Studia Waweliana (4.1995)

murów na znacznej powierzchni zastosowano specjalną tech-
nologię tzw. tynków renowacyjnych16. Przy ich wymianie przy-
wrócono pierwotną „miękkość” liniom sklepień w obu czę-
ściach sieni.

Istotnym elementem projektu jest zmiana spadków na-
wierzchni w sieni, niezbędna zarówno ze względów użytko-
wych (obecne spadki powodują gromadzenie się wody w środ-
kowej części sieni), jak też kompozycyjnych. Wraz ze zmianą
spadków zaprojektowano odprowadzenie wody opadowej.

16 P. Stępień, R. Kozłowski, Zastosowanie tynków szero-
kopor owa tych do konserwacji zasolonych murów na przykładzie sie-
ni wjazdowej zamku na Wawelu (Ochrona Zabytków, 3—4: 1994).

17 Prace wykonały pod moim kierunkiem PKZ SA Kraków.

Niestety, zmiany nawierzchni nie udało się zrealizować
w trakcie prac prowadzonych w latach 1993-1994 17 z uwagi
na konieczność wcześniejszej przebudowy instalacji na dzie-
dzińcu Batorego. Należy mieć nadzieję, że ten ostatni braku-
jący element projektu zostanie wkrótce wykonany i dopełni wy-
strój porta magna wawelskiego pałacu.

Piotr Stępień

Konsultantem prac był prof. Ireneusz Pluska, a nadzór konserwator-
ski sprawowali: konserwator zabytków wzgórza wawelskiego dr An-
drzej Fischinger i mgr inż. arch. Janusz Smólski. Szczegółowa do-
kumentacja prac znajduje się w AZK Wawel i w PKZ SA Kraków.

Nowa ekspozycja w Muzeum Katedralnym na Wawelu

Muzeum Katedralne na Wawelu, otwarte uroczyście 28
października 1978 r. przez kardynała Karola Wojtyłę, zorga-
nizowane zostało w celu prezentacji zabytków pochodzących
ze skarbca katedralnego, a także z Archiwum i Biblioteki Ka-
pitulnej oraz samej katedry. Zajmuje ono cztery sale w go-
tyckim budynku przeznaczonym na początku w. XX na pomie-
szczenie zbiorów Muzeum Diecezjalnego. Wystrój wnętrz za-
projektował prof. Adam Młodzianowski. Dwie sale na parte-
rze przeznaczono na wystawy czasowe, zazwyczaj o charakte-
rze okolicznościowym. Zajęła je początkowo ekspozycja do-
tycząca św. Stanisława, związana z 900. rocznicąjego męczeń-
skiej śmierci przypadającą na rok 1979. Następnie urządzono
wystawy upamiętniające rocznice: pięćsetlecie śmierci Jana
Długosza (1980), trzechsetlecie bitwy pod Wiedniem (1983),
sześćsetlecie chrystianizacji Litwy (1986), osiemdziesięciole-
cie konsekracji biskupiej i czterdziestolecie śmierci kardynała
Adama Stefana Sapiehy (1991) oraz pięćsetlecie śmierci
Kazimierza Jagiellończyka (1992). Poza tym odbyły się pre-
zentacje renesansowych tkanin i haftów (1989) oraz zabytków
z w. XVII (1993). Trzeba dodać, że druga sala na parterze
w 1988 r. zajęta została całkowicie przez pamiątki związane
z papieżem Janem Pawłem II, i od tego czasu wystawy zmien-
ne ograniczono wyłącznie do pierwszej sali. Pomieszczenia na
piętrze przewidziano na wybrane przedmioty ze skarbca, wśród
których najważniejszą pozycję zajmowały pamiątki królewskie
i narodowe. Ta ekspozycja miała charakter stały.

Zużycie sprzętu wystawowego oraz niejasny układ ekspo-
zycji spowodowany przez wycofanie i zamianę niektórych
obiektów, doprowadziły do podjęcia przez ks. prałata Janusza
Bielańskiego decyzji o modernizacji muzeum. W 1995 r. prze-
prowadzono remont pomieszczeń połączony z wymianą dotych-
czasowego oświetlenia żarowego na halogenowe. W odnowio-
nych wnętrzach urządzona została stała ekspozycja według
scenariusza mgr. Krzysztofa Czyżewskiego, zrealizowanego
wraz z dr Magdaleną Piwocką i mgr. Dariuszem Nowackim.
Istotną zmianą o charakterze plastycznym było zastąpienie
dotychczasowych brązowych teł w gablotach tłami o barwie
czerwonej (pierwsza sala na parterze) i zielonej (piętro).

Pierwsza sala na parterze zawiera przedmioty związane
z polskimi królami i ich rodzinami. Obok przedmiotów wyję-
tych z grobów królewskich znalazły się tutaj także regalia: kapa
koronacyjna Michała Korybuta Wiśniowieckiego, płaszcz
koronacyjny Stanisława Augusta Poniatowskiego, miecz użyty
zapewne podczas koronacji Augusta III Sasa oraz korona i hełm
wiązane z Kazimierzem Wielkim, znalezione w r. 1910 w San-
domierzu. Trzeba podkreślić, że pokazany w Muzeum Kate-
dralnym zespół pamiątek królewskich należy do największych
i najcenniejszych w Polsce.

Ekspozycja drugiej sali składa się zasadniczo z dwóch
części. Pierwszą stanowią najstarsze romańskie zabytki ze skarb-
ca katedralnego (m.in. wyposażenie grobu biskupa Maurusa,
mitra zwana mitrą św. Stanisława, skrzyneczka określana jako
saraceńsko-sycylijska) oraz fragmenty dwóch płyt kamiennych
z dekoracją plecionkową z XI wieku. Na drugą składają się
pamiątki związane z osobą kardynała Karola Wojtyły, obecne-
go papieża Jana Pawła II. Uzupełnieniem są przedmioty zwią-
zane z Kapitułą Krakowską (m.in. tłok pieczęci z r. 1404,
dystynktorium i kapa rzymska) oraz biskupami krakowskimi.

Drugie piętro zajmują wybrane ze względu na wartość ar-
tystyczną zabytki złotnictwa, tkactwa i hafciarstwa oraz obra-
zy i rzeźby od XIV do początku XX wieku. Trzeba podkre-
ślić, że niektóre obiekty pokazano po raz pierwszy, inne po
kilkudziesięciu latach od poprzedniej prezentacji. Obok dzieł
powszechnie znanych i uznanych (np. ornat Piotra Kmity St.,
świeczniki z kaplicy Zygmuntowskiej) znalazły się zabytki nie-
dostępne dotąd szerzej publiczności (np. sakiewka haftowana
z w. XIV, kopia obrazu Domenica Fettiego Tobiasz uzdrawia-
jący swego ojca).

Otwarcie nowej wystawy w Muzeum Katedralnym odby-
ło się 5 czerwca 1995 r. z udziałem licznie przybyłych gości,
m.in. metropolity krakowskiego kardynała Franciszka Machar-
skiego. Ukazał się też folder z barwnymi fotografiami wybra-
nych zabytków i krótką charakterystyką Muzeum.

Krzysztof Czyżewski