DOI Artikel:
Renner, Joanna: Późnorenesansowe kafle wawelskie z motywem rozety w kwadracie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0055
16. Kafel z motywem rozety w kwadracie z zamku w Mirze na Białorusi, XVI/XVII w.
(wg: Bielaruskaja kąflia, ryc. 56)
Liście akantu ułożone we fryz zaliczyć można do
ornamentu najchętniej stosowanego w kaflarstwie
europejskim drugiej połowy wieku XVI do zdobienia
kafli łączących (por. fig. 18—20). Mimo różnych
stylizacji akantu nietrudno znaleźć przykłady trak-
towania tej dekoracji w podobny sposób jak na
kaflach z Wawelu, tzn. fryzom akantu często towa-
rzyszy wąski, światłocieniowo opracowany pas „kos-
tek". Jak można przypuszczać, jest on przetworze-
niem niezwykle popularnego w kaflarstwie pierwszej
połowy XVI wieku motywu astragalu, co widoczne
jest na wielobarwnym kaflu gzymsowym z wieku
XVI/XVII z zamku Samobor w Jugosławii (fig. 21)34.
Motyw krótkiej łodyżki z dwoma symetrycznie
wyrastającymi sercowatymi listkami pojawia się
w kaflarstwie europejskim i polskim wyłącznie na
omówionych już kaflach.
Wobec niewielkiej liczby zachowanych zabyt-
ków z dziedziny kaflarstwa, co do których istnieją
przekazy historyczne lub co jest jeszcze rzadsze
- datowanych bezpośrednio na obiekcie, badacze
najczęściej ustalają czas powstania poszczególnych
kafli i pieców na podstawie ich formy i cech styli-
stycznych, opierając się na innych przykładach tego
rodzaju z danego obszaru. Pamiętać jednak należy, że
takie datowanie dotyczy przede wszystkim form (ma-
tryc) kaflowych używanych często przez wiele genera-
cji kaflarzy35, co utrudnia ustalenie czasu powstania
samych kafli. Jednak na podstawie prac wybitnych
badaczy kaflarstwa europejskiego, można stwierdzić,
że kafle ozdobione omawianą tu dekoracją występo-
wały powszechnie w Europie w 2. połowie XVI oraz
w XVII wieku.
Z powodu braku udokumentowanych zabytków
trudno określić, kiedy takie kafle pojawiły się w Pol-
sce. Jak już wspomniano, płytkowe kafle późno-
renesansowe spotyka się w Polsce pod koniec XVI
wieku. Ornament ten jest zatem importem, gdyż
najpierw był popularny w Europie, a dopiero później
zawitał do Polski
34 Przechowywany: Muzej za umjetnost i obrt w Zagrzebiu.
Wymiary: wys. 13,5 cm, szer. 21,4 cm. O głębokości brak danych.
35 Svoboda, o.c_, s. 13.
53
(wg: Bielaruskaja kąflia, ryc. 56)
Liście akantu ułożone we fryz zaliczyć można do
ornamentu najchętniej stosowanego w kaflarstwie
europejskim drugiej połowy wieku XVI do zdobienia
kafli łączących (por. fig. 18—20). Mimo różnych
stylizacji akantu nietrudno znaleźć przykłady trak-
towania tej dekoracji w podobny sposób jak na
kaflach z Wawelu, tzn. fryzom akantu często towa-
rzyszy wąski, światłocieniowo opracowany pas „kos-
tek". Jak można przypuszczać, jest on przetworze-
niem niezwykle popularnego w kaflarstwie pierwszej
połowy XVI wieku motywu astragalu, co widoczne
jest na wielobarwnym kaflu gzymsowym z wieku
XVI/XVII z zamku Samobor w Jugosławii (fig. 21)34.
Motyw krótkiej łodyżki z dwoma symetrycznie
wyrastającymi sercowatymi listkami pojawia się
w kaflarstwie europejskim i polskim wyłącznie na
omówionych już kaflach.
Wobec niewielkiej liczby zachowanych zabyt-
ków z dziedziny kaflarstwa, co do których istnieją
przekazy historyczne lub co jest jeszcze rzadsze
- datowanych bezpośrednio na obiekcie, badacze
najczęściej ustalają czas powstania poszczególnych
kafli i pieców na podstawie ich formy i cech styli-
stycznych, opierając się na innych przykładach tego
rodzaju z danego obszaru. Pamiętać jednak należy, że
takie datowanie dotyczy przede wszystkim form (ma-
tryc) kaflowych używanych często przez wiele genera-
cji kaflarzy35, co utrudnia ustalenie czasu powstania
samych kafli. Jednak na podstawie prac wybitnych
badaczy kaflarstwa europejskiego, można stwierdzić,
że kafle ozdobione omawianą tu dekoracją występo-
wały powszechnie w Europie w 2. połowie XVI oraz
w XVII wieku.
Z powodu braku udokumentowanych zabytków
trudno określić, kiedy takie kafle pojawiły się w Pol-
sce. Jak już wspomniano, płytkowe kafle późno-
renesansowe spotyka się w Polsce pod koniec XVI
wieku. Ornament ten jest zatem importem, gdyż
najpierw był popularny w Europie, a dopiero później
zawitał do Polski
34 Przechowywany: Muzej za umjetnost i obrt w Zagrzebiu.
Wymiary: wys. 13,5 cm, szer. 21,4 cm. O głębokości brak danych.
35 Svoboda, o.c_, s. 13.
53