DOI Heft:
Sprawozdanie z działalności Zamku Królewskiego na Wawelu w roku 1994
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19896#0195
Studia Waweliana
Tom IV, 1995
PL OSSN 1230-3275
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU W ROKU 1994
1. Uwagi ogólne
Od 8 111 1994 pełna nazwa naszej instytucji brzmi: Zamek
Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki. Dokonując
zmiany Minister Kultury i Sztuki przychylił się do wniosku dyrekcji,
popartego przez kolegium kustoszy i radę muzealną, mającego na celu
właściwe ukazanie charakteru muzeum, z zachowaniem w drugim
członie nazwy kilkudziesięcioletniej tradycji Państwowych Zbiorów
Sztuki. Zmiana ta, pozornie czysto administracyjna, będzie ważnym
elementem kształtującym obraz instytucji.
We wrześniu, w piątą rocznicę śmierci prof. Jerzego Szabłow-
skiego czytelnia biblioteki w budynku nr 5 została poświęcona pa-
mięci Profesora i ozdobiona jego terakotowym popiersiem, autorstwa
Małgorzaty Olkuskiej.
Najważniejszym wydarzeniem roku 1994 było przekazanie przez
prof. Karolinę Lanckorońską wspaniałego daru w postaci części
kolekcji rodzinnej, obejmującej przede wszystkim dzieła wczesnego
malarstwa włoskiego, namiot turecki, rysunki Jacka Malczewskiego,
pamiątki rodzinne i numizmaty. Przy załatwieniu sprawy daru
i skomplikowanej operacji przewiezienia kolekcji do Polski wielkie
zasługi położyli p. Jan Badeni, prezes Fundacji z Brzezia Lanckoroń-
skich (zm. w r. 1995) oraz dr Andrzej Ciechanowiecki. Legat prof.
Lanckorońskiej, jeden z najbogatszych w historii muzeum wawelskie-
go, nadaje zupełnie nową rangę kolekcji malarstwa, stawiając jedno-
cześnie przed muzeum wysokie wymagania w dziedzinie konserwa-
cji, opracowania i ekspozycji cennych nabytków.
Drugim pięknym gestem wobec Wawelu i Krakowa był dar
miasta Solura (niem. Solothurn) w Szwajcarii przeznaczony na sfi-
nansowanie części zewnętrznego oświetlenia wzgórza wawelskie-
go. Kasa miejska Solury ofiarowała na ten cel 6000 fr. szwajcar-
skich, firma AEK Energie AG w Solurze 10 000 fr. oraz Miejskie
Zakłady w Solurze (Stadtische Werke) również 10 000 fr. Czek na
łączną kwotę 26 000 fr. (odpowiednik 443 284 000 zł) został
przekazany przez burmistrza Solury, p. Kurta Fluri dyrekcji Zamku
Królewskiego w czasie krótkiej uroczystości w sali Poselskiej 14
lipca 1994 r. Kwota ta została wykorzystana na realizację instalacji
oświetleniowej wzdłuż budynku nr 9. Wraz z wykonanym wcze-
śniej odcinkiem obok budynku nr 8 i baszty Złodziejskiej uzyskano
w ten sposób pełne oświetlenie wzgórza od zachodu, dające piękny
efekt od strony mostu Dębnickiego, bulwarów wiślanych i placu Na
Groblach.
Codzienna działalność muzeum była w dalszym ciągu skoncen-
trowana przede wszystkim na pracach konserwatorskich. Ukończo-
no całościowe odnowienie wnętrz skrzydła wschodniego zamku,
dzięki któremu zupełnie nowy wyraz uzyskały m.in. fryzy w salach:
Turniejowej, Pod Przeglądem Wojsk i Poselskiej. Doprowadzenie ich
do stanu możliwie zbliżonego do pierwotnego ma olbrzymie znacze-
nie dla estetyki tych wnętrz oraz dla badań nad renesansowym
malarstwem krakowskim. W odnowionych salach urządzono nową
ekspozycję, opartą na nieco innych niż dotąd zasadach. Odtworzono
również, w unowocześnionej formie, część ekspozycji sztuki Wschodu
na 1 piętrze skrzydła zachodniego zamku.
2. Działalność naukowo-badawcza
2.1. Muzeum
W ciągu całego roku prowadzono systematyczne badania nad
obiektami muzealnymi i problematyką historii Wawelu (m.in. kon-
tynuacja bibliografii komputerowej). Publikacje pracowników mu-
zeum wydane w r. 1994 (M. Bernasikowa, Gobeliny katediy wawel-
skiej', J. T. Petrus, Kościoły i klasztory Żółkwi) z pewnością zajmą
ważne miejsce w polskiej historii sztuki. Bardzo istotny był również
wkład Wawelu w naukowe opracowanie wystawy zabytków tyniec-
kich (M. Piwocka, K. Czyżewski, D. Nowacki, J. Renner). Sporzą-
dzono łącznie 675 naukowych kart zabytków.
