Studia Waweliana (4.1995)

4. Ze studiów nad gotycką rzeźbą architektoniczną w Pol-
sce (Biuletyn HSK,3: 1934/5, s. 195-218).

5. O fragmencie gotyckiej polichromii w komnacie Kazimie-
rzowskiej na zamku wawelskim (Rocz. Krak., 30: 1938,
s. 236-238).

6. Furmankiewiczówna Kazimiera (1888-1945), PSB, 7:
1948, s. 186.

7. Gadomski Walery (1833-1911), PSB, 7: 1948, s. 203.

8. Dwie daty z życia królowej Jadwigi (studium historycz-
ne) (Polonia Sacra, 2: 1949, z. 3, s. 267-275).

9. O działalności budowlano-rzeźbiarskiej w Polsce Bernar-
dina Zanobii de Gianotis Rzymianina (1524-1541)
(Spraw. PAU, 50: 1949, nr 3, s. 82-84).

10. O głowach wawelskich i przypuszczalnych ich twórcach
(Spraw. PAU, 52: 1951, nr 6, s. 401-403).

11. Głowy wawelskie, Kraków 1953.

12. Katalog zabytków sztuki w Polsce, 1, z. 10: Powiat no-
wosądecki, Warszawa 1953.

13. O głowach wawelskich i przypuszczalnych ich twórcach
(Studia DW, 1: 1955, s. 139-193).

14. Bernardinus Zanobii de Gianottis Romanus i refleksy
dekoracji rzymskiej w kilku dziełach warsztatu Berreccie-
go (Spraw. PTPN, 1: 1960, s. 60-69).

15. Gumiński Władysław Heliodor (1822-1898), PSB,
9: 1960, s. 146-147.

16. Arrasy wawelskie [składanka], Kraków 1963.

17. Un Gossart inconnu? (Bulletin des Musees Royaux des
Beaux-Arts de Belgiąue, 14: 1965, s. 35—48).

18. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, 4: Miasto Kraków,
1: Wawel, Warszawa 1965.

19. Historia obrazu Tomasza Dolabelli „Bitwa pod Lepan-
to” (Nautologia, 3: 1968, s. 64-65).

20. Bieszczad Seweryn, SAP, 1: 1971, s. 166.

21. Arrasy biblijne: sceny z księgi „Genesis ” [w:] Arrasy
flamandzkie w Zamku Królewskim na Wawelu, Warsza-
wa-Antwerpia 1975.

22. Irena Burnatowa (1902-1977) (Folia HA, 15: 1979,
s. 135-136).

Krystyna Jachieć

„Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIir’ - na marginesie wystawy

W roku 1994 przypadła 950 rocznica erygowania kon-
wentu Benedyktynów w Tyńcu pod Krakowem. Dyskutowana
przez historyków data1 stała się okazją do rozbudowanych
obchodów jubileuszowych. Oprócz uroczystości liturgicznych
Opactwo Tynieckie zainicjowało szereg przedsięwzięć o cha-
rakterze naukowym. Szczególną rangę miały dwie sesje: pierw-
sza, poświęcona dziejom Tyńca w średniowieczu, druga -
duchowości zakonnej we współczesnym świecie. Wyjątkowym
wydarzeniem była też wystawa na Wawelu, czynna od 13
października do 31 grudnia 1994 r. Inicjatorami ekspozycji po-
święconej artystycznemu dziedzictwu i kulturze umysłowej
Tyńca byli: o. Adam Kozłowski, opat tyniecki oraz prof. dr Kle-
mentyna Żurowska z Instytutu Historii Sztuki UJ i mgr Andrzej
Włodarek z Instytutu Sztuki PAN. Chcąc podkreślić wyjątko-
wą rolę konwentu w dziejach Polski i mając na względzie
odwieczne związki benedyktynów tynieckich ze wzgórzem
wawelskim, pozyskano dla tej idei prof. dr. Jana Ostrowskie-
go, za którego sprawą umieszczono ekspozycję w Zamku
Królewskim na Wawelu. Większą część kwerendy wykonał
autor koncepcji wystawy - mgr Andrzej Włodarek. Realizacji
podjął się zespól pracowników Zamku Królewskiego na Wa-
welu: dr Magdalena Piwocka, mgr Krzysztof Czyżewski i mgr
Dariusz Nowacki. Włączyli się oni w rozpoznanie zasobu
tinecianów w skarbcu katedry w Tarnowie. Wystawie towarzy-
szył katalog naukowy, przygotowany przez specjalistów
z różnych dziedzin pod kierunkiem prof. dr Klementyny Żu-
rowskiej". Uwzględnił on wszystkie zidentyfikowane zabytki ty-
nieckie, natomiast wystawa objęła tylko przedmioty o wyso-
kich walorach artystycznych i historycznych.

