DOI Heft:
Część III. Wspomnienia / Part III. Reminiscences
DOI Artikel:Benesz, Hanna: Maria Skubiszewska: (31 marca 1930 - 13 kwietnia 2011)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45360#0305
Maria Skubiszewska
(31 marca 1930 -13 kwietnia 2011)
Maria Skubiszewska była związana z Muzeum Narodowym w Warszawie przez dwadzieścia
cztery lata. Tu zostawiła niezatarty ślad swojej pracy i osobowości.
Rodzina
Urodziła się 31 marca 1930 w Suchodołach (pow. Krasnystaw, woj. lubelskie), jako córka
Wojciecha Michalskiego, właściciela majątku Suchodoły i Róży Ksawery z domu Deskur,
właścicielki majątku Ostrów, koło Klimontowa w Kieleckiem. Wychowała się w domu
o wielopokoleniowych tradycjach patriotycznych. Pradziadowie z obu stron walczyli w po-
wstaniach, ponosząc surowe tego konsekwencje: Felicjan Michalski (1788-1865), podpuł-
kownik wojsk Księstwa Warszawskiego, w powstaniu listopadowym odniósł rany i spędził
jeden rok w niewoli rosyjskiej. Andrzej Deskur (1825-1903), pradziadek ze strony matki, za
udział w próbie wzniecenia powstania w zaborze rosyjskim w roku 1846, został zesłany na
Sybir, skąd wrócił po dziesięciu latach; zaś po powstaniu styczniowym spędził trzy lata na
Uralu (1864-1867).
Szczęśliwe i spokojne dzieciństwo Marii w rodzinnym dworze pośród czwórki rodzeństwa
w dramatyczny sposób przerwał wybuch wojny we wrześniu 1939 roku z szeregiem bezpośred-
nio doświadczanych, głęboko traumatycznych wydarzeń. Bitwa z Niemcami wokół domostwa
i pacyfikacja wsi, wkroczenie bolszewików i konieczność ucieczki ojca, grabież dworu i de-
portacja matki (na szczęście ocalałej dzięki brawurowej ucieczce z pociągu), potem okupacja
niemiecka tej części Lubelszczyzny, ze scenami mordów na Żydach, które widziała na własne
oczy - to wszystko doświadczenia zbyt ciężkie nie tylko dla dziewięcioletniego dziecka.
Formacja
W1944 roku, po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, rodzina zmuszona została
rozstać się z ukochanym domem. Po wyjeżdzie z Suchodołów w lipcu i po rocznym poby-
cie w Ostrowie na kielecczyżnie, Maria zamieszkała z rodzicami, siostrą i trzema braćmi
w Krakowie. Tam też dokonała się intelektualna i duchowa formacja młodej Marii. W maju
1948 roku ukończyła liceum sióstr urszulanek w Krakowie, w którym wykładał m.in. wybitny
ksiądz Józef Rozwadowski, późniejszy biskup łódzki. Trudną do zaakceptowania nową rze-
czywistość łagodziło środowisko rodziny, przyjaciół, przedwojennych wykładowców i samo
królewskie miasto Kraków, które - jak pisała we wspomnieniach - „nie poddawało się terro-
rowi importowanej ideologii, lecz w swych pięknych ramach architektonicznych spokojnie
pielęgnowało własny, na wspaniałej tradycji wsparty, dawny styl życia i intelektualną duszę”1.
Studia na wydziale historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego latach 1948-1952 upłynęły
w podobnej atmosferze i w duchu wewnętrznego oporu wobec polityki zniewolenia. Stopień
1 Wspomnienia te były przez Marię Skubiszewską spisywane pod koniec życia i nie zostały opublikowane.
Ich fragmenty odczytał Piotr Skubiszewski podczas pogrzebu żony.
(31 marca 1930 -13 kwietnia 2011)
Maria Skubiszewska była związana z Muzeum Narodowym w Warszawie przez dwadzieścia
cztery lata. Tu zostawiła niezatarty ślad swojej pracy i osobowości.
Rodzina
Urodziła się 31 marca 1930 w Suchodołach (pow. Krasnystaw, woj. lubelskie), jako córka
Wojciecha Michalskiego, właściciela majątku Suchodoły i Róży Ksawery z domu Deskur,
właścicielki majątku Ostrów, koło Klimontowa w Kieleckiem. Wychowała się w domu
o wielopokoleniowych tradycjach patriotycznych. Pradziadowie z obu stron walczyli w po-
wstaniach, ponosząc surowe tego konsekwencje: Felicjan Michalski (1788-1865), podpuł-
kownik wojsk Księstwa Warszawskiego, w powstaniu listopadowym odniósł rany i spędził
jeden rok w niewoli rosyjskiej. Andrzej Deskur (1825-1903), pradziadek ze strony matki, za
udział w próbie wzniecenia powstania w zaborze rosyjskim w roku 1846, został zesłany na
Sybir, skąd wrócił po dziesięciu latach; zaś po powstaniu styczniowym spędził trzy lata na
Uralu (1864-1867).
Szczęśliwe i spokojne dzieciństwo Marii w rodzinnym dworze pośród czwórki rodzeństwa
w dramatyczny sposób przerwał wybuch wojny we wrześniu 1939 roku z szeregiem bezpośred-
nio doświadczanych, głęboko traumatycznych wydarzeń. Bitwa z Niemcami wokół domostwa
i pacyfikacja wsi, wkroczenie bolszewików i konieczność ucieczki ojca, grabież dworu i de-
portacja matki (na szczęście ocalałej dzięki brawurowej ucieczce z pociągu), potem okupacja
niemiecka tej części Lubelszczyzny, ze scenami mordów na Żydach, które widziała na własne
oczy - to wszystko doświadczenia zbyt ciężkie nie tylko dla dziewięcioletniego dziecka.
Formacja
W1944 roku, po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, rodzina zmuszona została
rozstać się z ukochanym domem. Po wyjeżdzie z Suchodołów w lipcu i po rocznym poby-
cie w Ostrowie na kielecczyżnie, Maria zamieszkała z rodzicami, siostrą i trzema braćmi
w Krakowie. Tam też dokonała się intelektualna i duchowa formacja młodej Marii. W maju
1948 roku ukończyła liceum sióstr urszulanek w Krakowie, w którym wykładał m.in. wybitny
ksiądz Józef Rozwadowski, późniejszy biskup łódzki. Trudną do zaakceptowania nową rze-
czywistość łagodziło środowisko rodziny, przyjaciół, przedwojennych wykładowców i samo
królewskie miasto Kraków, które - jak pisała we wspomnieniach - „nie poddawało się terro-
rowi importowanej ideologii, lecz w swych pięknych ramach architektonicznych spokojnie
pielęgnowało własny, na wspaniałej tradycji wsparty, dawny styl życia i intelektualną duszę”1.
Studia na wydziale historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego latach 1948-1952 upłynęły
w podobnej atmosferze i w duchu wewnętrznego oporu wobec polityki zniewolenia. Stopień
1 Wspomnienia te były przez Marię Skubiszewską spisywane pod koniec życia i nie zostały opublikowane.
Ich fragmenty odczytał Piotr Skubiszewski podczas pogrzebu żony.