DOI article:
Adamska, Magdalena: Przedmioty ze zbiorów wawelskich w "Album zamoyskim": Przyczynek do XIX-wiecznej ikografii zabytków sztuki w Polsce
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19896#0145
18. Natalia Kicka, czarka ofiarowana Stanisławowi Małachowskiemu
przez Mustafę II, ołówek, akwarela, 1839. Kraków, Gabinet Rycin
Muzeum Czartoryskich (fot. MCz)
rekwizytów na portretach6', są zjawiskiem dość rzadkim.
Ich skromność kontrastuje z przedstawieniami w sztuce
obcej. Ikonografia zachodnioeuropejska w tej dziedzinie,
już od schyłku średniowiecza uderza bogactwem i różno-
rodnością, a nierzadko także wysoką klasą artystyczną;
obejmuje m. in. zestawy relikwiarzy66, kolekcje stowarzy-
szeń rzemieślniczych i elementy kunstkamer6', portrety
na kopiach czczonego wizerunku -T. Chrzanowski, M. Kor-
necki, Program ideowy koron władysławowskich (Studia Claro-
montana, 5: 1985, s. 47-62).
u' Owe rekwizyt}' mają z reguły charakter umowny, wyjątkowo
- głównie za sprawą artystów obcych - utrwalają wygląd konkret-
nych przedmiotów', np. portret Gian Jacopo Caraglio pędzla Parisa
Bordone (ZK Wawel, nr inw. 5882 - Zbiory Zamku Królewskiego
na Wawelu, red. J. Szabłowski, Warszawa 1990 (wyd. 1),
s. 122, 232, poz. 55, oprać. W. M o r a w s k a), czy wizerunek św. Sta-
nisława z pocz. w. XVII, w którym wykorzystano XV-wńeczny pa-
storał ze skarbca katedry na Wawelu (K. Czyżewski, Przyczynek
do działalności fundatorskiej kardynała Fryderyka Jagiellończyka,
w druku). Unikatem w skali polskiej jest widok kunstkamery króle-
wicza Władysława Zygmunta Wazy namalowany przez Etienne de
la Hyre, zob. A. Gonzalez-Palacios, Objects for a ,, Wunder-
kammer". P. & D. Colnaghi & CO, 10 June to 31 July 1981, Lon-
don 1981, s. 311-313, poz. 148, oprać. J. A. Chrościcki.
66 Zob. np.: Albrecht von Brandenburg. Kurfurst, Erzkanzler,
Kardinal. 1490-1545, red. H. Re ber, Mainz 1990, passim.
67 Tytułem przykładu można wymienić zbiór klejnotów wro-
cławskiego Bractwa Strzeleckiego pomieszczony w wydawnictwie
z r. 1614 ilustrowanym rycinami Georga Mauera: C. Siegel-
artystów prezentujących własne wyroby68, a także poje-
dyncze precjoza69.
Wiek XIX przyniósł wzrost zainteresowania w Pol-
sce różnymi źródłami historycznymi, w tym także dzie-
łami rzemiosła artystycznego. Wraz z próbami zinstytu-
cjonalizowanego ratowania zabytków przeszłości7" po-
wstała konieczność utrwalenia wyglądu szczególnie cen-
-We i ss, Schutzensilber undSchutzenwesen [w:] Schatze Deutsche/-
Goldschmiedekunst von 1500 bis 1920 aus dem Germanischen
Nationalmuseum, Berlin 1992, s. 50-52; oraz tzw. Pommersche
Kunstschrank ks. szczecińskiego Filipa II Croy na obrazie Antona Mo-
zarta - Silber und Gold. Augsburger Goldschmiedekunst fur die
Hófe Europas, 2, Munchen 1994, s. 220-224, 602-603, poz. G 4.
<lN Np. wizerunek złotnika Johanna Melchiora Dinglingera z
wykonanym przez siebie pucharem zachowanym w zbiorach drezdeń-
skich - A. R y s z k i e w i c z, Dwa obrazy z warsztatu Antoine Pesne 'a
w zbiorach polskich. Próba atrybucji (Biuletyn HS, 19: 1957,
nr 2, s. 156-163); D. S y n d r am, Prunkstucke des Grunen Gewólbes
zu Dresden, Munchen-Berlin 1994, s. 122-123.
69 Np. dzieła Albrechta Diirera ukazujące koronę Cesarstwa
Rzymskiego - G. Kugl er, Die Reichskrone, Wien 1986 (wyd. II),
s. 90 n.
70 Np. działalność w latach 1844-1853 Delegacji do Opisywa-
nia Zabytków Starożytności w Królestwie Polskim pod kierunkiem
Kazimierza Stronczyńskiego. Efektem jej prac jest m.in. rysunkowa
inwentaryzacja hermy św. Zygmunta z daru Kazimierza Wielkiego
w katedrze płockiej - M. Walicki, Sprawa inwentaryzacji zabyt-
ków w dobie Królestwa Polskiego, Warszawa 1931, s. 82, tabl.
