DOI Heft:
Część II / Part II. Neerlandica
DOI Artikel:Ziemba, Antoni: Modus rusticus portretu holenderskiego jako model tożsamościowy obywateli Republiki Niderlandzkiej: obraz Govaerta Flincka w Muzeum Narodowym w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45360#0196
Antoni Ziemba Modus rusticus portretu holenderskiego...
195
Charakterystyczna jest też wyrafinowana gra kolorów. Ciemne szarości i połyskliwe
czernie stroju oraz chłodna biel kołnierza kontrastują z jasnobrunatnym tłem pejzażu, wzbo-
gaconym tonami jasnozielonymi, przełamanymi żółcieniami oraz szarościami, szarawymi
błękitami i różami nieba.
Wykazane wyżej analogie stylistyczne pozwalają sytuować powstanie portretu pomiędzy ro-
kiem 1637 (Portret Dircka Jacobsa van Leeuwen w Amsterdamie) a 1646 (Portret Dircka Graswinkla
z żoną w Rotterdamie). Przybliżona data obrazu może być przeto wyznaczona na około 1640-
1645. Jest to czas, w którym Flinck pozostawał wciąż pod silnym wpływem Rembrandta, ale
zarazem był już w stanie tworzyć własne kompozycje, odmienne od Rembrandtowskiej lekcji.
Adoptował też wtedy, po około 1642 roku, modną formułę flamizującą - w analizowanym obrazie
zupełnie nieobecną. Wydaje się, że powstał on krótko po usamodzielnieniu się artysty i jego
wyjściu z pracowni Rembrandta - w okresie, gdy Flinck, przed jego zwróceniem się ku wzorcom
flamandzkim, zmagał się z presją warsztatowych rozwiązań Rembrandta i równocześnie z modą
flamandzko-włoską. Na przykład w 1646 roku, w rotterdamskim Portrecie Dircka Graswinkla
z żoną, na pierwotnym wizerunku nieznanej pary małżeńskiej, odzianej w inne, zdobione ko-
ronkami stroje z drugiej połowy lat trzydziestych (kiedy to zapewne wykonany został pierwszy
wariant tego obrazu), namalował widoczne obecnie osoby - Dircka Graswinkla i Gertruyt van
Loon, wpasowując je w istniejący pejzaż (jak to wykazuje rentgenogram); wymodelował przy
il. 31 fig. 3
Govaert Flinck, Portret
Dircka Jacobsza
Leeuwa I Portrait of
Dirck Jacobsz Leeuw,
1636, Amsterdams
Vereenigde
Doopsgezinde
Gemeente, Amsterdam
fot. archiwum autora I photo
author's archive
il. 41 fig. 4
Govaert Flinck, Portret
Dircka Graswinkla
z żoną I Portrait of
Dirck Graswinkel
and His Wife, 1646,
Museum Boijmans Van
Beuningen, Rotterdam
fot. archiwum autora I photo
author’s archive
195
Charakterystyczna jest też wyrafinowana gra kolorów. Ciemne szarości i połyskliwe
czernie stroju oraz chłodna biel kołnierza kontrastują z jasnobrunatnym tłem pejzażu, wzbo-
gaconym tonami jasnozielonymi, przełamanymi żółcieniami oraz szarościami, szarawymi
błękitami i różami nieba.
Wykazane wyżej analogie stylistyczne pozwalają sytuować powstanie portretu pomiędzy ro-
kiem 1637 (Portret Dircka Jacobsa van Leeuwen w Amsterdamie) a 1646 (Portret Dircka Graswinkla
z żoną w Rotterdamie). Przybliżona data obrazu może być przeto wyznaczona na około 1640-
1645. Jest to czas, w którym Flinck pozostawał wciąż pod silnym wpływem Rembrandta, ale
zarazem był już w stanie tworzyć własne kompozycje, odmienne od Rembrandtowskiej lekcji.
Adoptował też wtedy, po około 1642 roku, modną formułę flamizującą - w analizowanym obrazie
zupełnie nieobecną. Wydaje się, że powstał on krótko po usamodzielnieniu się artysty i jego
wyjściu z pracowni Rembrandta - w okresie, gdy Flinck, przed jego zwróceniem się ku wzorcom
flamandzkim, zmagał się z presją warsztatowych rozwiązań Rembrandta i równocześnie z modą
flamandzko-włoską. Na przykład w 1646 roku, w rotterdamskim Portrecie Dircka Graswinkla
z żoną, na pierwotnym wizerunku nieznanej pary małżeńskiej, odzianej w inne, zdobione ko-
ronkami stroje z drugiej połowy lat trzydziestych (kiedy to zapewne wykonany został pierwszy
wariant tego obrazu), namalował widoczne obecnie osoby - Dircka Graswinkla i Gertruyt van
Loon, wpasowując je w istniejący pejzaż (jak to wykazuje rentgenogram); wymodelował przy
il. 31 fig. 3
Govaert Flinck, Portret
Dircka Jacobsza
Leeuwa I Portrait of
Dirck Jacobsz Leeuw,
1636, Amsterdams
Vereenigde
Doopsgezinde
Gemeente, Amsterdam
fot. archiwum autora I photo
author's archive
il. 41 fig. 4
Govaert Flinck, Portret
Dircka Graswinkla
z żoną I Portrait of
Dirck Graswinkel
and His Wife, 1646,
Museum Boijmans Van
Beuningen, Rotterdam
fot. archiwum autora I photo
author’s archive