Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (1(37).2012/2013)

45 Simon Schama, Dutch Landscapes. Culture as Foreground [w:] Peter C. Sutton et al., Masters of 17th-
-Century Dutch Landscape Painting, kat. wyst., Rijksmuseum, Amsterdam, 2 października 1987 - 3 stycznia 1988;
Museum of Fine Arts, Bostony lutego -1 maja 1988; Philadelphia Museum of Art, 5 czerwca -31 lipca 1988, Museum
of Fine Arts, Boston 1987, s. 64-83; Walter S. Gibson, Pleasant places. The rustic landscapefrom Bruegel to Ruisdael,
University of California Press, Berkeley 2000. Zob. też: Martin Warnke, Politische Landschaft. Zur Kunstgeschichte der
Natur, C. Hanser, München 1992; Nils Büttner, Die Erfindung der Landschaft. Kosmographie und Landschaftskunst
im Zeitalter Bruegels, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2000 oraz idem, Geschichte der Landschaftsmalerei,
Hirmer, München 2006.

patriotycznej”45. Pejzaż lokalny, rodzimy, alternatywny wobec włoskiego, italianizowanego, czy
też fantastyczno-kosmicznej Weltlandschaft Patinira i Bruegla, miał określać miejsce wspólno-
towe - krainę własną Niderlandczyków (Holendrów), obszar ich posiadania, gospodarowania,
opanowywania przyrody, poddawania sobie lądu i wody - brania ich we władanie. Pejzaż taki
pełnił funkcje instrumentu budowania wspólnotowej tożsamości Holendrów oraz instru-
mentu propagandy politycznej, która potwierdzać miała niepodległość i państwową legalność
Republiki Niderlandzkiej, w świetle prawa międzynarodowego nieuznawaną na europejskiej
arenie politycznej aż po traktat westfalski (Münster, 1648). Miał pokazywać zakorzenienie
Holendrów na ich ziemi oraz ich rdzenne, lokalne przywileje, związane z ziemią, miejscem,
topografią. Obraz warszawski prezentując przedstawiciela klasy regentów w niderlandzkim
pejzażu, niewątpliwie do tej ideologii rodzimości się odwołuje.

ii. 201 fig. 20
Pieter de Neyn,
Krajobraz holenderski
I Dutch Landscape,
1626 (?), Muzeum
Narodowe w Warszawie
I The National Museum
in Warsaw
fot. I photo © Piotr Ugier /
Muzeum Narodowe
w Warszawie