DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.19896#0223
Hinweis: Dies ist eine zusätzlich gescannte Seite, um Farbkeil und Maßstab abbilden zu können.
0.5
1 cm
brak materiałów źródłowych opisujących wnętrza zamku
przed sprzedażą, nie ma pewności czy znajdowały się
w mm interesujące nas obrazy. Jest to jednak bardzo
prawdopodobne, gdyż sportretowane osoby należały do
młodszej linii rodu, której członkowie byli właścicielami
dóbr suskich16. Zamek w Suchej, będąc ich główną re-
zydencją, stanowił najodpowiedniejsze miejsce przecho-
wywania rodzinnych portretów-.
Wbrew umowie sprzedaż}' Jan Kanty wywiózł
z Suchej „niemal wszystko"1 Na pewno zabrał do Kra-
kowa materiały archiwalne dotyczące rodziny, pozosta-
wiając na miejscu tylko dokument}' odnoszące się do
spraw gospodarczych1 8. Uwidocznia się w tym zrozumie-
nie dla znaczenia pamiątek rodzinnych i przywiązanie do
nich oraz pragnienie ich utrzymania. Jest wielce prawdo-
podobne, że z tych samych powodów' przewieziono z
Suchej do Krakowa również portret}' przodków mające
świadczyć o starożytności i wielkości rodu.
W Krakowie główną siedzibą Wielopolskich za cza-
sów Jana Kantego był pałac położony na rogu Rynku
i ul. Brackiej19. Pierwsze związki Wielopolskich z tym
budynkiem datujemy na rok 1772, kiedy to w jego po-
siadanie wszedł Eliasz Wodzicki ożeniony z Ludwiką
z Wielopolskich. Ludwika, jako wdowa, pozostawała wła-
ścicielką domu do roku 1811. po mej odziedzicz}’!a go
córka Elżbieta, wdowa po Michale Potulickim. następnie
ich dzieci, które zrzekły się swych praw na rzecz Józefy
z Potuhckich. żony Jana Kantego Wielopolskiego20. Na
własność rodziny Wielopolskich pałac przeszedł w roku
1 83621. Kolejno dziedziczyła go Maria Wielopolska,
córka Jana Kante: ~
drugiej zony Jabł =-n SMf/y
v Potockiej, pak E-1- ^ ^
sposób Potoccy! Ę.
z obiektami w nm EL
rcn\ nic/ Dortretai =_
co
__ T~
c
0
i .
O)
co
2
““ V—>
— T—
cc
E
c~
bratem Jana. założy* —
— O)
ronnna. -
o
Red
Informację tę =_
z 22 lutego 1978 M E oo
O
18 Ma ly s i a kj E
:VM. Jarosła E~
c
§
klasycystyczna w Kr
0
o
a
J. W a we I-Lo u i s, 1 E_
O
>
Kraków 1890, reprir = ^
mann, o. c., s. 8 -
>
w Krakowie (Rocz. ~
(D
c
20 Wawel-Lo EE£>
i—
<D
0)
1 79; 9. s 196: 11 -
O
CD
— ''t
oS
__
c
= CO
D
O
co
>
O
= CM
O
i O
m
m
o
co
CD
CM
CD
O
Przegląd portretów' rozpoczynamy od tworzących
pierwszą grupę wizerunków. Karola. Hieronima i Jana
Józefa24. Obraz}' te me posiadają szerszej bibliografii.
Portrety' Hieronima i Karola Wielopolskich zostały od-
notowane w katalogu wystawy Stary portret z roku 1930.
w którym zostały związane ze szkołą francuską 1. poło-
wy wieku XVIII2". Ponadto uwzględnił je Szymański
w monografii Mirysa26. Badacz ten przyjął, że trzy płót-
na wyszły spod pędzla Augustyna Mirysa i datował je na
lata 30.-40. wieku XVIII27.
Powyższe stwierdzenia budzą zastrzeżenia, skłania-
jąc do ponownego rozpatrzenia zagadnień dotyczących
identyfikacji osób. czasu powstania portretów oraz ich au-
torstwa.
Mężczyzna uchodzący dotąd za Karola Wielopolskie-
go (fig. 1) na obrazie ukazany jest do bioder, zwrócony
w trzech czwartych w prawo Ma twarz pociągłą,
z długim, lekko garbatym nosem, piwne oczy, ciemne,
szerokie, trochę nieregularnie zarysowane brwi. wysunię-
tą do przodu brodę oraz zdecydowanie przecmające tw arz
usta o nieco wydatniejszej dolnej wardze, jasną perukę
o włosach luźno opadających po bokach twarzy', związa-
nych z tyłu. Ubrany jest w czerwony justaucorps ozdo-
biony cienką lamówką i złotymi guzikami, pod którym
widnieje stalowy czerniom' napierśnik ze złoconą deko-
racją pośrodku; w białą koszulę z koronkowym żabotem.
