DOI Artikel:
Walczak, Marek: Przemiany architektoniczne katedry krakowskiej w pierwszej połowie XV wieku i ich związek z działalnością fundacyjną kardynała Zbigniewa Oleśnickiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0013
4. Portal w elewacji wschodniej, wewnątrz pomieszczenia w przy-
ziemiu wieży Zegarowej (fot. S. Michta)
tarz z wejściem w boku zachodnim, prowadzący
niegdyś do pomieszczeń nad nawą i na piętro wieży
(fig. 3). Znacznie krótsze przejście, zamknięte dziś
wmurowaną przez ks. I. Polkowskiego płytą ku czci
Długosza15, wdzierało się w mur w kierunku północ-
nym i po przejściu kilku stopni otwierało się pół-
okrągłą arkadą w ścianie wschodniej, na wysokości
około 3 m nad poziomem posadzki. Prowadziło ono
na galerię rozpiętą ponad wejściem do kaplicy Św.
Mikołaja16. Pomieszczenie w drugiej kondygnacji
miało być dostępne od wewnątrz dzięki schodom
w murze wschodnim. Przejście to nie zostało jednak
ukończone. Wąski korytarz dostępny jest przez por-
tal w południowo-wschodniej części pomieszczenia
dolnego (fig. 4) i oświetlony oknem przeprutym do
wnętrza przyziemia, mniej więcej w 2/3 długości
biegu. Nieco wyżej kamienne stopnie nikną nagle,
a drogę zastępuje ceglana ściana.
Pomieszczenie dolne nakryto sklepieniem o ka-
miennych żebrach, które łączy tradycyjny układ
gwiaździsty (Ziernsterngewólbe17) z żebrami pośred-
nimi, tworzącymi w jego wnętrzu rysunek krzyża
o ramionach biegnących równolegle do osi sklepie-
nia18 (fig. 1). Na spinającej je tarczy zwornika znajdu-
ją się wspomniane,odkute w kamieniu herby. Żebra
15 K. Pieradzka, Związki Długosza z Krakowem, Kraków
1975, s. 105.
16 Por. niżej s. 14.
o dwuwklęsłym profilu spływają na niewielkie ka-
mienne wsporniki, z wyjątkiem narożnika południo-
wo-zachodniego, w którym nie schodząc się znikają
bezpośrednio w ścianie. W tym miejscu od ich nasady
biegną dwa wykute w murze kanały wypełnione
cegłą, kończące się na wysokości 2 m nad posadzką
(fig. 5). Jeden z nich zachodzi na obramienie potężnej
półkolistej niszy, drążącej ścianę południową (fig. 6).
5. Pohidniowo-zachodni narożnik wewnątrz pomieszczenia
w przyziemiu wieży Zegarowej (fot S. Michta)
Pomieszczenie górne nie zostało wykończone.
Ciosowa okładzina sięga niewiele powyżej czaszy
sklepienia, urywając się nieregularnie. Tylko ściana
południowa oblicowana została do prawie pełnej
zamierzonej wysokości, a zachodnie okno otrzymało
17Na temat terminologii por. C.H. Clasen, Deutsche Ge-
wólbe des Spatgotik, Berlin 1958, fig. 66.
18Frazik, o.c, s. 525, il. 21 H.
11
ziemiu wieży Zegarowej (fot. S. Michta)
tarz z wejściem w boku zachodnim, prowadzący
niegdyś do pomieszczeń nad nawą i na piętro wieży
(fig. 3). Znacznie krótsze przejście, zamknięte dziś
wmurowaną przez ks. I. Polkowskiego płytą ku czci
Długosza15, wdzierało się w mur w kierunku północ-
nym i po przejściu kilku stopni otwierało się pół-
okrągłą arkadą w ścianie wschodniej, na wysokości
około 3 m nad poziomem posadzki. Prowadziło ono
na galerię rozpiętą ponad wejściem do kaplicy Św.
Mikołaja16. Pomieszczenie w drugiej kondygnacji
miało być dostępne od wewnątrz dzięki schodom
w murze wschodnim. Przejście to nie zostało jednak
ukończone. Wąski korytarz dostępny jest przez por-
tal w południowo-wschodniej części pomieszczenia
dolnego (fig. 4) i oświetlony oknem przeprutym do
wnętrza przyziemia, mniej więcej w 2/3 długości
biegu. Nieco wyżej kamienne stopnie nikną nagle,
a drogę zastępuje ceglana ściana.
Pomieszczenie dolne nakryto sklepieniem o ka-
miennych żebrach, które łączy tradycyjny układ
gwiaździsty (Ziernsterngewólbe17) z żebrami pośred-
nimi, tworzącymi w jego wnętrzu rysunek krzyża
o ramionach biegnących równolegle do osi sklepie-
nia18 (fig. 1). Na spinającej je tarczy zwornika znajdu-
ją się wspomniane,odkute w kamieniu herby. Żebra
15 K. Pieradzka, Związki Długosza z Krakowem, Kraków
1975, s. 105.
16 Por. niżej s. 14.
o dwuwklęsłym profilu spływają na niewielkie ka-
mienne wsporniki, z wyjątkiem narożnika południo-
wo-zachodniego, w którym nie schodząc się znikają
bezpośrednio w ścianie. W tym miejscu od ich nasady
biegną dwa wykute w murze kanały wypełnione
cegłą, kończące się na wysokości 2 m nad posadzką
(fig. 5). Jeden z nich zachodzi na obramienie potężnej
półkolistej niszy, drążącej ścianę południową (fig. 6).
5. Pohidniowo-zachodni narożnik wewnątrz pomieszczenia
w przyziemiu wieży Zegarowej (fot S. Michta)
Pomieszczenie górne nie zostało wykończone.
Ciosowa okładzina sięga niewiele powyżej czaszy
sklepienia, urywając się nieregularnie. Tylko ściana
południowa oblicowana została do prawie pełnej
zamierzonej wysokości, a zachodnie okno otrzymało
17Na temat terminologii por. C.H. Clasen, Deutsche Ge-
wólbe des Spatgotik, Berlin 1958, fig. 66.
18Frazik, o.c, s. 525, il. 21 H.
11