DOI Artikel:
Franaszek, Antoni; Urban, Wacław: Oblaty dokumentów dokonane przez księdza Stanisława Fogelwedera
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0032
W liście Anny7 do siostry Zofii podane są
niektóre warunki umowy „na postawienie bratu po-
mnika", m.in. wysokość kosztów oraz termin zakoń-
czenia pracy. Pokwitowanie Santi Gucciego pobrania
kwoty 500 zip od Fogelwedera, wypłaconej na pole-
cenie królewny Anny Jagiellonki, potwierdza ostate-
cznie słuszność tezy A. Fischingera odnośnie do
autorstwa nagrobka Zygmunta Augusta.
Drugi z dokumentów, spis rzeczy po królu,
został przekazany przez Fogelwedera królewnie An-
nie 29 września 1572 roku. Jest to bardzo szczegóło-
we wyliczenie, będące znakomitym uzupełnieniem
królewskiego testamentu. W pierwszej kolejności wy-
mieniono rzędy pochodzenia włoskiego, niemieckie-
go, a także husarskie, wraz z całym wyposażeniem dla
konia i jeźdźca, z uzbrojeniem włącznie, następnie
szaty, różnorodne tkaniny, futra, łoża „króla Jego
Mości z połogami", czyli bielizną pościelową. Od-
dzielnie ujęto szaty i klejnoty po królowej Barbarze,
pozostające pod opieką podskarbiego Bużeńskiego.
Bardzo obszerny jest wykaz „aparatów kościelnych"
(krzyże, pacyfikały, kielichy, ampuły, lichtarze itd.)
oraz sreber kredensowych. Wśród obić pokaźną gru-
pę stanowią opony, czyli arrasy, a wśród nich min.:
„opony ze złotem stare od cesarza Maksymiliana8
[...] opony z fortunami [...] opony pugni ferarum"
i inne. Nie brak w regestrze „strzelby króla Jego
Mości", czyli różnego rodzaju broni i wszelkich do
niej dodatków. Wykaz uzupełniono spisem „roze-
słania strzelby i municji na pograniczne zamki litew-
skie" i „na zamki inflackie".
Już w kilka dni po śmierci króla do Knyszyna
przybyli senatorowie, m.in. biskup krakowski i pod-
kanclerzy koronny Franciszek Krasiński9. „Widząc
wielki [...] niedostatek około królewny [...] Anny" 20
lipca 1572 roku polecili Fogelwederowi, aby wypłacił
jej 6000 złp, którą to sumę zobowiązali się zwrócić ze
skarbu królewskiego po przyjeździe pozostałych se-
natorów, „którzy tu mają być".
Podobne polecenie otrzymał Fogelweder od se-
natorów 18 sierpnia 1572 roku. Tym razem chodziło
o pieniądze na potrzeby dworzan królewskich. Sena-
torowie: Mikołaj Maciejowski10 wojewoda lubelski,
Hieronim Sieniawski11 kasztelan kamieniecki i Jan
Dulski12 kasztelan chełmiński, zobowiązali się zwró-
cić Fogelwederowi pożyczone sumy we właściwym
czasie.
Ostatni z dokumentów to rozliczenie Fogelwede-
ra przez podskarbiego Bużeńskiego z prowadzonej
przez niego rachunkowości od 1568 do stycznia 1573
roku.
Publikowane niżej materiały źródłowe są uzupeł-
nieniem naszej wiedzy na temat realizacji ostatniej
woli króla. Teksty opracowano zgodnie z Instrukcją
wydawniczą dla źródeł historycznych od XVI do poło-
wy XIX wieku. W tekście polskim zmodernizowano
jedynie ortografię. Dokumenty przytoczono w takiej
kolejności, w jakiej zostały wpisane do księgi sądo-
wej, nie zaś w kolejności ich powstawania, o czym
informują umieszczone przy każdym z nich daty.
7 W liście tym z dnia 20 maja 1574 roku królewna dokładnie
wylicza zobowiązania wobec twórcy pomnika: „Dałam teraz tysiąc
złotych na Świątki, drugie [i] trzecie na Boże Narodzenie, czwarte
na Wielkanoc zapisałam się ręką swoją dać": Fischinger, o.c,
s. 51 i 165. Kwit Gucciego z 11 września 1574 roku na kwotę 500
złotych dotyczy z pewnością pierwszej raty wynikającej z umowy
o wykonanie nagrobka.
