DOI Artikel:
Renner, Joanna: Późnorenesansowe kafle wawelskie z motywem rozety w kwadracie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0064
26. Piec z Kuthai koło Innsbrucku (Austria), 1627, Philipp Gandtner (wg: Ringler, Tiroler Hąfnerkunst...,
tabl. XXXIV)
Ponieważ na Wawelu, jak i na terenie Krakowa zużytych do budowy poszczególnych pieców niemoż-
nie natrafiono na ślady istnienia pieców stojących liwe jest określenie ich wysokości, gdyż zależy ona
na nóżkach, w rekonstrukcjach przyjęto murowane w dużym stopniu od kształtu bryły pieca. Wyraźnie
cokoły. widać to w zaproponowanych poniżej rekonstruk-
Nie ma żadnych wskazówek dotyczących wyso- cjach pieców wawelskich. Ponieważ niniejsze propo-
kości pieców wawelskich, różniły się one jednak dość zycje rekonstrukcyjne są jedynie hipotetycznym od-
znacznie wielkością. Wynika to ze wspomnianych już tworzeniem kształtów pieców wawelskich, przyjęto
rachunków, z których dowiadujemy się, że np. garn- jednakową wysokość 2.5 m, aby uwidocznić, jak
carz Matys w jednym roku postawił piece w różnych zmiany konstrukcyjne wpływają na proporcje brył.
pomieszczeniach zamkowych, zużywając na nie: w iz- Ten wymiar uzasadniony jest przeciętną wysokością
bie przed łaźnią królewską — 70 kafli, w stajniach pieców budowanych w okresie późnego renesansu na
królewskich u woźniców i w izbie „srebrowych" terenie Europy54. Liczba kafli potrzebnych dla zreali-
królewny — po 90 kafli, u woźniców w stajniach zowania projektów wynosi: na piec I— 87 kafli, na II
królewskich na drugi większy piec — 188 kalli, a na — 157 i na III — 173, a zatem nasze propozycje nie
piec w komnacie króla — 185 kafli53. Te dwa pozostają w sprzeczności z informacjami zamiesz-
ostatnie to największe z pieców uwzględnionych w ra- czonymi w rachunkach. Jednak problem wysokości
chunkach. Zatem rozmiary pieców zależały od wiel- późnorenesansowych pieców wawelskich nadal pozo-
kości pomieszczenia, które miały ogrzewać. Jednakże staje otwarty55.
na podstawie powyższych informacji o liczbie kafli Projekt I jest hipotetyczną rekonstrukcją kształ-
53 Wawel, II, s. 468—469. por. M. Dąbrowska, Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca
54 Wysokość pieców w XVI i XVII wieku wahała się pomię- XVIII w. (Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, LVIII,
dzy 1,2 m a 3,8 m. Por. Blumel, o.c, s. 339—342. 1987, s. 140—147).
55 Na temat zależności wielkości pieców od pomieszczeń,
62
tabl. XXXIV)
Ponieważ na Wawelu, jak i na terenie Krakowa zużytych do budowy poszczególnych pieców niemoż-
nie natrafiono na ślady istnienia pieców stojących liwe jest określenie ich wysokości, gdyż zależy ona
na nóżkach, w rekonstrukcjach przyjęto murowane w dużym stopniu od kształtu bryły pieca. Wyraźnie
cokoły. widać to w zaproponowanych poniżej rekonstruk-
Nie ma żadnych wskazówek dotyczących wyso- cjach pieców wawelskich. Ponieważ niniejsze propo-
kości pieców wawelskich, różniły się one jednak dość zycje rekonstrukcyjne są jedynie hipotetycznym od-
znacznie wielkością. Wynika to ze wspomnianych już tworzeniem kształtów pieców wawelskich, przyjęto
rachunków, z których dowiadujemy się, że np. garn- jednakową wysokość 2.5 m, aby uwidocznić, jak
carz Matys w jednym roku postawił piece w różnych zmiany konstrukcyjne wpływają na proporcje brył.
pomieszczeniach zamkowych, zużywając na nie: w iz- Ten wymiar uzasadniony jest przeciętną wysokością
bie przed łaźnią królewską — 70 kafli, w stajniach pieców budowanych w okresie późnego renesansu na
królewskich u woźniców i w izbie „srebrowych" terenie Europy54. Liczba kafli potrzebnych dla zreali-
królewny — po 90 kafli, u woźniców w stajniach zowania projektów wynosi: na piec I— 87 kafli, na II
królewskich na drugi większy piec — 188 kalli, a na — 157 i na III — 173, a zatem nasze propozycje nie
piec w komnacie króla — 185 kafli53. Te dwa pozostają w sprzeczności z informacjami zamiesz-
ostatnie to największe z pieców uwzględnionych w ra- czonymi w rachunkach. Jednak problem wysokości
chunkach. Zatem rozmiary pieców zależały od wiel- późnorenesansowych pieców wawelskich nadal pozo-
kości pomieszczenia, które miały ogrzewać. Jednakże staje otwarty55.
na podstawie powyższych informacji o liczbie kafli Projekt I jest hipotetyczną rekonstrukcją kształ-
53 Wawel, II, s. 468—469. por. M. Dąbrowska, Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca
54 Wysokość pieców w XVI i XVII wieku wahała się pomię- XVIII w. (Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, LVIII,
dzy 1,2 m a 3,8 m. Por. Blumel, o.c, s. 339—342. 1987, s. 140—147).
55 Na temat zależności wielkości pieców od pomieszczeń,
62