwał jej wyjazd do Afryki, gdzie towa-
rzyszyła swemu mężowi, Markowi Płomińskiemu, zatrudnionemu tam na kontrakcie.
Po powrocie z zagranicy, w 1971 roku, otrzymała nowe, bardzo poważne zadanie: została
powołana na kuratora Ośrodka Oświatowego w MNW. Profesor Lorentz miał pełną świado-
mość znaczenia edukacji muzealnej i chciał odstąpić od rutyny oprowadzania po muzeum
wycieczek na rzecz bardziej kreatywnego i zaangażowanego sposobu pracy z publicznością,
przede wszystkim z młodzieżą. Ze zwykłego biura przewodników Małgorzacie Płomińskiej
udało się zbudować nowoczesny Dział Naukowo-Oświatowy, z silną obsadą personalną, pro-
gramem wykładów odbywających się w muzeum i poza jego murami, spotkaniami w galeriach
i aktywnym Kołem Młodych Miłośników Muzeum3. Pozycja działu była tak mocna, że kiedy
pojawiła się idea organizacji Olimpiady Artystycznej dla młodzieży szkół średnich, w 1976

1 Na życzenie Profesora Lorentza Małgorzata Płomińska opracowywała i opublikowała na przykład:
Wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie lejóą-iąyą, „Muzealnictwo” 1973, t. 23, s. 8-20.
2 Małgorzata Płomińska, Widziane z sekretariatu [w:] Przeszłość przyszłości... Księga Pamiątkowa ku czci
Profesora Stanisława Lorentza w setną rocznicę urodzin, Muzeum Narodowe w Warszawie, Zamek Królewski
w Warszawie, Warszawa 1999, s. 281-289.
3 W tym czasie opublikowała m.in.: Coup d’œil sur les activités spéciales en Pologne, „Museum” 1981, vol. 33,
nr 3, s. 183-184 oraz Współczesne muzeum - centrum upowszechniania sztuki?, „Rocznik Historii Sztuki” 1984,1.14,
s. 337-340.