8 Maksymilian II Habsburg (1527—1576), cesarz rzymski od
r. 1564, brat Elżbiety, pierwszej żony Zygmunta Augusta, oraz
Katarzyny, trzeciej żony tegoż monarchy: W. D worz a czek,
Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 48.
9 Franciszek Krasiński (1525—1577), sekretarz królewski,
później podkanclerzy koronny (1569), biskup krakowski (1572): W.
Urban, PSB, XV, s. 171—173.
10 Mikołaj Maciejowski (zm. 1574), dworzanin królewski,
starosta spiski, wojewoda lubelski (1572). Po śmierci Zygmunta
Augusta był posłem senatorów zebranych w Knyszynie do królew-
ny Anny: L Kaniewska, PSB, XIX, s. 62—64.
"Hieronim Sieniawski (około 1516—1579), starosta halicki
i kołomyjski, kasztelan kamieniecki i wojewoda ruski: K. Niesie-
cki, Herbarz polski, VIII, Lipsk 1841, s. 345—346.
12 Jan Dulski (zm. około 1590), dworzanin królewski, pod-
skarbi koronny, kasztelan chełmiński: K Lepszy, PSB, V,
s. 461-462.
[248] Iudicium necessitatis causa bannitum
sabbato post festum Nativitatis glorio-
sissimae Virginis Mariae celebratum.
Kraków, 11 września 1574
[249] Coram eodem iudicio personaliter con-
stitutus honestus Santus Gucci, lapicida
Italus, ultro et per expressum fassus est: quia
ipse ad rationem sculpturae sepulchri regii
ex commissione serenissimae principis An-
na e, Dei gratia reginulae Poloniae, de manibus
reverendi domini Stanislai Fogelweder, ar-
chidiaconi Warschoviensis Sacraąue Maiestatis Re-
giae secretarii realiter ac in effectu et plenarie per-
cepit et numeravit ąuingentos pecuniarum
30
niektóre warunki umowy „na postawienie bratu po-
mnika", m.in. wysokość kosztów oraz termin zakoń-
czenia pracy. Pokwitowanie Santi Gucciego pobrania
kwoty 500 zip od Fogelwedera, wypłaconej na pole-
cenie królewny Anny Jagiellonki, potwierdza ostate-
cznie słuszność tezy A. Fischingera odnośnie do
autorstwa nagrobka Zygmunta Augusta.
Drugi z dokumentów, spis rzeczy po królu,
został przekazany przez Fogelwedera królewnie An-
nie 29 września 1572 roku. Jest to bardzo szczegóło-
we wyliczenie, będące znakomitym uzupełnieniem
królewskiego testamentu. W pierwszej kolejności wy-
mieniono rzędy pochodzenia włoskiego, niemieckie-
go, a także husarskie, wraz z całym wyposażeniem dla
konia i jeźdźca, z uzbrojeniem włącznie, następnie
szaty, różnorodne tkaniny, futra, łoża „króla Jego
Mości z połogami", czyli bielizną pościelową. Od-
dzielnie ujęto szaty i klejnoty po królowej Barbarze,
pozostające pod opieką podskarbiego Bużeńskiego.
Bardzo obszerny jest wykaz „aparatów kościelnych"
(krzyże, pacyfikały, kielichy, ampuły, lichtarze itd.)
oraz sreber kredensowych. Wśród obić pokaźną gru-
pę stanowią opony, czyli arrasy, a wśród nich min.:
„opony ze złotem stare od cesarza Maksymiliana8
[...] opony z fortunami [...] opony pugni ferarum"
i inne. Nie brak w regestrze „strzelby króla Jego
Mości", czyli różnego rodzaju broni i wszelkich do
niej dodatków. Wykaz uzupełniono spisem „roze-
słania strzelby i municji na pograniczne zamki litew-
skie" i „na zamki inflackie".