2.2. Badania archeologiczne
Najważniejsze prace wykopaliskowe miały miejsce na dziedziń-
cu arkadowym zamku (rejon 1) w związku z przygotowaniami do jego
uporządkowania i wykonania nowej nawierzchni. Zakończono bada-
nia przedromańskiej budowli czworokątnej z korytarzem. W pd.-wsch.
części dziedzińca rozpoczęto badania weryfikacyjne pozostałości
pałacu gotyckiego, oprócz tego wykonano sondaże przy zach., pn.
i wsch. galeriach krużganka.
Badania prowadzono także w krypcie zach. pod zakrystią ka-
tedr}' (rejon IV), przy drodze dojazdowej od ul. Bernardyńskiej (re-
jon IX) gdzie eksplorowano warstwy XIII-wiecznego wału obronne-
go oraz nawarstwień wczesnośredniowiecznych i starożytnych, przy
wejściu do rezerwatu „Rabsztyn” (rejon X), w kościele Św. Gereona
oraz w piwnicach narożnika pn.-wsch. zamku (rejon XI). W pd.
ścianie parteru skrzydła pn. pałacu odsłonięto ceglano-kamienne
sedilia, zapewne z w. XIV, w ościeżu okna pałacu gotyckiego, a na
krużganku II piętra zach. skrzydła pałacu - kroksztyny wykusza
wczesnorenesansowego. Nadzorem archeologicznym były objęte
ponadto prace remontowe i instalacyjne przy bramie Wazów (rejon
XIII) i na stokach pn. (rejon XIV).
3. Wystawiennictwo
3.1. Ekspozycje stale
Zakończenie prac konserwatorskich w skrzydle wsch. pozwo-
liło na przywrócenie w nich stałej ekspozycji. Jej głównymi autora-
mi są mgr Stanisława Lenczowska, dr Kazimierz Kuczman i mgr
Jacek Fołtyn. Przy jej tworzeniu dążono z jednej strony do podkre-
ślenia, w miarę możności, historycznej funkcji danego pomieszcze-
nia, z drugiej zaś brano pod uwagę względy konserwatorskie, które
zadecydowały o ograniczeniu ekspozycji arrasów. W trzech salach
parteru, od wejścia do schodów Poselskich, ekspozycja nawiązuje do
znajdującego się tu niegdyś mieszkania wielkorządcy. Sala Turnie-
jowa zachowała charakter komnaty reprezentacyjnej, wypełnionej re-
nesansowymi dziełami malarstwa, wysokiej klasy meblami i cerami-
ką, a w sali Pod Przeglądem Wojsk starano się podkreślić jej funkcję
187
Tom IV, 1995
PL OSSN 1230-3275
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU W ROKU 1994
1. Uwagi ogólne
Od 8 111 1994 pełna nazwa naszej instytucji brzmi: Zamek
Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki. Dokonując
zmiany Minister Kultury i Sztuki przychylił się do wniosku dyrekcji,
popartego przez kolegium kustoszy i radę muzealną, mającego na celu
właściwe ukazanie charakteru muzeum, z zachowaniem w drugim
członie nazwy kilkudziesięcioletniej tradycji Państwowych Zbiorów
Sztuki. Zmiana ta, pozornie czysto administracyjna, będzie ważnym
elementem kształtującym obraz instytucji.
We wrześniu, w piątą rocznicę śmierci prof. Jerzego Szabłow-
skiego czytelnia biblioteki w budynku nr 5 została poświęcona pa-
mięci Profesora i ozdobiona jego terakotowym popiersiem, autorstwa
Małgorzaty Olkuskiej.
Najważniejszym wydarzeniem roku 1994 było przekazanie przez
prof. Karolinę Lanckorońską wspaniałego daru w postaci części
kolekcji rodzinnej, obejmującej przede wszystkim dzieła wczesnego
malarstwa włoskiego, namiot turecki, rysunki Jacka Malczewskiego,
pamiątki rodzinne i numizmaty. Przy załatwieniu sprawy daru
i skomplikowanej operacji przewiezienia kolekcji do Polski wielkie
zasługi położyli p. Jan Badeni, prezes Fundacji z Brzezia Lanckoroń-
skich (zm. w r. 1995) oraz dr Andrzej Ciechanowiecki. Legat prof.
Lanckorońskiej, jeden z najbogatszych w historii muzeum wawelskie-
go, nadaje zupełnie nową rangę kolekcji malarstwa, stawiając jedno-
cześnie przed muzeum wysokie wymagania w dziedzinie konserwa-
cji, opracowania i ekspozycji cennych nabytków.
