Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (1(37).2012/2013)

232

Neerlandica


il. 5 I fig. 5
Parkietaż - odwrocie
I Cradling system
on the back
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński / Ligier Studio I
Muzeum Narodowe
w Warszawie

W stanie sprzed konserwacji widoczne były liczne i rozległe
retusze, zmienione kolorystycznie, czasami kładzione bezpośred-
nio w ubytkach zaprawy lub na niezbyt dobrze opracowanej po-
wierzchni kitów. Uzupełnienia zaprawy, powstałe w różnych prze-
działach czasowych, zróżnicowane były zarówno pod względem
wyglądu, faktury, jak i rodzaju zastosowanych materiałów. Wiele
retuszy było zmatowiałych, inne zaś wybłyszczone, często założone
zbyt szeroko. Całość pokrywała warstwa mocno pociemniałego,
zmienionego kolorystycznie werniksu, który zniekształcał właściwą
tonację obrazu.
Poprzednie konserwacje
Widoczne są pozostałości i ślady po kilku dawnych konserwa-
cjach przeprowadzonych w nieznanym miejscu i czasie. Podczas
jednej z nich pocieniono oryginalne podobrazie dębowe i dodano
konstrukcję parkietu ruchomego, składającego się z dziewięciu
drewnianych listew w układzie wertykalnym, na stałe przymoco-
wanych do odwrocia obrazu, i dziewięciu ruchomych w układzie
horyzontalnym. O wcześniejszych zabiegach konserwatorskich
świadczyły liczne, szeroko założone kity, pokryte zmienionymi
kolorystycznie retuszami i przemalowaniami. W wielu fragmen-
tach kompozycji, szczególnie w partii nieba, stanowiącym tło dla
postaci mężczyzny, podczas jednej z poprzednich prac renowator-
skich dokonano śmiałej ingerencji malarskiej - przemalowania.
Tu obszar pokryty farbą znacznie wykraczał poza miejsca ubyt-
ków oryginalnej warstwy malarskiej, usiłując zamaskować liczne
jej zniszczenia. Całość lica została pokryta grubą powłoką kilku-
warstwowego werniksu, prawdopodobnie mastyksowego (obser-
wacje w świetle ultrafioletowym).
Wykonane badania
■ Obraz poddano wnikliwym oględzinom zarówno w świetle wi-
dzialnym przy pomocy binokularu i lupy powiększającej, jak
i w luminescencji wzbudzonej promieniowaniem ultrafioleto-
wym (UV) oraz w promieniach podczeiwieni (IR)3.
■ Analiza warstw technologicznych próbek została opracowana
na podstawie:
stratygrafii przekrojów warstw malarskich,
fotografii mikroskopowych w świetle widzialnym
i przechodzącym,

3 Dokumentacja fotograficzna, w tym fotografie specjalistyczne w UV,
została wykonana przez Krzysztofa Wilczyńskiego z Ligier Studio przy Muzeum
Narodowym w Warszawie, a fotografie w IR - przez Piotra Lisowskiego z Pracowni
Konserwacji Malarstwa Sztalugowego Muzeum Narodowego w Warszawie.