DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: "Sacrarium fieri pulchrum, firmum ac solidum": wawelskie tabernakulum Padovana
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19898#0072
RELIEF Z BOGIEM OJCEM
W KAPLICY BISKUPA TOMICKIEGO
16. Kopuła i latarnia katedry S. Maria del Fiore we
Florencji
17. Latarnia kopuły katedry S. Maria del Fiore we
Florencji
Sacrarium wawelskie wzorem renesansowych
tabernakulów wykonanych we Włoszech musia-
ło posiadać jakieś zwieńczenie. Mogło ono ulec
zniszczeniu lub, co wydaje się bardziej prawdo-
podobne, mogło przetrwać in situ. Jedynym, jak
się wydaje, reliefem, który może być tutaj wzię-
ty pod uwagę jest płaskorzeźba przedstawiająca
Trójcę Św., umieszczona ponad ołtarzem wawel-
skiej kaplicy Tomickiego44. Interesująca ikono-
grafia mogła spowodować pozostawienie i po-
nowne użycie tego reliefu w katedrze, podczas
gdy inne elementy tabernakulum uległy rozpro-
szeniu.
Niektórzy badacze twórczości Padovana przy-
puszczają, że wykonał on nie tylko nagrobek, ale
także ołtarz w kaplicy podkanclerzego (fig. 25 ) 45.
Bez wątpienia renesansowe są zarówno mensa
tego ołtarza, wsparta na wolutach podobnych do
tych w tabernakulum Mariackim, jak i obraz po-
nad nią przedstawiający Hołd Trzech Króli, bę-
dący wersją dzieła Georga Pencza46, a także
wspomniany relief (fig. 26) umieszczony powyżej
na ścianie, ujęty w XVII lub XVIII-wieczne
sztukaterie. Ma on wymiary 56 X 79 cm i wy-
konany został z tego samego marmuru, z jakiego
wyrzeźbiono dolne partie wawelskiego sacra-
rium 47. Relief ten charakteryzuje się oryginal-
ną ikonografią — ukazuje długobrodego Boga
Ojca z podniesionymi do góry obydwoma ręka-
mi, poniżej zaś Gołębicę Ducha Św. i krzyż pro-
cesyjny w otoczeniu uskrzydlonych główek anioł-
44 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, s. 92 i il. 305 i
618. Rysunek tej płyty znajduje się w M. i S. C e r c h o-
w i e z tekstem F. Kopery, Pomniki Krakowa, 3, Kra-
ków 1904. Por. Kopera, o. c, s. 237 i przyp. 5 na tejże
stronie. W bardzo skąpej literaturze przedmiotu na te-
mat tej płyty nie podawana jest w wątpliwość jej obec-
ność w pierwotnym programie kaplicy.
45 Kopera, o.c, s. 237; S i n k o - P o p i e 1 o wa,
o. c, s. 127.
46 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, s. 92 i il. 305
i 385. Na temat tego obrazu piszę w artykule pt. Biskup
i Magowie (w przygotowaniu). Z wizytacji biskupa Ma-
ciejowskiego z r. 1602 wynika, że pierwotnie obraz uję-
ty był rzeźbionymi, nie zaś gładkimi, jak obecnie, ko-
lumnami, zob. Acta visitationis illustrissimi et reveren-
dissimi domini Bernardi cardinalis Maczieiowski..., s. 13.
Archiwum Krakowskiej Kapituły Metropolitalnej w Kra-
kowie, nr 19.
47 Należy tu odnotować, że podobny kształt do wa-
welskiej ma płyta Padovana w nagrobku bpa Andrzeja
Krzyckiego w katedrze gnieźnieńskiej —■ przedstawia
ona Matkę Boską z Dzieciątkiem — zob. K o z a k i e-
w i c z o w i e, o.c., fig. 57. Zob. też M. Rożek, Jan Ma-
68
W KAPLICY BISKUPA TOMICKIEGO
16. Kopuła i latarnia katedry S. Maria del Fiore we
Florencji
17. Latarnia kopuły katedry S. Maria del Fiore we
Florencji
Sacrarium wawelskie wzorem renesansowych
tabernakulów wykonanych we Włoszech musia-
ło posiadać jakieś zwieńczenie. Mogło ono ulec
zniszczeniu lub, co wydaje się bardziej prawdo-
podobne, mogło przetrwać in situ. Jedynym, jak
się wydaje, reliefem, który może być tutaj wzię-
ty pod uwagę jest płaskorzeźba przedstawiająca
Trójcę Św., umieszczona ponad ołtarzem wawel-
skiej kaplicy Tomickiego44. Interesująca ikono-
grafia mogła spowodować pozostawienie i po-
nowne użycie tego reliefu w katedrze, podczas
gdy inne elementy tabernakulum uległy rozpro-
szeniu.
Niektórzy badacze twórczości Padovana przy-
puszczają, że wykonał on nie tylko nagrobek, ale
także ołtarz w kaplicy podkanclerzego (fig. 25 ) 45.
Bez wątpienia renesansowe są zarówno mensa
tego ołtarza, wsparta na wolutach podobnych do
tych w tabernakulum Mariackim, jak i obraz po-
nad nią przedstawiający Hołd Trzech Króli, bę-
dący wersją dzieła Georga Pencza46, a także
wspomniany relief (fig. 26) umieszczony powyżej
na ścianie, ujęty w XVII lub XVIII-wieczne
sztukaterie. Ma on wymiary 56 X 79 cm i wy-
konany został z tego samego marmuru, z jakiego
wyrzeźbiono dolne partie wawelskiego sacra-
rium 47. Relief ten charakteryzuje się oryginal-
ną ikonografią — ukazuje długobrodego Boga
Ojca z podniesionymi do góry obydwoma ręka-
mi, poniżej zaś Gołębicę Ducha Św. i krzyż pro-
cesyjny w otoczeniu uskrzydlonych główek anioł-
44 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, s. 92 i il. 305 i
618. Rysunek tej płyty znajduje się w M. i S. C e r c h o-
w i e z tekstem F. Kopery, Pomniki Krakowa, 3, Kra-
ków 1904. Por. Kopera, o. c, s. 237 i przyp. 5 na tejże
stronie. W bardzo skąpej literaturze przedmiotu na te-
mat tej płyty nie podawana jest w wątpliwość jej obec-
ność w pierwotnym programie kaplicy.
45 Kopera, o.c, s. 237; S i n k o - P o p i e 1 o wa,
o. c, s. 127.
46 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, s. 92 i il. 305
i 385. Na temat tego obrazu piszę w artykule pt. Biskup
i Magowie (w przygotowaniu). Z wizytacji biskupa Ma-
ciejowskiego z r. 1602 wynika, że pierwotnie obraz uję-
ty był rzeźbionymi, nie zaś gładkimi, jak obecnie, ko-
lumnami, zob. Acta visitationis illustrissimi et reveren-
dissimi domini Bernardi cardinalis Maczieiowski..., s. 13.
Archiwum Krakowskiej Kapituły Metropolitalnej w Kra-
kowie, nr 19.
47 Należy tu odnotować, że podobny kształt do wa-
welskiej ma płyta Padovana w nagrobku bpa Andrzeja
Krzyckiego w katedrze gnieźnieńskiej —■ przedstawia
ona Matkę Boską z Dzieciątkiem — zob. K o z a k i e-
w i c z o w i e, o.c., fig. 57. Zob. też M. Rożek, Jan Ma-
68