Już w kilka dni po śmierci króla do Knyszyna
przybyli senatorowie, m.in. biskup krakowski i pod-
kanclerzy koronny Franciszek Krasiński9. „Widząc
wielki [...] niedostatek około królewny [...] Anny" 20
lipca 1572 roku polecili Fogelwederowi, aby wypłacił
jej 6000 złp, którą to sumę zobowiązali się zwrócić ze
skarbu królewskiego po przyjeździe pozostałych se-
natorów, „którzy tu mają być".
Podobne polecenie otrzymał Fogelweder od se-
natorów 18 sierpnia 1572 roku. Tym razem chodziło
o pieniądze na potrzeby dworzan królewskich. Sena-
torowie: Mikołaj Maciejowski10 wojewoda lubelski,
Hieronim Sieniawski11 kasztelan kamieniecki i Jan
Dulski12 kasztelan chełmiński, zobowiązali się zwró-
cić Fogelwederowi pożyczone sumy we właściwym
czasie.
Ostatni z dokumentów to rozliczenie Fogelwede-
ra przez podskarbiego Bużeńskiego z prowadzonej
przez niego rachunkowości od 1568 do stycznia 1573
roku.
Publikowane niżej materiały źródłowe są uzupeł-
nieniem naszej wiedzy na temat realizacji ostatniej
woli króla. Teksty opracowano zgodnie z Instrukcją
wydawniczą dla źródeł historycznych od XVI do poło-
wy XIX wieku. W tekście polskim zmodernizowano
jedynie ortografię. Dokumenty przytoczono w takiej
kolejności, w jakiej zostały wpisane do księgi sądo-
wej, nie zaś w kolejności ich powstawania, o czym
informują umieszczone przy każdym z nich daty.
7 W liście tym z dnia 20 maja 1574 roku królewna dokładnie
wylicza zobowiązania wobec twórcy pomnika: „Dałam teraz tysiąc
złotych na Świątki, drugie [i] trzecie na Boże Narodzenie, czwarte
na Wielkanoc zapisałam się ręką swoją dać": Fischinger, o.c,
s. 51 i 165. Kwit Gucciego z 11 września 1574 roku na kwotę 500
złotych dotyczy z pewnością pierwszej raty wynikającej z umowy
o wykonanie nagrobka.
8 Maksymilian II Habsburg (1527—1576), cesarz rzymski od
r. 1564, brat Elżbiety, pierwszej żony Zygmunta Augusta, oraz
Katarzyny, trzeciej żony tegoż monarchy: W. D worz a czek,
Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 48.
9 Franciszek Krasiński (1525—1577), sekretarz królewski,
później podkanclerzy koronny (1569), biskup krakowski (1572): W.
Urban, PSB, XV, s. 171—173.
10 Mikołaj Maciejowski (zm. 1574), dworzanin królewski,
starosta spiski, wojewoda lubelski (1572). Po śmierci Zygmunta
Augusta był posłem senatorów zebranych w Knyszynie do królew-
ny Anny: L Kaniewska, PSB, XIX, s. 62—64.
"Hieronim Sieniawski (około 1516—1579), starosta halicki
i kołomyjski, kasztelan kamieniecki i wojewoda ruski: K. Niesie-
cki, Herbarz polski, VIII, Lipsk 1841, s. 345—346.
12 Jan Dulski (zm. około 1590), dworzanin królewski, pod-
skarbi koronny, kasztelan chełmiński: K Lepszy, PSB, V,
s. 461-462.
[248] Iudicium necessitatis causa bannitum
sabbato post festum Nativitatis glorio-
sissimae Virginis Mariae celebratum.
Kraków, 11 września 1574
[249] Coram eodem iudicio personaliter con-
stitutus honestus Santus Gucci, lapicida
Italus, ultro et per expressum fassus est: quia
ipse ad rationem sculpturae sepulchri regii
ex commissione serenissimae principis An-
na e, Dei gratia reginulae Poloniae, de manibus
reverendi domini Stanislai Fogelweder, ar-
chidiaconi Warschoviensis Sacraąue Maiestatis Re-
giae secretarii realiter ac in effectu et plenarie per-
cepit et numeravit ąuingentos pecuniarum
30