DOI Artikel:
Skowron, Ryszard: Restauracja i urządzenie zamku wawelskiego na przyjazd króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w roku 1787
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0073
2. Wawel, rysunek wykonany w okresie pobytu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w r. 1787
(wg: Tomkowicz, Wawel, 1, fig. 21)
zniszczeń, jakie nastąpiły na zamku podczas trwania
konfederacji, ukazują rewizje z roku 1775 i 1778.
Obie mają w tytułach sformułowania: Rewizja ruin
zamku krakowskiego, wież, baszt i murów [...]. Przed-
stawiały one przede wszystkim stan fortyfikacji wa-
welskich, a tylko ogólnie charakteryzowały znisz-
czenia na zamku. Nie są tak dokładne, jak wcześniej-
sze inwentarze wielkorządowe, w których opisywano
salę po sali, niemniej ukazują stan zamku po kon-
federacji barskiej. W rewizji z roku 1775 czytamy:
„Generalnie na całym pałacu zamku krakowskiego
jako i oficynach kuchennych, rezydencjach wielko-
rządzkich, stajni, wozowni etc. dachówek wiele wypa-
dłych [...] gabinet narożny w bliskości Kurzej Stopy
blachą białą obity i w tymże w wielu miejscach blacha
podziurawiona jako i na kaplicy jak najprędszej
potrzebują reperacji [...] Na piętrze drugim, w pokoju
senatorskim, sufit wpół przegniły; za senatorskim
pokojem sufit w połowie spadł, a druga połowa in
dies upadkiem grozi i w inszych trzech pokojach
sufity za tymże wpół przegniłe. W kaplicy sztukatoria
w połowie odpadła. W pokojach Królowej JMci sufit
jeden gipsowy przez zgniłość odpada; w trzech poko-
jach sufity płócienne, przez komendę rosyjską dane,
w połowie są zgniłe, a to wszystko z racji dachów, że
przez nie przecieka [...] W pokojach wiele okien
potłuczonych od wiatrów, gradów etc, niezadługim
czasem ledwie nie wszystkie będą potłuczone. Do
tychże okien potrzebne okiennice drzewiane, ażeby
dziurami przez okna słoty, śniegi nie zawiewały, a tak
posadzek jako i sufitów nie gnoiły"11. Informacje te
uzupełnia rewizja z roku 1778: „Dachy [...] znacznej
reperacji potrzebują i w nich wiele dziur z dachówki
potłuczonej pokazuje się tak w belcosach pod wiąza-
niem 57 przez konfederacyą wyrżniętych, w wielu
miejscach wiązania nadgniłego jako i rynien zgniłych,
tudzież nad kaplicą solowania i blachy zgniłej, nad
pokojami nad bramą stojącymi, rynny blachą obitej
zgniłej, jako i smoka podziurawionego, tudzież trąb
trzech blaszanych: jednej całkiem spadłej, drugiej na
sztuki porwanej, trzeciej nadruinowanej, jako też
okienic u okien 56 żadnych nie masz [...] Dołu
w tymże pałacu zamku krakowskiego tak po rezyden-
cjach reparowanie murów, posadzek kamiennych,
ciosów wypadłych pod gankami, posadzek kamien-
nych pod tymiż gankami, pował z tragarzami, po-
dłóg, burku, oporządzenie studni będzie kosztowała
reperacja"12. Ogólny koszt naprawy murów obron-
nych przeprowadzający rewizję Stanisław Frejowicz
i Dominik Pucek oszacowali na 81 tys. zł, z czego na
zamek przypadało ponad 50 tys. zł13.
11 Wizja ruin [...] 1775 [w:] Wawel, II: Materiały archiwalne
do budowy zamku, wyd. A. Chmiel (Teka GKGZach., V, Kraków
1913, s. 723—724). *
12 Rewizja ruin [...] 1778 [w:] Wawel, II, s. 725—726.
13 Ibidem, s. 727.
71
(wg: Tomkowicz, Wawel, 1, fig. 21)
zniszczeń, jakie nastąpiły na zamku podczas trwania
konfederacji, ukazują rewizje z roku 1775 i 1778.
Obie mają w tytułach sformułowania: Rewizja ruin
zamku krakowskiego, wież, baszt i murów [...]. Przed-
stawiały one przede wszystkim stan fortyfikacji wa-
welskich, a tylko ogólnie charakteryzowały znisz-
czenia na zamku. Nie są tak dokładne, jak wcześniej-
sze inwentarze wielkorządowe, w których opisywano
salę po sali, niemniej ukazują stan zamku po kon-
federacji barskiej. W rewizji z roku 1775 czytamy:
„Generalnie na całym pałacu zamku krakowskiego
jako i oficynach kuchennych, rezydencjach wielko-
rządzkich, stajni, wozowni etc. dachówek wiele wypa-
dłych [...] gabinet narożny w bliskości Kurzej Stopy
blachą białą obity i w tymże w wielu miejscach blacha
podziurawiona jako i na kaplicy jak najprędszej
potrzebują reperacji [...] Na piętrze drugim, w pokoju
senatorskim, sufit wpół przegniły; za senatorskim
pokojem sufit w połowie spadł, a druga połowa in
dies upadkiem grozi i w inszych trzech pokojach
sufity za tymże wpół przegniłe. W kaplicy sztukatoria
w połowie odpadła. W pokojach Królowej JMci sufit
jeden gipsowy przez zgniłość odpada; w trzech poko-
jach sufity płócienne, przez komendę rosyjską dane,
w połowie są zgniłe, a to wszystko z racji dachów, że
przez nie przecieka [...] W pokojach wiele okien
potłuczonych od wiatrów, gradów etc, niezadługim
czasem ledwie nie wszystkie będą potłuczone. Do
tychże okien potrzebne okiennice drzewiane, ażeby
dziurami przez okna słoty, śniegi nie zawiewały, a tak
posadzek jako i sufitów nie gnoiły"11. Informacje te
uzupełnia rewizja z roku 1778: „Dachy [...] znacznej
reperacji potrzebują i w nich wiele dziur z dachówki
potłuczonej pokazuje się tak w belcosach pod wiąza-
niem 57 przez konfederacyą wyrżniętych, w wielu
miejscach wiązania nadgniłego jako i rynien zgniłych,
tudzież nad kaplicą solowania i blachy zgniłej, nad
pokojami nad bramą stojącymi, rynny blachą obitej
zgniłej, jako i smoka podziurawionego, tudzież trąb
trzech blaszanych: jednej całkiem spadłej, drugiej na
sztuki porwanej, trzeciej nadruinowanej, jako też
okienic u okien 56 żadnych nie masz [...] Dołu
w tymże pałacu zamku krakowskiego tak po rezyden-
cjach reparowanie murów, posadzek kamiennych,
ciosów wypadłych pod gankami, posadzek kamien-
nych pod tymiż gankami, pował z tragarzami, po-
dłóg, burku, oporządzenie studni będzie kosztowała
reperacja"12. Ogólny koszt naprawy murów obron-
nych przeprowadzający rewizję Stanisław Frejowicz
i Dominik Pucek oszacowali na 81 tys. zł, z czego na
zamek przypadało ponad 50 tys. zł13.
11 Wizja ruin [...] 1775 [w:] Wawel, II: Materiały archiwalne
do budowy zamku, wyd. A. Chmiel (Teka GKGZach., V, Kraków
1913, s. 723—724). *
12 Rewizja ruin [...] 1778 [w:] Wawel, II, s. 725—726.
13 Ibidem, s. 727.
71