Ekspozycja zajęła cztery sale Zbrojowni Zamkowej. Ze
względu na różnorodność materiału zabytkowego przyjęto
układ mieszany, chronologiczno-rzeczowy. Wyodrębniono trzy

1 G. L a b u d a, Z dyskusji nad początkami klasztoru benedyk-
tyńskiego w Tyńcu: fundatorzy i pierwsi opaci [w:] Symbolae hi-
storiae artium. Studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu de-
dykowane, Warszawa 1986, s. 93-109.

' Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII.
Katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu, październik-

zasadnicze grupy eksponatów. Wyjątkowej klasy detale archi-
tektoniczne i rzeźbiarskie z romańskiego kościoła i klasztoru
zaprezentowano w sali w wieży Duńskiej. Odsłonięte wątki
ceglane i kamienne ścian tego wnętrza stanowiły dobre tło dla
reliktów kapiteli i fragmentów kolumn z krużganka, archiwolt,
ceramicznych płytek posadzkowych itp. Z surowością tych
zabytków kontrastowały wykonane z drogocennych materiałów
przedmioty wydobyte z grobów opackich (kielich z pateną,
pastorały, manipularz). Obfitość paramentów liturgicznych
oraz ksiąg i dokumentów narzuciła podział na dwa zespoły,
umieszczone w sąsiednich salach. Pierwsza nawiązywała do
skarbca i zakrystii klasztornej, gromadząc imponujący zbiór
wyrobów złotniczych i tekstylia. W drugiej wyeksponowano
dyplomy pergaminowe i pieczęcie, rękopisy iluminowane, in-
kunabuły oraz starodruki z archiwum i biblioteki opactwa.
W prezentacji obydwu zespołów przyjęto układ chronologicz-
ny. Zastosowano gabloty przyścienne i wolno stojące. Gotyc-
kie złotnictwo wyróżniono umieszczając je w okazałej, dostęp-
nej ze wszystkich stron gablocie. Dopełnieniem ekspozycji były'
fragmenty kalli i obrazy pokazane w sieni.

Obiektów użyczyły 24 instytucje, w tym: katedra w Tar-
nowie, Biblioteka Narodowa, Biblioteka Jagiellońska, Biblio-
teka Seminarium Duchownego w Tarnowie, opactwo tyniec-
kie. Niemal wszystkie eksponaty zostały wzorcowo przygoto-
wane pod względem konserwatorskim’.

Organizacja wystawy i możliwość bezpośrednich studiów
nad przedmiotami stworzyły niepowtarzalną szansę uściślenia
szeregu ustaleń zawartych we wcześniej przygotowywanym
katalogu. Najwięcej nowych spostrzeżeń dotyczy złotnictwa.

Dodatkowego komentarza domaga się zespół późnogotyc-
kich wyrobów złotniczych, którym poświęcono lapidarne ha-
sła (Katalog, V/3-V/12, V/39). Problem miejsca ich powsta-

gruclzień 1994, red. K. Żurowska, Kraków 1994, ss. LX, 132
[dalej: Katalog].

’ Zabiegów dokonały pracownie: Bibl. NW, Bibl. Jag., ZK
Wawel oraz mgr Wojciech Bochnak na zlecenie ks. prałata Kazimie-
rza Kosa, proboszcza katedry w Tarnowie, a także zespół mgr. Pio-
tra Białki na zlecenie Opactwa.

168