DOI article:
Witko, Andrzej: Nowe urządzenie krypt królewskich na Wawelu w latach siedemdziesiątych XIX wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0110
wieku ofiarowany do krypty św. Leonarda. Stanowił
on dar kardynała Mieczysława Ledóchowskiego,
przesłany w 1878 roku z Rzymu, prawdopodobnie za
sprawą Józefa Łepkowskiego, który zapisał w swoich
papierach: „O krzyż ten przymówiłem się X. Kard.,
prosząc, aby dał go do grobów"49. Katarzyna Potoc-
ka ufundowała witraż z przedstawieniem św. Leonar-
da do krypty jego imienia. Jeden z projektów wspo-
mnianego witraża pochodzi z roku 1878, a wykonany
został w fabryce witraży Carla Geylinga w Wiedniu
(fig. 13). Ostatecznie do realizacji przyjęto projekt
sporządzony i ofiarowany przez Jana Matejkę50.
Po odnowieniu grobów królewskich wprowa-
dzono nowy zwyczaj odprawiania w krypcie św.
Leonarda Mszy świętych za polskich władców — naj-
częściej w dniu ich śmierci. Było to możliwe dzięki
licznym fundacjom mszalnym, zapoczątkowanym
w roku 1875 przez Ludwika Górskiego, Zygmunta
Gorzeńskiego i Mariana Kęszyckiego51. I tak 12
lutego odprawiano Msze: za Tadeusza Kościuszkę (w
dniu urodzin) i za Stanisława Augusta Poniatows-
kiego (w rocznicę śmierci), 1 kwietnia za Zygmunta
Starego — z fundacji Jana Tarnowskiego52, 23 kwiet-
nia za Zygmunta III Wazę — z fundacji Jadwigi
z Potockich Branickiej53, 8 maja za Barbarę Radzi-
wiłłównę54, 21 maja za Władysława Jagiełłę, w wigilię
uroczystości Św. Trójcy, a od 1884 roku — 7 czerwca
za Jana III Sobieskiego, również 7 czerwca za Kazi-
mierza Jagiellończyka — z fundacji Romana i Pelagii
Sanguszków55, 7 lipca za Zygmunta Augusta —
z fundacji Marii Krasińskiej56, 9 września za Annę
Jagiellonkę, 19 października za księcia Józefa Ponia-
49 MUJ, rkps 1464/11; L Polkowski, Skarbiec katedralny na 52 Ibidem, s. 19.
Wawelu w 32 tablicach autografówanych przedstawiony, Kraków 53 Ibidem, s. 28—29.
1882, tablica. 54 Msze święte za Barbarę Radziwiłłównę i księcia Józefa
50 MUJ, Teki Łepkowskiego, poz. 1511/11. Poniatowskiego zaczęto odprawiać dopiero od 1884 roku.
51 AKK, Act. Act. Cap, XXXIV, s. 15—16. 55 AKK, Act. Act. Cap, XXXIV, s. 56.
108
on dar kardynała Mieczysława Ledóchowskiego,
przesłany w 1878 roku z Rzymu, prawdopodobnie za
sprawą Józefa Łepkowskiego, który zapisał w swoich
papierach: „O krzyż ten przymówiłem się X. Kard.,
prosząc, aby dał go do grobów"49. Katarzyna Potoc-
ka ufundowała witraż z przedstawieniem św. Leonar-
da do krypty jego imienia. Jeden z projektów wspo-
mnianego witraża pochodzi z roku 1878, a wykonany
został w fabryce witraży Carla Geylinga w Wiedniu
(fig. 13). Ostatecznie do realizacji przyjęto projekt
sporządzony i ofiarowany przez Jana Matejkę50.
Po odnowieniu grobów królewskich wprowa-
dzono nowy zwyczaj odprawiania w krypcie św.
Leonarda Mszy świętych za polskich władców — naj-
częściej w dniu ich śmierci. Było to możliwe dzięki
licznym fundacjom mszalnym, zapoczątkowanym
w roku 1875 przez Ludwika Górskiego, Zygmunta
Gorzeńskiego i Mariana Kęszyckiego51. I tak 12
lutego odprawiano Msze: za Tadeusza Kościuszkę (w
dniu urodzin) i za Stanisława Augusta Poniatows-
kiego (w rocznicę śmierci), 1 kwietnia za Zygmunta
Starego — z fundacji Jana Tarnowskiego52, 23 kwiet-
nia za Zygmunta III Wazę — z fundacji Jadwigi
z Potockich Branickiej53, 8 maja za Barbarę Radzi-
wiłłównę54, 21 maja za Władysława Jagiełłę, w wigilię
uroczystości Św. Trójcy, a od 1884 roku — 7 czerwca
za Jana III Sobieskiego, również 7 czerwca za Kazi-
mierza Jagiellończyka — z fundacji Romana i Pelagii
Sanguszków55, 7 lipca za Zygmunta Augusta —
z fundacji Marii Krasińskiej56, 9 września za Annę
Jagiellonkę, 19 października za księcia Józefa Ponia-
49 MUJ, rkps 1464/11; L Polkowski, Skarbiec katedralny na 52 Ibidem, s. 19.
Wawelu w 32 tablicach autografówanych przedstawiony, Kraków 53 Ibidem, s. 28—29.
1882, tablica. 54 Msze święte za Barbarę Radziwiłłównę i księcia Józefa
50 MUJ, Teki Łepkowskiego, poz. 1511/11. Poniatowskiego zaczęto odprawiać dopiero od 1884 roku.
51 AKK, Act. Act. Cap, XXXIV, s. 15—16. 55 AKK, Act. Act. Cap, XXXIV, s. 56.
108