Studia Waweliana (1.1992)

JAN BŁYSKOSZ
(1931—1992)

W dniu 7 czerwca 1992 roku zmarł w Krakowie Jan
Atanazy Błyskosz, główny konserwator Państowych Zbio-
rów Sztuki na Wawelu. Urodzony 13 lipca 1931 roku
w Krotoszynie, był synem Jana, zawodowego oficera WP.
Po wybuchu II wojny światowej ojciec znalazł się w niemie-
ckiej niewoli, on zaś z matką, Heleną z Glińskich, przeniósł
się do osady Łomazy na Podlasiu, gdzie ukończył szkołę
powszechną. W Białej Podlaskiej uczęszczał do gimnazjum,
następnie w Lublinie do Liceum Ogólnokształcącego im.
Jana Zamoyskiego. Po maturze przystąpił do egzaminów
wstępnych na Wydziale Medycyny UMSC. Mimo zdania
ich z wynikiem celującym, nie został przyjęty na uczelnię.
Uświadomił sobie wówczas, że jako syn przedwojennego
oficera nie znajdzie miejsca na żadnej państwowej uczelni,
zapisał się więc w r. 1950 na Wydział Filozoficzny (sekcja
historii sztuki) KUL. Niepodległościowe, romantycznie za-
barwione ideały, których ze względu na zbyt młody wiek
nie mógł realizować w czasie wojny, skłoniły go do wstąpie-
nia na II roku studiów do podziemnej organizacji, Już w r.
1952 został skazany za działalność „antypaństwową" na 15
lat więzienia (w r. 1957 wyrok zmniejszono do 10 lat).
W ciągu sześciu lat trzykrotnie przebywał w ciężkim
więzieniu we Wronkach, a także w kamieniołomach
w Strzelcach Opolskich. W r. 1957 zmarł jego ojciec
(skazany na 10 lat pozbawienia wolności), urlopowany
z więzienia po kilkakrotnych zawałach serca.

Godna podziwu jest energia, z jaką Jan Błyskosz
przystąpił po warunkowym wyjściu na wolność w r. 1958
do odbudowy swego życia. Już w tym samym roku kon-
tynuował na UJ studia z historii sztuki, które uwieńczyła
praca magisterska na temat malarstwa Adama Chmielo-
wskiego (Brata Alberta), złożona w r. 1965 (opublikowana
w skrócie w Biuletynie Historii Sztuki, XXIX, 1967, nr 2).
Po uzyskaniu absolutorium w r. 1964 okresowo prowadził
prelekcje w Krakowskim Domu Kultury „Pod Baranami";
w tymże roku został zatrudniony w Państwowych Zbiorach
Sztuki na Wawelu, początkowo w Dziale oświatowym, a po
trzech latach w Pracowni konserwacji malarstwa, rzeźby
i rzemiosła artystycznego. W r. 1965, pracując zawodowo,
podjął równocześnie nowe studia, na ASP w Krakowie,
które w r. 1969 ukończył ze specjalizacją w zakresie
konserwacji dzieł sztuki.

W grudniu 1970 roku Jan Błyskosz przeniósł się do
Kielc, gdzie w Muzeum Świętokrzyskim (obecnie Narodo-
wym) został kierownikiem pracowni konserwatorskiej,
a w r. 1977 głównym konserwatorem. Jego dużym osiąg-
nięciem było wzorowe zorganizowanie podległej mu ko-
mórki, wcześniej znajdującej się w stanie „zalążkowym".
W Kielcach ugruntował własną specjalizację w zakresie
malarstwa sztalugowego, zwłaszcza w kolorystycznym sca-
laniu, punktowaniu i rekonstrukcji. Nie ograniczał się

jednak wtedy wyłącznie do działalności muzealnej. Jego
zasługą jest odsłonięcie i konserwacja gotyckiego malo-
widła w katedrze w Opolu (1970), odkrycie i odnowienie
barokowych fresków w kościele Św. Floriana w Korytnicy
(1979), jak również nadzór konserwatorski nad odnawia-
niem Pałacu Biskupiego w Kielcach (1979).

Ostatni etap w życiu Jana Błyskosza rozpoczął się
w r. 1981, po objęciu stanowiska głównego konserwatora
PZS na Wawelu. Funkcja ta, obejmująca zarówno bezpo-
średnie kierowanie Pracownią malarstwa, rzeźby i rzemio-
sła artystycznego, jak również nadzór nad pozostałymi
pracowniami konserwacji muzealiów, wymagała wysokich
kwalifikacji zawodowych i dużej odpowiedzialności za stan
utrzymania obiektów w czołowym polskim muzeum. Jan
Błyskosz, mający szerokie wykształcenie i solidną praktykę,
starał się w pełni sprostać temu zadaniu, mimo trudności
wypływających z braku nowoczesnego sprzętu czy ograni-
czeń kadrowych. Jego pracownia może się poszczycić
w ostatnim dziesięcioleciu dużą liczbą na wysokim pozio-
mie odnowionych dzieł sztuki, w tym wielu spoza Wawelu
(m.in w związku z wielką wystawą „Odsiecz Wiedeńska

115