Przerzucony przez lewe ramię niebieski płaszcz, ze szki-
cowo potraktowanym złotym haftem, ozdobiony jest
gwiazdą Orderu Orła Białego, którego niebieska wstęga
przechodzi pod justaucorps.
Portretowany przedstawiony jest jako mężczyzna sto-
sunkowo młody. Zważywszy na brak wyraźnych zmar-
szczek czy pogrubionych rysów, dość delikatną cerę.
lekko tylko podkrążone oczy, jego wiek można określić
na około 30 lat. Biorąc pod uwagę członków rodziny
Wielopolskich, którzy otrzymali Order Orla Białego i ich
'3 Zapewne z czasu Potockich pochodzą napisy na odwrotnych
stronach obrazów zob. przyp. 57 i 59.
"4 Portret Karola nr inw. 4034, ol., pł., wym.: 75- 54 cm;
portret Hieronima - nr inw. 4033, ol., pł., wym.: 74,3*53,5 cm;
portret Jana Józefa - nr inw. 4028, ol., pł., wym.: 83x61,5 cm.
25 Stary portret [katalog wystawy], Kraków 1930, s. 7, poz. 26, 27.
~b S. Szymański, Sylwester August Mirys. Wrocław 1 964,
s. 26, 121, poz. 7, 8, 12 . Podanie błędnego imienia artystY podnosi
w swych pracach Ryszkiew-icz utrzymując, iż powinno brzmieć Au-
gustyn, imię Sylwester nosił syn artysty' A. Ryszkiewicz, Fran-
cusko-polskie związki artystyczne w kręgu J. L. Davida, Warszawa
1967, s. 68, 77; A. Ryszkiewicz, Mirys Augustyn (1700-1790),
PSB 21: 1976, s. 354-355.
Podstaw-owy argument, na którym Szymański opiera swoje ro-
zumowanie o podobieństwie warsztatowym portretów Ignacego Prze-
bendowskiego i Hieronima Wielopolskiego, budzi wątpliwości. Za-
poznanie się jedynie z reprodukcją obrazu Przebendowskiego pozwala
stwierdzić, iż jest to obraz zdecydowanie niższej klasy
115
przed sprzedażą, nie ma pewności czy znajdowały się
w mm interesujące nas obrazy. Jest to jednak bardzo
prawdopodobne, gdyż sportretowane osoby należały do
młodszej linii rodu, której członkowie byli właścicielami
dóbr suskich16. Zamek w Suchej, będąc ich główną re-
zydencją, stanowił najodpowiedniejsze miejsce przecho-
wywania rodzinnych portretów-.
Wbrew umowie sprzedaż}' Jan Kanty wywiózł
z Suchej „niemal wszystko"1 Na pewno zabrał do Kra-
kowa materiały archiwalne dotyczące rodziny, pozosta-
wiając na miejscu tylko dokument}' odnoszące się do
spraw gospodarczych1 8. Uwidocznia się w tym zrozumie-
nie dla znaczenia pamiątek rodzinnych i przywiązanie do
nich oraz pragnienie ich utrzymania. Jest wielce prawdo-
podobne, że z tych samych powodów' przewieziono z
Suchej do Krakowa również portret}' przodków mające
świadczyć o starożytności i wielkości rodu.
W Krakowie główną siedzibą Wielopolskich za cza-
sów Jana Kantego był pałac położony na rogu Rynku
i ul. Brackiej19. Pierwsze związki Wielopolskich z tym
budynkiem datujemy na rok 1772, kiedy to w jego po-
siadanie wszedł Eliasz Wodzicki ożeniony z Ludwiką
z Wielopolskich. Ludwika, jako wdowa, pozostawała wła-
ścicielką domu do roku 1811. po mej odziedzicz}’!a go
córka Elżbieta, wdowa po Michale Potulickim. następnie
ich dzieci, które zrzekły się swych praw na rzecz Józefy
z Potuhckich. żony Jana Kantego Wielopolskiego20. Na
własność rodziny Wielopolskich pałac przeszedł w roku
1 83621. Kolejno dziedziczyła go Maria Wielopolska,
córka Jana Kante: ~
drugiej zony Jabł =-n SMf/y
v Potockiej, pak E-1- ^ ^
sposób Potoccy! Ę.
z obiektami w nm EL
rcn\ nic/ Dortretai =_
co
__ T~
c
0
i .
