DOI Heft:
Część III. Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem / Part III. Attribution and Technological Research on Old Master Paintings and Drawings
DOI Artikel:Bastek, Grażyna; Łydżba-Kopczynska, Barbara; Pilecka-Pietrusińska, Elżbieta; Stefańska, Iwona Maria: Święta Rodzina ze świętym Janem Chrzcicielem i świętą Katarzyną Aleksandryjską Gianfrancesca Penniego - badania technologiczne wersji z Warszawy i Bostonu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45362#0155
154
Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem
Dzieła były eksponowane w Galerii Dawnej Sztuki Europejskiej
od 5 lutego do końca marca 2013 roku. Seminarium naukowe poświę-
cone porównaniu obu wersji i zestawieniu dotychczas przeprowa-
dzonych badań technologicznych odbyło się 4 lutego3. Uczestnicy
seminarium zgodzili się z przypisaniem obu wersji Świętej Rodziny
Gianfrancesco Penniemu, za wyjątkiem dr. Józefa Grabskiego,
który warszawski obraz wiązałby raczej z Giulio Romano. Wstępne
porównanie dwóch kompozycji potwierdziło, że powstały one na
podstawie tego samego kartonu i wykonane zostały przy użyciu
bardzo podobnych materiałów malarskich. Pojawiła się również
hipoteza, że podobraziem dzieła bostońskiego była pierwotnie
deska i że w przeszłości jego polichromia została przeniesiona na
płótno. Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie dr Agnieszka
Morawińska i przedstawiciel Childs Gallery Roger Howlett zgodzili
się na przeprowadzenie dalszych badań stylistycznych i technolo-
gicznych obu dzieł. Wyniki tych badań przedstawione są poniżej4.
Analiza podrysowań
il. 3 I fig. 3
Folia z odrysem
warszawskiego obrazu
po nałożeniu na wersję
bostońską I Transparent
plastic film with contours
of the Warsaw painting
on the Boston version
fot. I photo Anna Lewandowska
Obie wersje Świętej Rodziny - z Warszawy i z Bostonu - są zna-
komitymi przykładami dzieł Penniego, które, chociaż oparte na
Rafaelowskich wzorach, ukazują jednak ich autora nie tylko jako
utalentowanego asystenta, ale również artystę zdolnego do realizacji
samodzielnych zleceń. Zostały wykonane najprawdopodobniej
w Rzymie ok. 1521-1522 roku (zob. artykuł prof. Paula Joannidesa).
Kompozycje mają niemal takie same wymiary - grupa figuralna
w obu dziełach jest identyczna, różna jest jedynie powierzchnia, którą
zajmuje pejzaż (obraz bostoński jest kilka centymetrów wyższy).
3 W seminarium uczestniczyli: Roger Howlett, przedstawiciel Childs
Gallery z Bostonu, prof. Paul Joannides z Uniwersytetu w Cambridge, David
Love, niezależny historyk sztuki z Londynu, dr Józef Grabski, dr Barbara Łydźba-
-Kopczyńska z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz pracownicy MNW: dr Grażyna
Bastek, dr Elżbieta Pilecka-Pietrusińska, Iwona Maria Stefańska, prof. Antoni
Ziemba oraz konserwatorzy Pracowni Konserwacji Malarstwa na Płótnie
MNW i pracownicy Zbiorów Dawnej Sztuki Europejskiej. Podczas seminarium
dr Grażyna Bastek zestawiła badania warszawskiego obrazu: rentgenowskie
(RTG), w podczerwieni (IRR), luminescencję powierzchni wzbudzoną promienio-
waniem ultrafioletowym (UV); dr Barbara Łydżba-Kopczyńska omówiła analizy
pigmentów wykonane za pomocą fluorescencyjnej spektrometrii rentgenowskiej
(XRF), dr Elżbieta Pilecka-Piertusińska i Iwona Maria Stefańska przedstawiły stan
zachowania obrazu warszawskiego i wysunęły hipotezę, że polichromia obrazu
bostońskiego została przeniesiona z deski na płótno.
4 Badania fizykochemiczne obrazu bostońskiego: Harvard Art Museums/
Straus Center for Conservation and Technical Studies, Cambridge (Mass.), USA.
Badania fizykochemiczne obrazu warszawskiego: Roman Stasiuk z Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie (rentgenografia, reflektografia w podczerwieni, fo-
tografia luminescencji powierzchni obrazu w świetle ultrafioletowym); dr Barbara
Łydżba-Kopczyńska z Uniwersytetu Wrocławskiego i Piotr Linke z Bruker Polska
(fluorescencja rentgenowska); dr Barbara Łydżba-Kopczyńska: mikroskopia
optyczna, fluorescencja rentgenowska, SEM-EDS, spektroskopia ramanowska.
Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem
Dzieła były eksponowane w Galerii Dawnej Sztuki Europejskiej
od 5 lutego do końca marca 2013 roku. Seminarium naukowe poświę-
cone porównaniu obu wersji i zestawieniu dotychczas przeprowa-
dzonych badań technologicznych odbyło się 4 lutego3. Uczestnicy
seminarium zgodzili się z przypisaniem obu wersji Świętej Rodziny
Gianfrancesco Penniemu, za wyjątkiem dr. Józefa Grabskiego,
który warszawski obraz wiązałby raczej z Giulio Romano. Wstępne
porównanie dwóch kompozycji potwierdziło, że powstały one na
podstawie tego samego kartonu i wykonane zostały przy użyciu
bardzo podobnych materiałów malarskich. Pojawiła się również
hipoteza, że podobraziem dzieła bostońskiego była pierwotnie
deska i że w przeszłości jego polichromia została przeniesiona na
płótno. Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie dr Agnieszka
Morawińska i przedstawiciel Childs Gallery Roger Howlett zgodzili
się na przeprowadzenie dalszych badań stylistycznych i technolo-
gicznych obu dzieł. Wyniki tych badań przedstawione są poniżej4.
Analiza podrysowań
il. 3 I fig. 3
Folia z odrysem
warszawskiego obrazu
po nałożeniu na wersję
bostońską I Transparent
plastic film with contours
of the Warsaw painting
on the Boston version
fot. I photo Anna Lewandowska
Obie wersje Świętej Rodziny - z Warszawy i z Bostonu - są zna-
komitymi przykładami dzieł Penniego, które, chociaż oparte na
Rafaelowskich wzorach, ukazują jednak ich autora nie tylko jako
utalentowanego asystenta, ale również artystę zdolnego do realizacji
samodzielnych zleceń. Zostały wykonane najprawdopodobniej
w Rzymie ok. 1521-1522 roku (zob. artykuł prof. Paula Joannidesa).
Kompozycje mają niemal takie same wymiary - grupa figuralna
w obu dziełach jest identyczna, różna jest jedynie powierzchnia, którą
zajmuje pejzaż (obraz bostoński jest kilka centymetrów wyższy).
3 W seminarium uczestniczyli: Roger Howlett, przedstawiciel Childs
Gallery z Bostonu, prof. Paul Joannides z Uniwersytetu w Cambridge, David
Love, niezależny historyk sztuki z Londynu, dr Józef Grabski, dr Barbara Łydźba-
-Kopczyńska z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz pracownicy MNW: dr Grażyna
Bastek, dr Elżbieta Pilecka-Pietrusińska, Iwona Maria Stefańska, prof. Antoni
Ziemba oraz konserwatorzy Pracowni Konserwacji Malarstwa na Płótnie
MNW i pracownicy Zbiorów Dawnej Sztuki Europejskiej. Podczas seminarium
dr Grażyna Bastek zestawiła badania warszawskiego obrazu: rentgenowskie
(RTG), w podczerwieni (IRR), luminescencję powierzchni wzbudzoną promienio-
waniem ultrafioletowym (UV); dr Barbara Łydżba-Kopczyńska omówiła analizy
pigmentów wykonane za pomocą fluorescencyjnej spektrometrii rentgenowskiej
(XRF), dr Elżbieta Pilecka-Piertusińska i Iwona Maria Stefańska przedstawiły stan
zachowania obrazu warszawskiego i wysunęły hipotezę, że polichromia obrazu
bostońskiego została przeniesiona z deski na płótno.
4 Badania fizykochemiczne obrazu bostońskiego: Harvard Art Museums/
Straus Center for Conservation and Technical Studies, Cambridge (Mass.), USA.
Badania fizykochemiczne obrazu warszawskiego: Roman Stasiuk z Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie (rentgenografia, reflektografia w podczerwieni, fo-
tografia luminescencji powierzchni obrazu w świetle ultrafioletowym); dr Barbara
Łydżba-Kopczyńska z Uniwersytetu Wrocławskiego i Piotr Linke z Bruker Polska
(fluorescencja rentgenowska); dr Barbara Łydżba-Kopczyńska: mikroskopia
optyczna, fluorescencja rentgenowska, SEM-EDS, spektroskopia ramanowska.