V-V1.
141
przez Mustafę II, ołówek, akwarela, 1839. Kraków, Gabinet Rycin
Muzeum Czartoryskich (fot. MCz)
rekwizytów na portretach6', są zjawiskiem dość rzadkim.
Ich skromność kontrastuje z przedstawieniami w sztuce
obcej. Ikonografia zachodnioeuropejska w tej dziedzinie,
już od schyłku średniowiecza uderza bogactwem i różno-
rodnością, a nierzadko także wysoką klasą artystyczną;
obejmuje m. in. zestawy relikwiarzy66, kolekcje stowarzy-
szeń rzemieślniczych i elementy kunstkamer6', portrety
na kopiach czczonego wizerunku -T. Chrzanowski, M. Kor-
necki, Program ideowy koron władysławowskich (Studia Claro-
montana, 5: 1985, s. 47-62).
u' Owe rekwizyt}' mają z reguły charakter umowny, wyjątkowo
- głównie za sprawą artystów obcych - utrwalają wygląd konkret-
nych przedmiotów', np. portret Gian Jacopo Caraglio pędzla Parisa
Bordone (ZK Wawel, nr inw. 5882 - Zbiory Zamku Królewskiego
na Wawelu, red. J. Szabłowski, Warszawa 1990 (wyd. 1),
s. 122, 232, poz. 55, oprać. W. M o r a w s k a), czy wizerunek św. Sta-
nisława z pocz. w. XVII, w którym wykorzystano XV-wńeczny pa-
storał ze skarbca katedry na Wawelu (K. Czyżewski, Przyczynek
do działalności fundatorskiej kardynała Fryderyka Jagiellończyka,
w druku). Unikatem w skali polskiej jest widok kunstkamery króle-
wicza Władysława Zygmunta Wazy namalowany przez Etienne de
la Hyre, zob. A. Gonzalez-Palacios, Objects for a ,, Wunder-
kammer". P. & D. Colnaghi & CO, 10 June to 31 July 1981, Lon-
don 1981, s. 311-313, poz. 148, oprać. J. A. Chrościcki.
66 Zob. np.: Albrecht von Brandenburg. Kurfurst, Erzkanzler,
Kardinal. 1490-1545, red. H. Re ber, Mainz 1990, passim.
67 Tytułem przykładu można wymienić zbiór klejnotów wro-
cławskiego Bractwa Strzeleckiego pomieszczony w wydawnictwie
z r. 1614 ilustrowanym rycinami Georga Mauera: C. Siegel-
artystów prezentujących własne wyroby68, a także poje-
dyncze precjoza69.
Wiek XIX przyniósł wzrost zainteresowania w Pol-
sce różnymi źródłami historycznymi, w tym także dzie-
łami rzemiosła artystycznego. Wraz z próbami zinstytu-
cjonalizowanego ratowania zabytków przeszłości7" po-
wstała konieczność utrwalenia wyglądu szczególnie cen-
-We i ss, Schutzensilber undSchutzenwesen [w:] Schatze Deutsche/-
Goldschmiedekunst von 1500 bis 1920 aus dem Germanischen
Nationalmuseum, Berlin 1992, s. 50-52; oraz tzw. Pommersche
Kunstschrank ks. szczecińskiego Filipa II Croy na obrazie Antona Mo-
zarta - Silber und Gold. Augsburger Goldschmiedekunst fur die
Hófe Europas, 2, Munchen 1994, s. 220-224, 602-603, poz. G 4.
<lN Np. wizerunek złotnika Johanna Melchiora Dinglingera z
wykonanym przez siebie pucharem zachowanym w zbiorach drezdeń-
skich - A. R y s z k i e w i c z, Dwa obrazy z warsztatu Antoine Pesne 'a
w zbiorach polskich. Próba atrybucji (Biuletyn HS, 19: 1957,
nr 2, s. 156-163); D. S y n d r am, Prunkstucke des Grunen Gewólbes
zu Dresden, Munchen-Berlin 1994, s. 122-123.
69 Np. dzieła Albrechta Diirera ukazujące koronę Cesarstwa
Rzymskiego - G. Kugl er, Die Reichskrone, Wien 1986 (wyd. II),
s. 90 n.
70 Np. działalność w latach 1844-1853 Delegacji do Opisywa-
nia Zabytków Starożytności w Królestwie Polskim pod kierunkiem
Kazimierza Stronczyńskiego. Efektem jej prac jest m.in. rysunkowa
inwentaryzacja hermy św. Zygmunta z daru Kazimierza Wielkiego
w katedrze płockiej - M. Walicki, Sprawa inwentaryzacji zabyt-
ków w dobie Królestwa Polskiego, Warszawa 1931, s. 82, tabl.
V-V1.
141