O)
co
2
““ V—>
— T—
cc
E
c~
bratem Jana. założy* —
— O)
ronnna. -
o
Red
Informację tę =_
z 22 lutego 1978 M E oo
O
18 Ma ly s i a kj E
:VM. Jarosła E~
c
§
klasycystyczna w Kr
0
o
a
J. W a we I-Lo u i s, 1 E_
O
>
Kraków 1890, reprir = ^
mann, o. c., s. 8 -
>
w Krakowie (Rocz. ~
(D
c
20 Wawel-Lo EE£>
i—
<D
0)
1 79; 9. s 196: 11 -
O
CD
— ''t
oS
__
c
= CO
D
O
co
>
O
= CM
O
i O
m
m
o
co
CD
CM
CD
O
Przegląd portretów' rozpoczynamy od tworzących
pierwszą grupę wizerunków. Karola. Hieronima i Jana
Józefa24. Obraz}' te me posiadają szerszej bibliografii.
Portrety' Hieronima i Karola Wielopolskich zostały od-
notowane w katalogu wystawy Stary portret z roku 1930.
w którym zostały związane ze szkołą francuską 1. poło-
wy wieku XVIII2". Ponadto uwzględnił je Szymański
w monografii Mirysa26. Badacz ten przyjął, że trzy płót-
na wyszły spod pędzla Augustyna Mirysa i datował je na
lata 30.-40. wieku XVIII27.
Powyższe stwierdzenia budzą zastrzeżenia, skłania-
jąc do ponownego rozpatrzenia zagadnień dotyczących
identyfikacji osób. czasu powstania portretów oraz ich au-
torstwa.
Mężczyzna uchodzący dotąd za Karola Wielopolskie-
go (fig. 1) na obrazie ukazany jest do bioder, zwrócony
w trzech czwartych w prawo Ma twarz pociągłą,
z długim, lekko garbatym nosem, piwne oczy, ciemne,
szerokie, trochę nieregularnie zarysowane brwi. wysunię-
tą do przodu brodę oraz zdecydowanie przecmające tw arz
usta o nieco wydatniejszej dolnej wardze, jasną perukę
o włosach luźno opadających po bokach twarzy', związa-
nych z tyłu. Ubrany jest w czerwony justaucorps ozdo-
biony cienką lamówką i złotymi guzikami, pod którym
widnieje stalowy czerniom' napierśnik ze złoconą deko-
racją pośrodku; w białą koszulę z koronkowym żabotem.
Przerzucony przez lewe ramię niebieski płaszcz, ze szki-
cowo potraktowanym złotym haftem, ozdobiony jest
gwiazdą Orderu Orła Białego, którego niebieska wstęga
przechodzi pod justaucorps.
Portretowany przedstawiony jest jako mężczyzna sto-
sunkowo młody. Zważywszy na brak wyraźnych zmar-
szczek czy pogrubionych rysów, dość delikatną cerę.
lekko tylko podkrążone oczy, jego wiek można określić
na około 30 lat. Biorąc pod uwagę członków rodziny
Wielopolskich, którzy otrzymali Order Orla Białego i ich
'3 Zapewne z czasu Potockich pochodzą napisy na odwrotnych
stronach obrazów zob. przyp. 57 i 59.
"4 Portret Karola nr inw. 4034, ol., pł., wym.: 75- 54 cm;
portret Hieronima - nr inw. 4033, ol., pł., wym.: 74,3*53,5 cm;
portret Jana Józefa - nr inw. 4028, ol., pł., wym.: 83x61,5 cm.
25 Stary portret [katalog wystawy], Kraków 1930, s. 7, poz. 26, 27.
~b S. Szymański, Sylwester August Mirys. Wrocław 1 964,
s. 26, 121, poz. 7, 8, 12 . Podanie błędnego imienia artystY podnosi
w swych pracach Ryszkiew-icz utrzymując, iż powinno brzmieć Au-
gustyn, imię Sylwester nosił syn artysty' A. Ryszkiewicz, Fran-
cusko-polskie związki artystyczne w kręgu J. L. Davida, Warszawa
1967, s. 68, 77; A. Ryszkiewicz, Mirys Augustyn (1700-1790),
PSB 21: 1976, s. 354-355.
Podstaw-owy argument, na którym Szymański opiera swoje ro-
zumowanie o podobieństwie warsztatowym portretów Ignacego Prze-
bendowskiego i Hieronima Wielopolskiego, budzi wątpliwości. Za-
poznanie się jedynie z reprodukcją obrazu Przebendowskiego pozwala
stwierdzić, iż jest to obraz zdecydowanie niższej klasy
115