Drugim pięknym gestem wobec Wawelu i Krakowa był dar
miasta Solura (niem. Solothurn) w Szwajcarii przeznaczony na sfi-
nansowanie części zewnętrznego oświetlenia wzgórza wawelskie-
go. Kasa miejska Solury ofiarowała na ten cel 6000 fr. szwajcar-
skich, firma AEK Energie AG w Solurze 10 000 fr. oraz Miejskie
Zakłady w Solurze (Stadtische Werke) również 10 000 fr. Czek na
łączną kwotę 26 000 fr. (odpowiednik 443 284 000 zł) został
przekazany przez burmistrza Solury, p. Kurta Fluri dyrekcji Zamku
Królewskiego w czasie krótkiej uroczystości w sali Poselskiej 14
lipca 1994 r. Kwota ta została wykorzystana na realizację instalacji
oświetleniowej wzdłuż budynku nr 9. Wraz z wykonanym wcze-
śniej odcinkiem obok budynku nr 8 i baszty Złodziejskiej uzyskano
w ten sposób pełne oświetlenie wzgórza od zachodu, dające piękny
efekt od strony mostu Dębnickiego, bulwarów wiślanych i placu Na
Groblach.
Codzienna działalność muzeum była w dalszym ciągu skoncen-
trowana przede wszystkim na pracach konserwatorskich. Ukończo-
no całościowe odnowienie wnętrz skrzydła wschodniego zamku,
dzięki któremu zupełnie nowy wyraz uzyskały m.in. fryzy w salach:
Turniejowej, Pod Przeglądem Wojsk i Poselskiej. Doprowadzenie ich
do stanu możliwie zbliżonego do pierwotnego ma olbrzymie znacze-
nie dla estetyki tych wnętrz oraz dla badań nad renesansowym
malarstwem krakowskim. W odnowionych salach urządzono nową
ekspozycję, opartą na nieco innych niż dotąd zasadach. Odtworzono
również, w unowocześnionej formie, część ekspozycji sztuki Wschodu
na 1 piętrze skrzydła zachodniego zamku.
2. Działalność naukowo-badawcza
2.1. Muzeum
W ciągu całego roku prowadzono systematyczne badania nad
obiektami muzealnymi i problematyką historii Wawelu (m.in. kon-
tynuacja bibliografii komputerowej). Publikacje pracowników mu-
zeum wydane w r. 1994 (M. Bernasikowa, Gobeliny katediy wawel-
skiej', J. T. Petrus, Kościoły i klasztory Żółkwi) z pewnością zajmą
ważne miejsce w polskiej historii sztuki. Bardzo istotny był również
wkład Wawelu w naukowe opracowanie wystawy zabytków tyniec-
kich (M. Piwocka, K. Czyżewski, D. Nowacki, J. Renner). Sporzą-
dzono łącznie 675 naukowych kart zabytków.
2.2. Badania archeologiczne
Najważniejsze prace wykopaliskowe miały miejsce na dziedziń-
cu arkadowym zamku (rejon 1) w związku z przygotowaniami do jego
uporządkowania i wykonania nowej nawierzchni. Zakończono bada-
nia przedromańskiej budowli czworokątnej z korytarzem. W pd.-wsch.
części dziedzińca rozpoczęto badania weryfikacyjne pozostałości
pałacu gotyckiego, oprócz tego wykonano sondaże przy zach., pn.
i wsch. galeriach krużganka.
Badania prowadzono także w krypcie zach. pod zakrystią ka-
tedr}' (rejon IV), przy drodze dojazdowej od ul. Bernardyńskiej (re-
jon IX) gdzie eksplorowano warstwy XIII-wiecznego wału obronne-
go oraz nawarstwień wczesnośredniowiecznych i starożytnych, przy
wejściu do rezerwatu „Rabsztyn” (rejon X), w kościele Św. Gereona
oraz w piwnicach narożnika pn.-wsch. zamku (rejon XI). W pd.
ścianie parteru skrzydła pn. pałacu odsłonięto ceglano-kamienne
sedilia, zapewne z w. XIV, w ościeżu okna pałacu gotyckiego, a na
krużganku II piętra zach. skrzydła pałacu - kroksztyny wykusza
wczesnorenesansowego. Nadzorem archeologicznym były objęte
ponadto prace remontowe i instalacyjne przy bramie Wazów (rejon
XIII) i na stokach pn. (rejon XIV).
3. Wystawiennictwo
3.1. Ekspozycje stale
Zakończenie prac konserwatorskich w skrzydle wsch. pozwo-
liło na przywrócenie w nich stałej ekspozycji. Jej głównymi autora-
mi są mgr Stanisława Lenczowska, dr Kazimierz Kuczman i mgr
Jacek Fołtyn. Przy jej tworzeniu dążono z jednej strony do podkre-
ślenia, w miarę możności, historycznej funkcji danego pomieszcze-
nia, z drugiej zaś brano pod uwagę względy konserwatorskie, które
zadecydowały o ograniczeniu ekspozycji arrasów. W trzech salach
parteru, od wejścia do schodów Poselskich, ekspozycja nawiązuje do
znajdującego się tu niegdyś mieszkania wielkorządcy. Sala Turnie-
jowa zachowała charakter komnaty reprezentacyjnej, wypełnionej re-
nesansowymi dziełami malarstwa, wysokiej klasy meblami i cerami-
ką, a w sali Pod Przeglądem Wojsk starano się podkreślić jej funkcję
187